افزایش کیفیت مطالعه؛ چگونه کیفیت مطالعه را بالا ببریم؟

مطالعه یک مهارت است که مانند هر مهارت دیگر می‌توانید کیفیت آن را بهبود ببخشید. با یک برنامه‌ریزی دقیق و اصلاح یک‌سری عادات غلط، خود را برای موفقیت آماده کنید. وقتی بتوانید کیفیت مطالعه خود را افزایش دهید، هیچ‌چیز نمی‌تواند باعث حواس‌پرتی شما شود و تنها بر روی چیزی که در حال خواندن آن هستید، تمرکز دارید. راه‌کارهای مختلفی برای افزایش کیفیت مطالعه وجود دارد. اما دو راه‌حل مهم برای آن، افزایش تمرکز و بهبود شیوه به‌خاطر سپردن مطالب است که در این مقاله می‌خواهیم درباره آن‌ها صحبت کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

راه‌های بهبود تمرکز برای افزایش کیفیت مطالعه

در این بخش به بررسی راه‌کارهایی می‌پردازیم که می‌توانند در جهت افزایش تمرکز در هنگام مطالعه به شما کمک کنند.

از حواس‌پرتی خود جلوگیری کنید

برای بهبود تمرکز، ابتدا باید عواملی که باعث حواس‌پرتی می‌شوند را از خود دور نگه دارید. اگر اعضای خانواده‌ موجب حواس‌پرتی شما می‌شوند، مودبانه از آن‌ها خواهش کنید که شرایط شما را درک کنند تا بتوانید مطالعه موثری داشته‌باشید. همچنین اطمینان حاصل کنید که تلویزیون خاموش است، موبایل خود را در حالت بی‌صدا قرار داده‌اید و اگر برای مطالعه، نیاز به اینترنت ندارید، وای‌فای و دیتای گوشی خود را خاموش کرده‌اید.

• اگر عادت دارید، همراه با مطالعه به موسیقی گوش دهید. اطمینان حاصل کنید که موسیقی، ملایم و بی‌کلام است. زیرا موسیقی‌های باکلام، شما را وادار می‌کنند که با آن‌ آواز بخوانید که باعث حواس‌پرتی شما می‌شود.
• همچنین برای این‌که در وقت خود صرفه‌جویی کنید، می‌توانید از یکی از اعضای خانواده خود بخواهید تا در دور نگه‌داشتن عوامل حواس‌پرتی مانند لپ‌تاپ و موبایل، به شما کمک کند.

برای افزایش کیفیت مطالعه، روی یک موضوع تمرکز کنید

به‌جای چند وظیفه‌ای، بهتر است یک موضوع را انتخاب، و فقط روی آن تمرکز کنید. این اقدام به‌خصوص برای افرادی که در هنگام مطالعه استرس دارند، بسیار مفید است. زیرا آن‌ها می‌خواهند، چند درس را باهم بخوانند و همین مسئله باعث می‌شود که مطالعه دشوار و بی‌کیفیتی داشته‌باشند. اما اگر هر دفعه، زمان خود را به خواندن یک درس اختصاص دهید و پس از آن استراحت کنید و سپس درس بعدی را مطالعه کنید، بهره‌وری شما به‌شدت افزایش می‌یابد.

تحقیقات دانشمندان ثابت کرده است که چندوظیفه‌ای نه‌تنها تاثیر مثبتی ندارد، بلکه باعث ایجاد استرس می‌شود. بنابراین اگر روی یک درس تمرکز کنید و سپس به‌سراغ درس بعدی بروید، نتیجه بهتری خواهید گرفت.

