روش مطالعه شیمی کنکور؛ چگونه شیمی را ۱۰۰ بزنم؟

یکی از دروس اختصاصی کنکور که بین دو گروه آزمایشی ریاضی و فیزیک مشترک است، شیمی است. این درس نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه کنکور هر دو گروه ایفا می‌کند و به‌همین دلیل باید جدی گرفته شود. با توجه به تغییرات زیادی که در کنکور ۱۴۰3 ایجاد شده است، داوطلبان باید برنامه‌ریزی دقیقی برای مطالعه درس شیمی داشته‌باشند تا در جلسه کنکور بتوانند به درصد بالایی از سوالات آن پاسخ صحیح دهند. به‌همین دلیل در این مقاله ” روش مطالعه شیمی کنکور؛ چگونه شیمی را ۱۰۰ بزنم؟ ” قصد داریم به بررسی روش مطالعه شیمی کنکور بپردازیم. اگر علاقه‌مند به این موضوع هستید، تا انتها همراه ما باشید.

روش مطالعه شیمی کنکور چگونه است؟

سوالاتی که در کنکور برای درس شیمی مطرح می‌شوند، سه‌دسته‌اند. سوالات حفظی، مفهومی و حل مسئله. بنابراین نمی‌توان یک روش واحد برای مطالعه این درس ارائه کرد و پاسخ‌دهی صحیح به هر کدام از این سه‌دسته سوالات، نیازمند به‌کارگیری یک روش جداگانه است.

در سال‌های اخیر توجه طراحان سوالات شیمی کنکور، به درک مفاهیم و حل مسائل شیمی بیشتر شده است و بیشتر سوالات، حول این دو موضوع طرح می‌شوند. اما داوطلبان نباید از مطالب حفظی نیز غافل شوند، زیرا ارزش سوالات مفهومی، حل مسئله و حفظی با هم برابر است و نمی‌توان سوالات حفظی را نادیده گرفت.

روش مطالعه شیمی کنکور و مطالب حفظی شیمی

مطالعه درس شیمی برای مطالب حفظی، به این‌صورت است که باید بر روی مواردی چون نظریه‌ها، خواص برخی از عناصر، رنگ برخی مواد، ویژگی‌های یک‌سری مواد خاص و … تسلط کافی داشته‌باشید. مطالعه مباحث حفظی شیمی و مرور آن‌ها در فواصل زمانی معین، نقش مهمی در پاسخ‌دهی مناسب سوالات حفظی این درس در کنکور خواهد داشت. همچنین خلاصه‌نویسی مطالب حفظی شیمی بسیار مفید است و موجب می‌شود که مرور و یادآوری نکات مهم، به‌راحتی و در کوتاه‌ترین زمان انجام شود.

برای این‌که این مطالب حفظی در ذهن‌تان تثبیت شود، از تست‌‌زدن غافل نشوید. برخی از انتشارات، کتاب‌چه‌هایی را برای مطالب حفظی شیمی به‌صورت تفکیک‌شده منتشر کرده‌اند که می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید و در وقت خود صرفه‌جویی کنید. همچنین در جلسه کنکور ابتدا به‌سراغ سوالات حفظی بروید و به‌سرعت به آن‌ها پاسخ دهید، تا بتوانید وقت خود را برای پاسخ‌دادن به سوالات مفهومی و حل مسئله، ذخیره کنید.

روش مطالعه شیمی کنکور برای سوالات مفهومی

مباحثی مانند واکنش‌های ترکیب، تجزیه، جابه‌جایی، چگونگی پرشدن اوربیتال‌ها و بسیاری موارد دیگر، جزء مباحث مفهومی شیمی محسوب می‌شوند و طراحان سوالات کنکور، علاقه خاصی به طرح سوال از این قسمت‌ها دارند. سوالات مفهومی شیمی، نه مسئله هستند که محاسبات داشته‌باشند، نه می‌توان آن‌ها را حفظ کرد، بلکه نیاز به تجزیه‌و‌تحلیل دارند. برای این‌که بتوانید به سوالات مفهومی شیمی کنکور به‌خوبی پاسخ دهید، باید نمودارها و اشکال را جدی بگیرید.

مقاله مرتبط: جدول تناوبی چیست؟ آموزش جدول مندلیف به زبان ساده

روش مطالعه شیمی کنکور برای سوالات حل مسئله

مباحثی چون تعادل، سینتیک، ترمودینامیک، استوکیومتری، الکترولیت، اسید و باز و …، مباحثی هستند که از آن‌ها سوالات محاسباتی شیمی طرح می‌شود. این سوالات معمولا وقت زیادی را از داوطلب می‌گیرند و به‌همین دلیل، باید آن‌قدر در حل این سوالات ماهر شوید که با یک نگاه‌، دریابید که چه محاسباتی برای حل آن‌ها باید انجام دهید. پس یک روش مطالعه شیمی کنکور برای سوالات حل مسئله شیمی، تمرین زیاد است.

