چگونه برای المپیاد بخوانیم؛ گام به گام تا موفقیت در المپیاد

هر سال تعداد زیادی از دانش‌آموزان برای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی برنامه‌ریزی می‌کنند و اولین سوال آنها این است که چگونه برای المپیاد بخوانیم؟ حقیقت این است که این آزمون با تمام امتحاناتی که تا به حال شرکت کرده‌اید تفاوت دارد و برای رقابت کردن با رقیبان قوی و آماده‌، به برنامه‌ریزی دقیق و تلاش هدفمندی نیاز دارید. در این محتوا قصد داریم در مورد نحوه برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری، ساعت مطالعه مورد نیاز برای موفقیت در این آزمون، بهترین زمان شروع مطالعه و انتخاب منابع المپیاد صحبت کنیم تا مسیر رسیدن به هدفتان را برایتان هموارتر کنیم، پس تا انتها با پایتخت کتاب همراه باشید. 

چگونه در المپیاد رتبه بیاوریم؟ 

اکثر شرکت کنندگان این آزمون دانش‌آموزان توانمند، با هوش و باپشتکاری هستند، پس برای رتبه آوردن در این آزمون باید اطلاعات کاملی داشته باشید و بی‌گدار به آب نزنید. از طرفی باید بدانید مطالعه برای این آزمون تفاوت زیادی با مطالعه برای امتحانات معمولی مدرسه دارد، چون سوالات به ویژه در مراحل دوم و سوم، حرفه‌ای و تخصصی هستند. برای اینکه در آزمون المپیادموفق شوید، باید استعداد و رشته هدف‌تان را مشخص کنید، منابع مناسب و حرفه‌ای تهیه کنید و با یک برنامه‌ریزی منظم و واقع‌گرایانه مطالعه را شروع کنید.

اکثر رتبه برترها و مدال‌آوران سال‌های گذشته توصیه می‌کنند در هر مرحله‌ای که احساس کردید به راهنمایی بیشتر نیاز دارید و خودتان نمی‌توانید به راحتی پیش‌روی کنید، حتما مشاوره تخصصی دریافت کنید. همچنین، با مطالعه مقاله “هر آنچه که باید درباره المپیاد دانش آموزی بدانید” می‌توانید اطلاعات مهم و اساسی در مورد شرکت در این آزمون کسب کنید. 

نحوه برنامه‌ریزی برای المپیاد به صورت گام به گام

هر چقدر یک آزمون سخت‌تر و سطح بالا‌تر باشد، به برنامه‌ریزی دقیق‌تری احتیاج دارد، پس برای موفقیت در المپیادهای دانش‌آموزی باید گام به گام و طبق یک برنامه اصولی پیش بروید. برای داشتن یک برنامه حرفه‌ای که دقیقا برای شما شخصی‌سازی شده باشد، بهتر است از یک مشاور در این زمینه کمک بگیرید، با این حال ما در ادامه اصول کلی برنامه‌ریزی برای شرکت در این آزمون مهم را به صورت گام به گام برایتان توضیح داده‌ایم. 

گام اول، شناخت خود و تعیین هدف

قبل از هر کاری یک برگه و خودکار بردارید و به این سوالات پاسخ دهید، چون این پاسخ‌ها جهت برنامه‌ریزی و مطالعه شما را مشخص می‌کنند:

• هدف شما از شرکت در المپیاد چیست؟
• آیا به دنبال کسب سهمیه در کنکور سراسری هستید یا می‌خواهید به مرحله جهانی صعود کنید؟
• شما در چه زمینه‌هایی استعداد دارید؟
• به کدام رشته‌ها علاقه‌مند هستید؟

بعد از رسیدن به پاسخ این سوالات حالا باید سوالات دقیق‌تر و معنادارتری از خودتان بپرسید. مثلا متوجه شده‌اید که بر اساس استعدادها و علایق‌تان، هدف شما شرکت در المپیاد فیزیک و کسب مدال در سطح کشور است. حالا بپرسید:

• در کدام بخش‌های فیزیک ضعف دارم؟
• چطور می‌توانم این نقاط ضعف را برطرف کنم؟
• به چه منابعی نیاز دارم؟ 

گام دوم، گردآوری منابع مناسب

قرار است به یک قله مرتفع صعود کنید، پس عقل حکم می‌کند که تمام لوازم مورد نیاز برای یک صعود پیروزمندانه را آماده کنید! بعد از تعیین هدف، حالا باید بر اساس هدف و نیز سطح علمی‌تان منابع مناسب را تهیه کنید. این منابع شامل کتاب های درسی (به ویژه برای مرحله اول هر المپیاد)، کتاب های کمک درسی، نمونه سوالات سال‌های قبل، فیلم‌های آموزشی، جزوات و سایت‌های مرتبط است.

توجه کنید که کتاب های کمک درسی را اصلا دست کم نگیرید؛ چرا که اکثر این منابع بر اساس سبک سوالات المپیادهای اخیر نوشته شده‌اند و شامل درسنامه‌های آموزشی و نمونه سوالات متنوع و هدفمند هستند. برای انتخاب منابع باید ابتدا سطح خودتان را در نظر بگیرید و بعد از معلمان و شرکت‌کنندگان سال‌های قبل، در مورد منابع استاندارد پرس‌وجو کنید تا در نهایت بتوانید بهترین منابع را انتخاب کنید.