یک برنامه منظم برای خود تدوین کنید

یک برنامه‌ریزی دقیق، می‌تواند موجب شود که تمام درس‌ها و مطالبی که قرار است مطالعه کنید را فهرست کنید. برنامه‌ریزی می‌تواند روی کاغذ یا به‌وسیله یک برنامه‌ریز آنلاین انجام شود. در هنگام برنامه‌ریزی درس‌هایی که باید بخوانید و زمانی را که برای آن‌ها درنظر گرفته‌اید را یادداشت کنید. همچنین یادداشت سایر تعهدات زمانی، می‌تواند به موفقیت برنامه‌یزی و افزایش کیفیت مطالعه شما کمک کند.

• برای پروژه‌های مطالعاتی بلندمدت و آزمون‌های بزرگ مثل کنکور، یک برنامه درازمدت تدوین کنید تا با کمبود وقت مواجه نشوید.
• هرکدام از برنامه‌های مطالعاتی که تکمیل شد، علامت بزنید و میزان موفقیت آن را بررسی کنید.

برای افزایش کیفیت مطالعه، یادداشت‌برداری کنید و از خود سوال بپرسید

مطالعه کردن مانند خواندن یک رمان نیست. شما باید اطمینان حاصل کنید که فعالانه روی مطالب متمرکز هستید و آن‌ها را به خاطر می‌سپارید. همین‌طور که مشغول خواندن مطالب هستید، از نکات مهم یادداشت‌برداری کنید. سپس از محتوای خوانده‌شده، یک‌سری سوال طرح کنید و از خود بپرسید، تا مطالب در ذهن‌تان تثبیت شوند. اگر اطمینان ندارید که آن‌چه یادداشت کرده‌اید، نکات مهم بوده‌اند یا خیر، می‌توانید به خلاصه هر فصل کتاب درسی خود مراجعه کنید. زیرا آنجا معمولا به نکات مهم اشاره می‌شود. در برخی از کتاب‌ها، مطالب مهم به‌صورت پررنگ مشخص می‌شوند، یا دارای قسمت مرور مطالب هستند که نکات کلیدی را علامت‌گذاری کرده‌اند.

استراحت را فراموش نکنید

پس از هر یک ساعت مطالعه، یک استراحت کوتاه داشته‌باشید. این استراحت کوتاه، می‌تواند شامل قدم‌زدن، خوردن یک میان‌وعده یا نوشیدنی یا انجام چند حرکت کششی باشد. زمان استراحت بهتر است حدود ۱۰ دقیقه طول بکشد تا ذهن شما برای ادامه مطالعه آماده باشد. این استراحت‌های کوتاه‌مدت و فعال، در درازمدت موجب افزایش بهره‌وری و کیفیت مطالعه شما می‌شوند. بازدهی این روش از مطالعه بدون توقف و بدون استراحت بسیار بیشتر است، زیرا مغز و بدن شما برای این‌که دوباره بتواند تمرکز کند، به کمی سرگرمی و فعالیت نیاز دارد.

یک طرز فکر رشد را دنبال کنید

موفقیت درسی، تنها به استعداد ذاتی وابسته نیست، بلکه بیشتر به تلاش بستگی دارد. پس به‌جای این‌که در ذهن خود تکرار کنید که «من در این درس ضعیف هستم»، به خود بگویید که « اگر تمرین و تلاش بیشتری کنم، می‌توانم یادگیری‌ام را بهبود ببخشم». اگر در مطالعه ضعیف هستید، با تغییر روش خود می توانید این مشکل را برطرف کنید.

خواب شبانه کافی داشته‌باشید

خواب یکی از عناصر مهم در افزایش تمرکز است. برای همین بهتر است تا دیروقت برای مطالعه دروس خود بیدار نمانید. زیرا کمبود خواب موجب می‌شود که تمرکز شما کاهش پیدا کند و نتوانید مطالب درسی را به‌خوبی به ذهن بسپارید. ۸ تا ۹ ساعت خواب در شبانه‌روز می‌تواند موجب افزایش کیفیت مطالعه و یادگیری شما شود.

