راهنمای جامع تغییر رشته در دبیرستان 1403؛ شرایط، مراحل و قوانین

شاید با عشق و علاقه رشته دبیرستانتان را انتخاب کرده باشید اما بعد از مدتی سایه شوم تردید روی تصمیمتان افتاده و میخواهید از شرایط تغییر رشته دبیرستان سر در بیاورید. موقعیتی که در حال حاضر در آن قرار دارید کاملا قابل درک است، رشته دبیرستانی که انتخاب کردهاید آنطور که فکر میکردید نیست و به دنبال راهی برای تغییر مسیرتان هستید. احتمالا هنوز تصمیم قطعی در این مورد نگرفتهاید، از طرفی علاقهای به رشته حال حاضرتان ندارید و از طرفی جرات تغییر رشته هم ندارید. میدانم دهها سوال بیجواب در ذهنتان دارید، ما هم تصمیم گرفتیم قدری شرایط را برایتان راحت کنیم تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید. تا انتها با پایتخت کتاب همراه باشید تا با شرایط، مراحل و قوانین تغییر رشته دبیرستان را بررسی کنیم.
کدام دانشآموزان تغییر رشته دهند؟
گاهی دانشآموزان به جای اینکه به اندازه کافی در مورد رشته تحصیلیشان تحقیق کنند و استعداد و علاقه خود را در نظر بگیرند، صرفا بر اساس یکسری تبلیغات، توصیه دوستان و حتی اصرار والدین رشتهای را برای متوسطه دوم انتخاب میکنند. چون این دانشآموزان با معیارهای درستی انتخاب رشته نکردهاند و در زمان انتخاب رشته خوب تحقیق نکردهاند، بعد از مدتی پشیمان میشوند و حتی انگیزهای برای درس خواندن و ادامه دادن ندارند. در نتیجه میبینیم دانشآموزی که در متوسطه اول عملکرد عالی داشته، در متوسطه دوم به شدت دچار افت تحصیلی شده است. بهترین راهحل برای این دسته از دانشآموزان، تغییر رشته است.

مقاله مرتبط: انتخابی سرنوشت ساز؛ راهنمای جامع انتخاب رشته نهم به دهم
در کدام پایهها میتوانیم تغییر رشته دهیم؟
در متوسطه دوم دانشآموزان در دو پایه مجاز به تغییر رشته دبیرستانی خود هستند، یکی تغییر رشته از پایه دهم به پایه یازدهم و دیگری تغییر رشته از پایه یازدهم به پایه دوازدهم است. طبیعتا هر چقدر زودتر برای تغییر رشته متوسطه اول اقدام کنید بهتر است، یعنی افرادی که از پایه دهم به پایه یازدهم تغییر رشته میدهند، دردسر کمتری دارند و نتایج بهتری در کنکور و امتحانات نهایی کسب میکنند. با این حال تعدادی از داوطلبان تا پایه یازدهم همچنان برای تغییر رشته تردید دارند و دیرتر در این مورد تصمیم میگیرند. به هر حال تغییر رشته متوسطه دوم یکسری مراحل و شرایط دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.

مراحل کلی تغییر رشته در متوسطه دوم (دهم به یازدهم + یازدهم به دوازدهم)

فرقی نمیکند در کدام پایه برای تغییر رشته اقدام کنید، در هر صورت برای تغییر رشته دبیرستان لازم است مراحل اداری سه گانه زیر را طی کنید:
- فرم یا نمونه برگ الف را از مدرسه دریافت کنید، در این فرم باید دلایل تغییر رشته، رشته تحصیلی کنونی و رشتهای که قصد دارید در آن تحصیل کنید را مشخص کنید. همچنین اولیای شما باید این فرم را امضا کنند.
- فرم مورد نظر را باید به مشاور و مدیر مدرسه تحویل دهید تا آنها هم فرم مربوطه را تایید کنند.
- در انتها باید این فرم را به کمیسیون آموزشی اداره آموزش و پرورش منطقه خودتان تحویل دهید. بعد از تایید این فرم در ارگان مربوطه، دو هفته قبل از برگزاری امتحانات خرداد یا شهریور ماه، انتخاب رشته شما انجام میشود تا برای تکمیل فرآیند تغییر رشته، در یکسری امتحانات شرکت کنید.