باید توجه داشته‌باشید که بسیاری از سوالات محاسباتی شیمی کنکور، به معادله و موازنه واکنش نیاز دارد. برای همین تسلط بر این مبحث بسیار مهم است و موجب می‌شود تا بتوانید به بسیاری از سوالات محاسباتی شیمی به‌راحتی پاسخ دهید. همچنین به‌یاد داشته‌باشید که برخی از واکنش‌ها را باید حفظ کنید، چون جزء واکنش‌های بدون قاعده هستند. از طرفی موازنه‌کردن یک‌سری از واکنش‌ها می‌تواند وقت زیادی از شما بگیرد، به‌همین دلیل توصیه می‌کنیم، حداقل ضریب یکی از مواد را حفظ کنید تا بتوانید به‌سرعت، ضریب دیگر مواد را به‌دست آورید.

حل‌کردن و مرور تست‌های شیمی کنکورهای گذشته، می‌تواند دید بهتری از نحوه طرح سوالات شیمی کنکور به شما بدهد و باعث شود که تسلط و سرعت عمل بیشتری برای پاسخ‌دادن به این سوالات در جلسه کنکور داشته‌باشید.

در هنگام حل مسائل شیمی، ماشین‌حساب خود را کنار بگذارید و محاسبات خود را بر روی کاغذ انجام دهید. زیرا نوشتن راه‌حل مسئله، تاثیری زیادی در یادگیری مفاهیم و نکات این‌گونه سوالات دارد. همچنین رسیدن به جواب آخر و نوشتن راه‌حل به‌صورت کامل، بسیار مهم است. از طرفی در بسیاری مواقع، اعدادی که در سوال مشخص شده‌اند، قابلیت ساده‌سازی دارند. پس قبل از این‌که در محاسبات خود از این اعداد استفاده کنید، تا حد امکان، آن‌ها ساده‌سازی کنید.

روزی چند ساعت شیمی بخوانیم؟

روش مطالعه شیمی کنکور باید به گونه‌ای باشد که به کمیت و کیفیت به‌طور هم‌زمان توجه شود و یکی فدای دیگری نشود. یعنی زمان مطالعه و نحوه مطالعه این درس بسیار مهم هستند و نمی‌توان به هیچ‌یک از آن‌ها بی‌اعتنا بود. باتوجه به ضریب درس شیمی در کنکور ریاضی و تجربی و در نظر گرفتن ضرایب دروس دیگر، به‌نظر می‌رسد، داوطلبان هر دو گروه آزمایشی، باید حدود ۲۵ درصد از زمان خود را به مطالعه درس شیمی اختصاص دهند.

پیشنهاد می‌کنیم مطالعه درس شیمی را به‌صورت روزانه انجام دهید. با توجه به ساختار این درس، این‌کار باعث می‌شود که مفاهیم و نکات شیمی در ذهن شما به‌خوبی ثبت شود. به‌نظر می‌رسد، اختصاص زمان یک تا یک‌ونیم ساعت برای مطالعه شیمی مناسب باشد.

ضریب درس شیمی در کنکور سراسری

همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم، در کنکور ۱۴۰3 تغییراتی قابل توجهی ایجاد شده است که مهم‌ترین آن‌ها، حذف سوالات مربوط به دروس عمومی، حذف زیرگروه‌ها و تغییر ضرایب دروس اختصاصی است. ضریب درس شیمی برای گروه آزمایشی تجربی در کنکور ۱۴۰3 برابر با ۹ و برای گروه آزمایشی ریاضی فیزیک، برابر با ۷ درنظر گرفته شده است.

مهم‌ترین و پرسوال‌ترین فصل‌های شیمی برای کنکور

در طی این ‌سال‌ها از هر فصل شیمی به‌طور معمول بین ۲ تا ۴ سوال طرح شده است. اما این‌که کدام‌یک از فصل‌ها مهم‌تر هستند و مفاهیم پیچیده‌تری دارند، موضوعی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

به‌طور کلی، مباحثی چون الکتروشیمی، مسائل اسید و باز و استوکیومتری، ترکیبات کوالانسی و مفاهیم مربوط به ساختار لوویس، در مقایسه با دیگر مباحث شیمی، درجه سختی بیشتری دارند و باید زمان بیشتری را به مطالعه آن‌ها اختصاص دهید.

در سوالات شیمی کنکور سال‌های اخیر در گروه آزمایشی ریاضی و تجربی، شاهد این بوده‌ایم که طراحان سوال به سراغ مباحث خاص مانند تغییر انرژی آزاد گیبس رفته‌اند. همچنین مباحثی چون انرژی یونش، تعیین نوع پیوند، واکنش‌پذیری، تعیین درصد جرمی، الکترونگاتیوی، شعاع اتمی، ساختار گسترده یک ترکیب آلی و … نیز مورد علاقه طراحان هستند.