افزایش کیفیت مطالعه با روش‌های به‌خاطرسپردن مطالب درسی

راه‌کار دیگری که برای افزایش تمرکز باید استفاده شود، به‌کارگیری روش‌هایی است که در به‌خاطرسپردن مطالب به شما کمک می‌کنند. در ادامه برخی از این روش‌ها را باهم مرور می‌کنیم.

سبک یادگیری خود را مشخص کنید

افراد مختلف، شیوه‌های مختلفی برای یادگیری دارند که برای آن‌ها بهترین کارایی را دارد. برخی از افراد به‌صورت بصری یاد می‌گیرند. یعنی یادگیری‌شان از طریق تصاویر و خواندن است. برخی دیگر به‌صورت شنیداری یاد می‌گیرند. به این معنی که یادگیری آن‌ها از طریق آن‌چیزی است که می‌شنوند. این افراد ممکن است در حین مطالعه، به موسیقی نیز گوش دهند. برخی افراد به‌صورت لمسی یاد می‌گیرند که به آن‌ها یادگیرندگان جنبشی نیز می‌گویند. یادگیری این افراد به‌وسیله برخورد فیزیکی با چیزهایی است که درباره آن‌ها در حال آموختن هستند. پس باید ابتدا سبک یادگیری خود را مشخص کنید و تکنیک‌هایی را به‌کار بگیرید که در این مسیر به شما کمک می‌کنند.

به‌عنوان مثال فرض کنید قرار است نحوه کار یک ساعت عقربه‌ای را یاد بگیرید:

• یک یادگیرنده بصری، با خواندن یک مطلب یا نگاه بر روی نمودارها و اشکالی که چگونگی کارکردن ساعت را نشان می‌دهند، نحوه کارکردن آن را متوجه می‌شود.
• یک یادگیرنده لمسی، با بازکردن و جداکردن قطعات ساعت از یکدیگر، می‌فهمد که ساعت چگونه کار می‌کند.
• یک یادگیرنده شنیداری، از طریق گوش دادن به یک فایل صوتی که در مورد نحوه کار ساعت است، متوجه این موضوع می‌شود.

از کلمات اختصاری و فلش‌کارت استفاده کنید

کلمات اختصاری، کلماتی هستند که از حروف اول کلماتی که می‌خواهید آن‌ها را به‌خاطر بسپارید، ساخته می‌شوند. همچنین فلش‌کارت‌ها نیز ابزار مناسبی برای حفظ‌کردن حجم زیادی از مطالب هستند.

اگر جزو افرادی هستید که به‌صورت بصری یاد می‌گیرید، بهتر است از مطالبی که قرار است به‌خاطر بسپارید، یک تصویر بسازید. مثلا اگر قرار است یک فرمول طولانی را حفظ کنید، سعی کنید، برای هر قسمت از آن، یک شکل خاص بکشید.

تکنیک‌های تست‌زنی را تمرین کنید.

موفقیت در آزمونی مثل کنکور، فقط به مطالعه مطالب و مفاهیم درسی بستگی ندارد، بلکه روش پاسخ‌دهی به سوالات نیز مهم است. بنابراین لازم است که روش‌های تست‌زنی را یاد بگیرید. برای این‌کار می‌توانید کتاب‌هایی که مخصوص کنکور طراحی شده‌اند را خریداری کنید. همچنین بررسی سوالات کنکور سال‌های گذشته می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.

در هنگام جواب‌دادن به سوالات تستی، باید زمان را نیز مدیریت کنید. پس اگر به سوالات دشوار و وقت‌گیر برخورد کردید، آن‌ها را علامت‌گذاری کنید تا پس از پاسخ‌دادن به سوالات ساده‌تر، سراغ‌شان بروید.