توجه کنید که در صورتی که می خواهید اقدام به تغییر رشته در وسط سال دهم یا تغییر رشته در وسط سال یازدهم کنید، حتما قبل از آن با مشاوره صحبت کنید تا به درستی شما را راهنمایی کند.

مقاله مرتبط: رشته علوم تجربی؛ جامع ترین راهنمای رشته علوم تجربی
تغییر رشته در دبیرستان چه شرایطی دارد؟
تغییر رشته متوسطه دوم صرفا پر کردن یک فرم و طی کردن مراحل قانونی نیست؛ بلکه شرایطی دارد و اصل کار این است که برای تغییر رشته در امتحانات برخی دروس شرکت کنید. خبر خوب اینکه نمره دروس مشترک بین دو رشته را میتوانید تطبیق دهید (البته در صورتی که در آن درس نمره قبولی کسب کرده باشید) و فقط شرکت در امتحان دروس غیر مشترک الزامی است. برای مثال اگر دانشآموزی بخواهد از رشته ریاضی به رشته تجربی تغییر رشته دهد، نیازی نیست در امتحان درس شیمی شرکت کند. در ادامه لیست دروس امتحانی برای تغییر رشته از رشتههای مختلف و پایههای دهم و یازدهم را به صورت جداگانه ارائه کردهایم.
لیست دروس امتحانی تغییر رشته از پایه دهم به یازدهم
در جدول زیر در ردیف اول اسم رشتهای که میخواهید در آن تحصیل کنید را نوشتهایم و در ستون مقابل، اسم درسهایی که در صورت تغییر رشته به آن رشته باید امتحان بدهید را نوشتهایم. برای این دروس میتوانید در امتحانات شهریور یا خرداد شرکت کنید. این جدول مربوط به تغییر رشته از پایه دهم به یازدهم است و نیازی به شرکت در امتحانات دروس مشترک دو رشته نیست:
عنوان رشتهای که میخواهید در آن تحصیل کنید | لیست دروسی که باید در امتحان آنها شرکت کنید |
---|---|
علوم تجربی | ریاضی۱، زیست۱، شیمی۱، فیزیک۱ |
ریاضی فیزیک | ریاضی۱، هندسه۱، فیزیک۱، شیمی۱ |
ادبیات و علوم انسانی | علوم و فنون ادبی۱، اقتصاد، منطق، جامعهشناسی۱ |
فنی حرفهای | تمامی دروس شایستگی فنی و غیرفنی رشته مورد نظر |
کارودانش | دروس شایستگی غیرفنی رشته مورد نظر |
علوم و معارف اسلامی | تاریخ تخصصی۱، عربی تخصصی۱، اصول و عقاید۱، علوم و معارف قرآنی تخصصی۱ |

مقاله مرتبط: رشته ریاضی و فیزیک؛ جامع ترین راهنمای رشته ریاضی فیزیک
لیست دروس امتحانی تغییر رشته از پایه یازدهم به دوازدهم
این جدول هم برای بچههایی که میخواهند از پایه یازدهم به پایه دوازدهم تغییر رشته دهند کاربرد دارد، لازم به ذکر است که برای شرکت در امتحانات دروس رشته مورد نظر، میتوانید در امتحانات خرداد یا شهریور شرکت کنید و نیازی به پاس کردن دروس مشترک دو رشته ندارید:
عنوان رشتهای که میخواهید در آن تحصیل کنید | لیست دروسی که باید در امتحان آنها شرکت کنید |
---|---|
علوم تجربی | ریاضی۲، زیست شناسی۲، فیزیک۲، شیمی۲ |
ریاضی فیزیک | حسابان۱، هندسه۲، فیزیک۲، شیمی۲ |
ادبیات و علوم انسانی | علوم و فنون ادبی۲، عربی تخصصی۲، جامعه شناسی۲، فلسفه۲ |
علوم و معارف اسلامی | علوم و معارف قرآنی، اصول عقاید۲، عربی تخصصی۲، تاریخ تخصصی۲ |

مقاله مرتبط: رشته انسانی؛ جامع ترین راهنمای رشته علوم انسانی
قوانین مهم درباره تغییر رشته متوسطه دوم سال 1403
در انتها برای اینکه به تمام سوالاتی که در مورد تغییر رشته متوسطه دوم (دبیرستان) دارید پاسخ دهیم و هیچ ابهامی در ذهنتان باقی نماند، توجه شما را به چند نکته تکمیلی جلب میکنیم:
- برای تغییر رشته متوسطه دوم بازه زمانی خاصی مشخص شده است و هر لحظه که اراده کردید نمیتوانید تغییر رشته دهید. باید فرم تقاضای تغییر رشته را از حداقل ۱۵ روز قبل از برگزاری امتحانات خرداد یا شهریور ماه به اداره آموزش و پرورش تحویل دهید.