البته نکاتی که ما برای روش مطالعه شیمی کنکور به آن‌ها اشاره می‌کنیم، بر اساس سوالات شیمی سال‌های اخیر است و با توجه به تغییراتی که امسال در کنکور رخ داده است، نمی‌توان دقیق پیش‌بینی کرد که نحوه طرح سوالات به چه صورت است. بنابراین با توجه حذف سوالات دروس عمومی، فرصت بیشتری خواهید داشت تا کل مباحث شیمی کنکور را بادقت و به‌طور عمیق مطالعه کنید.

روش مطالعه شیمی کنکور از زبان رتبه‌های برتر

آگاهی از روش مطالعه شیمی کنکور افرادی که درصدهای بالایی از این درس کسب کرده‌اند، می‌تواند به شما کمک کند تا مناسب‌ترین شیوه مطالعاتی را برای خود انتخاب کنید. در ادامه به صحبت‌های سه نفر از رتبه‌های برتر کنکور در مورد مطالعه درس شیمی توجه کنید.

امیررضا براتی که در کنکور سال ۹۷ موفق به کسب رتبه یک در منطقه ۲ شده است و توانسته به ۹۲ درصد از سوالات شیمی پاسخ صحیح دهد، درباره روش مطالعه خود می‌گوید:

«برای پاسخ به سوالات مباحث حفظی شیمی، بر متن کتاب درسی مسلط شدم. همچنین برای مباحث مفهومی که نه حفظی هستند و نه مسئله، مهم است که آن‌ها را کاملا درک کرد و فهمید که هدف از مطرح‌کردن این مفهوم چه بوده است. به‌عنوان مثال در ذهن خود یک مولکول را تجسم می‌کردم که با یک مولکول دیگر برخورد می‌کند و چه اتفاقی روی می‌دهد. همین روش موجب شد تا بهتر بتوانم به سوالات مفهومی پاسخ دهم. همچنین برای سوالاتی که نیاز به انجام محاسبات دارد، تمرین زیاد خیلی مهم است. درس شیمی پس از زیست، مهم ترین درس گروه تجربی محسوب می‌شود. به‌همین دلیل من در دوران مدرسه، چیزی حدود ۶ تا ۷ ساعت در هفته را به شیمی اختصاص می‌دادم و اوقاتی که مدرسه نداشتم، این زمان به ۱۰ ساعت در هفته نیز می‌رسید.»

مریم علی‌کرمی یکی دیگر از نفرات برتر کنکور ۹۷ است که با تلاش و کوشش خود توانسته است رتبه ۲۴۳ را در منطقه کسب کند. او به ۸۰ درصد سوالات شیمی پاسخ صحیح داده است. خانم علی‌کرمی در مورد روش مطالعه شیمی کنکور چنین می‌گوید:

«من پیش از آن‌که در کلاس حاضر شوم، درس مربوط به آن جلسه را می‌خواندم. مطالب شیمی را به دو قسمت مسائل و مطالب حفظی دسته‌بندی کرده بودم و برای هریک از آن‌ها زمان جداگانه‌ای اختصاص می‌دادم تا بتوانم به‌طور کامل بر این دو بخش مسلط شوم. روشی که برای مطالعه شیمی در پیش گرفته بودم به این‌صورت بود که پس از کلاس، کتاب درسی و جزوه دبیر شیمی را مطالعه می‌کردم و نکاتی را که به نظرم، مهم بود را در یک دفتر جداگانه یادداشت می‌کردم. وقتی بر روی مبحثی مسلط می‌شدم، ابتدا به‌سراغ تست‌های کنکور آن مبحث می‌رفتنم و سپس تست‌های تالیفی مرتبط با آن را می‌زدم. به‌نحوی برنامه‌ریزی کرده بودم که هر روز به ۱۰ تست شیمی پاسخ دهم و این مطالعه و مرور منظم و روزانه، موجب شد تا بتوانم شیمی کنکور را ۸۰ درصد بزنم.»

محمد اکبری‌مقدم در کنکور تجربی سال ۹۵، موفق شده است به ۱۰۰ درصد سوالات شیمی پاسخ دهد و رتبه ۴۰ منطقه یک را کسب کند. او در مورد روشی که برای مطالعه شیمی به‌کار گرفته است، می‌گوید:

«روشی که من برای مطالعه شیمی کنکور در پیش گرفتم، به این‌صورت بود که ابتدا محتوای کتاب درسی را می‌خواندم و پس از آن به سوالات تستی پاسخ می‌دادم. در هنگام پاسخ‌دهی به سوالات، اگر نکته‌ای را نمی‌دانستم و پاسخ تست را اشتباه زده بودم، آن را  یادداشت می‌کردم. همچنین اگر از سوالاتی که درست پاسخ داده بودم، نکته جالبی متوجه می‌شدم، آن را نیز در جایی می‌نوشتم تا بتوانم بعدا آن‌ها را مرور کنم.