برای امتحانات پایان ترم، از یک هفته قبل برنامه‌ریزی کنید

به‌جای این‌که یک‌روز مانده به امتحان، شروع به مطالعه کنید و فشار و استرس زیادی را متحمل شوید، بهتر است یک هفته قبل، مطالعه خود را شروع کنید و هر روز یک یا دو ساعت را به خواندن درس موردنظر اختصاص دهید. این‌کار موجب می‌شود که زمان کافی برای یادگیری مطالب داشته‌باشید و دچار استرس نشوید. زیرا داشتن استرس زیاد، مانع یادگیری می‌شود.

برای افزایش کیفیت مطالعه یک گروه تشکیل دهید

اگر امتحان مهمی در پیش دارید، می‌توانید یک گروه با هم‌کلاسی‌های خود تشکیل دهید تا از هم سوال بپرسید و یکدیگر را امتحان کنید. اما مراقب باشید که تعادل بین مطالعه فردی و گروهی رعایت شود. درست است که مطالعه گروهی می‌تواند کارآمد و سرگرم‌کننده باشد، اما جنبه‌های حواس‌پرتی زیادی نیز دارد.

اگر مشکل گروه مطالعه شما، تمرکز است، می‌توانید تایمر را روی ۴۵ دقیقه تنظیم و در این مدت، همه را ملزم به مطالعه کنید. پس از این‌که ۴۵ دقیقه تمام شد، می‌توانید چند دقیقه استراحت داشته‌باشید. با این روش، تمرکز مطالعه گروهی افزایش می‌یابد.

سعی کنید مفاهیم درسی را به شخص دیگری آموزش دهید

مطالعات نشان داده‌اند که آموزش مطالب به شخص دیگر، نقش مهمی در افزایش کیفیت مطالعه دارد. بنابراین اگر می‌خواهید یک مفهوم پیچیده را یاد بگیرید، بهتر است آن را به یک شخص دیگر آموزش دهید. این شخص می‌تواند بردار یا خواهر کوچکتر یا فردی باشد که اطلاعات کمی درباره آن مفهوم دارد.

هدف از این‌کار این است که با صدای بلند، آن‌چه را که قصد یادگیری آن را دارید، بیان کنید. پس اگر فردی را پیدا نمی‌کنید که به او آموزش دهید، می‌توانید با حیوان خانگی، دوست خیالی، گلدان گل و … صحبت کنید. زیرا صحبت کردن با خود ممکن است احساس ناآشنا و عجیبی به شما بدهد.

از دیگران کمک بخواهید

اگر در درس‌خواندن و مطالعه کردن، با مشکل مواجه شده‌اید، از دیگران کمک بخواهید. این‌کار نباید باعث خجالت شما شود. می‌توانید از دوست خود بخواهید در درس‌خواندن به شما کمک کند یا این‌که از معلم‌تان راهنمایی بخواهید. کمک گرفتن از افرادی که در این زمینه موفق هستند یا اطلاعات بیشتری دارند، می‌تواند کیفیت مطالعه شما را بهبود ببخشد و موجب پیشرفت شما شود.

مقاله مرتبط: نحوه صحیح مرور مطالب خوانده شده؛ بهترین ابزارها برای مرور کردن مطالب

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی راه‌های افزایش کیفیت مطالعه پرداختیم. راه‌های مختلفی برای آن وجود دارد، اما افزایش تمرکز و بهبود شیوه به‌خاطر سپردن مطالب، در این مسیر بسیار کمک‌کننده هستند. برنامه‌ریزی، استراحت کافی و دور کردن عوامل حواس‌پرتی از خود، نقش مهمی در افزایش تمرکز دارند. همچنین آگاهی از سبک یادگیری، استفاده از فلش‌کارت و کلمات اختصاری، یادگیری تکنیک‌های تست‌زنی، تشکیل گروه‌ مطالعه و آموزش به دیگران می‌توانند در به‌خاطر سپردن مطالب و مفاهیم به شما کمک کنند.

منبع: +

سوالات پرتکرار

در این قسمت به سوالات رایجی که در مورد افزایش کیفیت مطالعه پرسیده می‌شود، پاسخ می‌دهیم.