- برای دریافت فرم مخصوص تغییر رشته یا فرم الف، میتوانید به سامانه سناد مراجعه کنید یا این فرم را از مدیر مدرسه تحویل بگیرید.
- در صورتی که مدرسه محل تحصیلتان رشتهای که میخواهید بعد از تغییر رشته در آن تحصیل کنید را نداشته باشد، آموزش و پرورش شما را به مدرسهای که رشته دلخواه شما را دارد ارجاع میدهد.
- اگر در امتحانات تغییر رشته خرداد موفق به کسب نمره قبولی نشدید، میتوانید در امتحانات شهریور ماه شرکت کنید.
- دانشآموزان پایه دهم رشته ریاضی که قصد دارند به رشته تجربی تغییر رشته بدهند، کافی است درس زیست شناسی ۱ را امتحان بدهند چون سایر دروس را قبلا پاس کردهاند.
- دانشآموزان پایه دهم تجربی که قصد تحصیل در رشته ریاضی را دارند، نیازی به شرکت در امتحان شیمی۱ و ریاضی ۱ ندارند اما باید در امتحان هندسه ۱ و فیزیک ۱ شرکت کنند. چون فیزیک۱ رشته ریاضی، یک فصل بیشتر از فیزیک۱ رشته تجربی دارد.
- اگر به عنوان یک دانشآموز نهمی این محتوا را مطالعه میکنید، در انتخاب نظری یا فنی بودن رشته متوسطه دوم نهایت دقت را به خرج دهید، چون تغییر رشته از رشتههای نظری (ریاضی، تجربی، انسانی) به رشتههای فنی و برعکس بسیار دشوار است.
سوالات متداول
در کدام پایهها میتوانیم تغییر رشته دهیم؟
در متوسطه دوم دانشآموزان میتوانند از پایه دهم به یازدهم و از پایه یازدهم به دوازدهم تغییر رشته دهند.
مراحل کلی تغییر رشته در متوسطه دوم کدامند؟
دریافت فرم الف و پر کردن آن همراه با امضای رضایت والدین، تایید فرم الف از سوی مشاور و مدیر مدرسه و در نهایت تحویل این فرم به به کمیسیون آموزشی اداره آموزش و پرورش منطقه خودتان و سپس شرکت در امتحانات مربوطه.
برای تغییر رشته چه زمانی از سال تحصیلی اقدام کنیم؟
باید فرم تقاضای تغییر رشته را از حداقل ۱۵ روز قبل از برگزاری امتحانان خرداد یا شهریور ماه به اداره آموزش و پرورش تحویل دهید.
زمان تغییر رشته کدام دروس تطبیق داده میشوند و در امتحان کدام دروس را باید شرکت کنیم؟
در متن محتوا در این مورد مفصل صحبت کردهایم و این موضوع را برای تغییر رشته از پایه دهم به یازدهم و پایه یازدهم به دوازدهم برای تمامی رشتهها بررسی کردهایم.