من آن‌قدر سوالات شیمی را تمرین کردم که با یک نگاه به سوال، می‌فهمیدم از چه روشی حل می‌شود. همچنین برای این‌که در وقت خود صرفه‌جویی کنم، واکنش مطرح‌شده در سوال را حفظ بودم. در کل یکی از راه‌های پاسخ‌دهی سریع و راحت به سوالات شیمی، تمرین زیاد است.»

تاثیر شیمی در کنکور تجربی و ریاضی

در بخش‌های قبلی اشاره کردیم که ضریب شیمی در کنکور تجربی برابر با ۹ و در کنکور ریاضی برابر با ۷ است. اما برای این‌که اثر این درس را در این دو گروه آزمایشی بررسی کنیم، باید از ضریب دیگر دروس آن‌ها نیز مطلع باشیم.

اگر ضرایب دروس گروه علوم تجربی را با هم جمع کنیم، عدد ۳۶ به‌دست می‌آید و باتوجه به ضریب درس شیمی، با یک تناسب ساده به این نتیجه می‌رسیم که نمره درس شیمی، ۲۵ درصد نمره کل کنکور تجربی را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین مجموع ضرایب گروه ریاضی برابر با ۲۸ می‌شود و با توجه به ضریب ۷ درس شیمی، به یک نتیجه جالب می‌رسیم. می‌بینیم که درس شیمی، ۲۵ درصد نمره کل کنکور ریاضی را نیز شامل می‌شود. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که میزان تاثیر شیمی در کنکور ریاضی و تجربی باهم برابر است و یک‌چهارم نمره کل را تشکیل می‌دهد.

آیا برای شیمی کنکور کتاب درسی را مطالعه کنیم؟

سوالات شیمی کنکور از کتاب‌های درسی آن طرح می‌شوند، به‌همین دلیل مهم‌ترین و اصلی‌ترین منبع شما برای مطالعه شیمی کنکور، کتاب درسی است. تسلط کافی بر محتوای کتاب‌های درسی و کمک گرفتن از کتاب‌های کمک‌آموزشی و کتاب‌های تست شیمی، می‌تواند موفقیت شما را در پاسخ‌دهی به سوالات این درس تضمین کند.

اهمیت جدول تناوبی در شیمی = اهمیت جدول ضرب در ریاضی

اهمیت تسلط بر جدول تناوبی، به اندازه جدول ضرب است. اگر می‌خواهید به سوالات شیمی کنکور با اطمینان بیشتری پاسخ دهید، باید عناصر این جدول را کاملا بشناسید و از جایگاه آن‌ها مطلع باشید. زیرا تمام مباحث این درس، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به جدول تناوبی ارتباط دارند. آگاهی از عدد اتمی و جرمی، خواص فلزی و نافلزی، شماره تناوب و گروه و … می‌تواند در پاسخ‌دهی صحیح به بسیاری از سوالات کنکور، موثر باشد.

بهترین روش مطالعه شیمی کنکور برای تسلط بر جدول تناوبی این است که یک جدول تناوبی بزرگ تهیه کنید و آن را به دیوار اتاق خود بچسبانید تا همواره جلوی چشم‌تان باشد. همچنین استفاده از کدگذاری، نقش مهمی در به‌خاطرسپردن جایگاه عناصر در تناوب‌ها و گروه‌ها دارد.

مقاله مرتبط: بهترین منابع شیمی کنکور 1403؛ تحلیل بهترین کتاب شیمی

سخن پایانی

در این مقاله در مورد روش مطالعه شیمی کنکور صحبت کردیم. این درس برای گروه آزمایشی ریاضی و تجربی، مشترک و در هر دوی آن‌ها، یک‌چهارم نمره کل را به خود اختصاص می‌دهد. سوالات شیمی کنکور به سه بخش حفظی، حل مسئله و مفهومی دسته‌بندی می‌شوند. از این‌رو داوطلبان باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که بتوانند تسلط کافی بر تمام مباحث آن داشته‌باشند و بتوانند به‌راحتی به سوالات مطرح‌شده پاسخ دهند. مطالعه و مرور منظم مطالب، تست‌زنی هدف‌مند و تمرین مداوم، سه رکن اصلی برای کسب درصدهای بالا در شیمی کنکور است.

منابع: + +

سؤالات پرتکرار

در این قسمت به سؤالات رایجی که در مورد روش مطالعه شیمی کنکور پرسیده می‌شود، پاسخ می‌دهیم؟