سخن آخر
اگر در زمان انتخاب رشته دبیرستان با چشم باز و حواسجمع عمل نکردهاید یا میخواهید انتخاب رشته کنید و کنجکاوید که آیا راه بازگشت دارید یا خیر، باید ابتدا با شرایط تغییر رشته دبیرستان آشنا شوید. در این محتوا ابتدا گفتیم در چه پایههایی میتوانیم تغییر رشته دهید، سپس در مورد مراحل تغییر رشته، شرایط آن و دروسی که باید برای تغییر رشته امتحان دهید، صحبت کردیم. اگر در پایان این مقاله همچنان سوالی در مورد شرایط، قوانین و مراحل تغییر رشته دارید، میتوانید سوالات خود را در قسمت دیدگاه این محتوا مطرح کنید، کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
سلام وقت بخیر من امسال دیپلم تجربی گرفتم و کنکورشم دادم . اما حالا تغییر رشته دادم به ریاضی و میخوام سال بعد کنکور ریاضی بدم . من کارهای تطبیق و اینارو انجام دادم به من گفت مدیر ندرسه که دیماه 4 درس ر باید امتحان بدی تا دیپلم بگیری .خب من اگع دیماه امتحان بدم برام سابقه ایجاد نمیشه باید خرداد ماه باز هم امتحان اون 4 تا درس رو بدم . حالا سوال من این بود اون 4 درس رو میتونم خرداد امتحان بدم همراه با ترمیم هام تا هم سابقه برام ایجاد بشه و هم دیپلم بگیرم؟؟؟ لطفا کمکم کنید
سلام پایتختی عزیز 💙 این چیزی که شما گفتید در صورتی عملی هست که آموزش و پرورش با درخواست شما موافقت کنه، پس حتما از طریق اداره آموزش و پرورش پیگیر این موضوع بشید.
سلام وقت بخیر تغییر رشته از یازدهم ریاضی به دوزادهم تجربی با توجه به نهایی بودن امتحانات خرداد چطوری میشه من کِی میتونم سابقه ایجاد کنم برای یازدهم تجربی
سلام پایتختی عزیز 💙 برای تغییر رشته باید سه هفته مانده به برگزاری امتحانات پایان ترم، به مدرسه مراجعه کنید و درخواست تغییر رشته بدید. در امتحانات دروس تخصصی یازدهم رشته تجربی شرکت میکنید و اگر نمره قبولی کسب کنید از پایه دوازدهم در این رشته ادامه میدید. برای ایجاد سوابق هم باید تاریخ دقیق امتحاناتش رو از آموزش و پرورش بپرسید (معمولا اسفند ماه هست) و در این امتحانات شرکت کنید تا سوابق یازدهم تجربی رو داشته باشید.
سلام وقت بخیر من رشتم تجربی بوده و هر سه پایه رو گذروندم میتونم تغییر رشته بدم به انسانی و امتحان نهایی اونارو بدم؟ لازمه حتما همی ازدلم و هم دوازدهم رو امتحان بدم تو یه چت جی پی تی گفته بود که چون تغییر رشته ایم همون دوازدهم رو بخونم برام ۶۰ درصد محاسبه میکنن درسته این حرف؟ لطفا کمکم کنین ممنون میشم الان یکیشو مصلا عربی یا ادبیات یا هر چی امتحان ندم مشکلی پیش نمیاد؟
سلام پایتختی عزیز 💙 بله میتونید در کنکور انسانی شرکت کنید. امسال سوابق تحصیلی از کل دروس پایه دوازدهم و ۶ درس از پایه یازدهم هست. برای دریافت سهم کامل سوابق تحصیلی باید در امتحانات دروس تخصصی پایه دوازدهم رشته انسانی شرکت کنید چون نمره دروس عمومی رو دارید از قبل، همچنین برای دریافت سهم پایه یازدهم باید در امتحانات اون ۶ درس شرکت کنید چون زمان شما امتحانات این پایه به صورت نهایی برگزار نشده.
سلام من رشتم کلا تجربی بوده کارشناسیمم گرفتم حالا میخوام تغییر رشته بدم دبیرستانم به انسانی چون نه مدرکم بدر خورده نه کلا علاقه ای به تجربی داشتم میتونم این کارو بکنم و اینکه نهاییا به چه شکل هست لازمه هم یازدهم هم دوازدهم رو امتحان بدم؟ توی چت جی پی تی زدم گفت اگه پایه دوازدهم رو نهایی بدم از همون ۶۰ درصد حساب میکنن درسته؟ و اینکه چه جوری باید برای تغییر رشته اقدام کنم لطفا بگین همه چیز رو ممنون میشم
سلام پایتختی عزیز💙 امسال سهم سوابق تحصیلی ۶٠ درصد به صورت قطعی و از پایههای دوازدهم و یازدهم هست. کل دروس پایه دوازدهم در سوابق تحصیلی تاثیر دارند و شما نمرات دروس عمومی رو دارید باید در امتحانات دروس تخصصی پایه دوازدهم انسانی شرکت کنید. ۶ درس از پایه یازدهم هم در کنکور تاثیر دارند و چون زمان شما امتحانات این پایه به صورت نهایی برگزار نشده، باید در امتحانات نهایی این ۶ درس شرکت کنید. پس تمام دروس تخصصی دوازدهم انسانی و ۶ عنوان درسی از پایه یازدهم انسانی رو باید امتحان بدید.
سلام من الان انسانیم میخام تغییر رشته بدم تجربی کی میتونم اینکار رو انجام بدم؟؟ ظرفیت تجربی شهرمون پره
سلام پایتختی عزیز 💙 سه هفته مانده به برگزاری امتحانات پایان ترم باید به مدرسه مراجعه کنید و درخواست تغییر رشته بدید، اگر شرایط مناسب باشه مدرسه بهتون اجازشو میده.
سلام من الان دهم رشته تربیت بدنی هستم و میخوام تا اولشه تغییر رشته بدم برم انسانی ولی برای انسانی نیاوردم همه نمره ها رو داشتم فقط عربی یخورده پایین بود ولی درستش این بود اولویت ب بیارم اما چون از اول به معاونمون گفته بودم میخوام برم فنی برام اولویت خیر رد کرده ایا امکانش هست عربی رو تک ماده بزنم الان و برم انسانی؟
سلام پایتختی عزیز 💙 به احتمال زیاد شما باید در امتحانات تغییر رشته شرکت کنید و امتحانات دروس تخصصی پایه دهم رشته انسانی رو با موفقیت پشت سر بگذارید. میتونید برای کسب اطلاعات دقیقتر از مدرسه سوال کنید.
سلام من امسال از یازدهم تجربی به دوازدهم ریاضی تغییر رشته دادم و در امتحانات تغییر رشته شهریور شرکت کردم و قبول شدم . آیا امتحانات دیگری باید شرکت کنم ؟؟ آیا باید دروس آمار و احتمال، هندسه ۱ و فیزیک ۱ رشته ریاضی را امتحان بدم ؟؟
سلام پایتختی عزیز 💙 اگر در امتحانات تمام دروسی که موقع تغییر رشته بهتون گفتن شرکت کردید، نیاز به اقدام بیشتری ندارید.
سلام من توی هدایت تحصیلی پایه ی نهم رشته ریاضی را نیاوردم و بخاطر علاقه ام ب مکانیک رفتم هنرستان ولی الان واقعا از هنرستان پشیمونم سر در گم شدم دیوانه شدم میخوام برم رشته ی ریاضی آیا امکانش هست چون در بعضی از مقاله ها خوندم ک میشه
سلام پایتختی عزیز 💙 بله میتونید در دبیرستان تغییر رشته بدید، چند هفته مانده به امتحانات پایان ترم به مدرسه مراجعه کنید و درخواست تغییر رشته بدید. اگر در امتحانات نمره قبولی کسب کنید، میتونید از سال بعد در رشته ریاضی ادامه تحصیل بدید.
من سوم دبیرستان تجربی رو تموم کردم پیش نخوندم بعد چند سال تطابق زدم برای رشته مدیریت اما نرفتم الان میخوام پیش تجربی ادامه بدم میگن نمیشه چون تطبیق دادی درسته ؟
سلام پایتختی عزیز 💙 بهترین راه حل برای شما این هست که به آموزش و پرورش منطقهتون مراجعه کنید و در مورد وضعیتتون سوال کنید.
مهر ماه نمیشه تغییر رشته داد؟
سلام پایتختی عزیز 💙 اگر منظور شما تغییر رشته در دبیرستان هست، پروسه به این صورته که باید سه هفته مانده به برگزاری امتحانات پایان ترم به مدرسه مراجعه کنید و درخواست تغییر رشته بدید.