سری کتاب‌های المپیادی علامه حلی، خوشخوان، انتشارات گچ، دانش پژوهان و انتشارات فاطمی از جمله بهترین انتشارات‌ها در زمینه منابع کمک آموزشی المپیادهای دانش‌آموزی هستند.

شما می توانید تمامی کتاب های المپیاد را از پایتخت کتاب با مناسب ترین قیمت و بالاترین تخفیف از پایتخت کتاب خریداری کرده و درب منزل خیلی سریع تحویل بگیرید.

گام سوم، تنظیم برنامه 

این گام بسیار مهم و حساس است، پس لطفا برای انجام آن از یک فرد متخصص یا دست کم شخصی که خودش قبلا این مسیر را طی کرده است کمک بگیرید. همان‌طور که گفتیم برنامه هر شخص باید بر اساس اهداف، توانمندی‌ها، زمان باقی مانده و نقاط ضعف و قوت او تنظیم شود، اما چند نکته کلی را باید در این مورد رعایت کنید.

برای مثال برنامه شما باید یک دید کلی از فعالیت‌هایتان به شما بدهد و مشخص کند هر مبحث در چه بازه زمانی به پایان می‌رسد، همچنین باید واقع‌بینانه باشد، یعنی اگر نمی‌توانید یک مبحث دشوار را به یک باره بخوانید، آن را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید.

یک برنامه خوب برنامه‌ای است که انعطاف دارد، یعنی هنگام تنظیم آن زمان‌هایی به عنوان جبرانی در نظر گرفته شده و هر کجا که لازم باشد می‌توان تغییراتی در جزئیات برنامه اعمال کرد. از دیگر ویژگی‌های یک برنامه استاندارد، داشتن مرور مطالب به صورت منظم و حل تمرین فراوان است، لازم است هر روز در برنامه‌تان حل سوالات و تمارین متنوع را در نظر بگیرید. 

گام چهارم، امتحان کردن روش‌های مختلف

درست مانند برنامه‌هایتان خود شما هم باید انعطاف داشته باشید، اگر با انفرادی درس خواندن به نتیجه دلخواهتان نمی‌رسید پس مطالعه گروهی و صحبت با سایر شرکت کنندگان را امتحان کنید. همچنین، اگر خودتان از پس خواندن بخشی از مطالب برنمی‌آیید بهتر است در کلاس‌های آمادگی المپیاد شرکت کنید. خلاصه در حین اجرای برنامه سعی کنید روش‌های مطالعه مختلف را امتحان کنید تا به تدریج روشی که مناسب شما است را بیابید. 

گام پنجم، حل تمرین فراوان

همان‌طور که در گام سوم گفتیم، باید در برنامه روزانه‌تان زمان‌هایی را برای حل تمرین در نظر بگیرید، چون حتی اگر بهترین منابع کمک آموزشی را مطالعه کنید یا در کلاس‌های مختلف شرکت کنید اما به اندازه کافی تمرین حل نکنید، شانس زیادی برای موفقیت نخواهید داشت. برخی دانش‌آموزان خودشان را به حل سوالات المپیادهای سال‌های گذشته محدود می‌کنند، در حالی‌که نباید از حل تمرینات خلاقانه و متنوع بترسید.

همچنین، فقط به یادگیری یک روش برای حل مسائل اکتفا نکنید و سعی کنید برای حل هر سوال راه‌حل‌های مختلف را یاد بگیرید و آنها را با راه‌حل خودتان مقایسه کنید تا حسابی در حل مسائل ماهر شوید. 

گام ششم، شرکت در آزمون آزمایشی

شرکت در المپیاد یک موقعیت کاملا جدید است که تا به حال آن را تجربه نکرده‌اید، پس کاملا طبیعی است که سوالات و ابهامات زیادی در مورد نحوه برگزار این آزمون و سبک سوالات آن داشته باشید. به همین دلیل توصیه می‌کنیم در آزمون‌های آزمایشی شرکت کنید تا ضمن آشنایی با سبک سوالات این آزمون، بتوانید نحوه مدیریت زمان و احساسات‌تان را یاد بگیرید و با تحلیل این آزمون‌ها نقاط ضعف‌تان را مشخص کرده و برای برطرف کردن آنها برنامه‌ریزی کنید. 

گام هفتم، مشوق خودتان باشید

اکثر دانش‌آموزان تصور می‌کنند همین که مباحث را طبق برنامه مطالعه کنند و سوال حل کنند، موفقیت آنها در المپیادهای دانش‌آموزی تضمین می‌شود. در حالی‌که باید توجه کنید که در طی پیمودن این مسیر با چالش‌های گوناگونی مواجه می‌شوید و تنها راه ماندن در مسیرتان، داشتن یک روحیه قوی است.

پس سعی کنید هر روز هدفتان را یادآوری کنید و به خودتان این اطمینان را بدهید که توانایی حل مشکلات پیش‌رو را دارید، از خودتان توقع نداشته باشید همه چیز را از ابتدا بدانید بلکه به خودتان بگویید هیچ اشکالی ندارد اگر الان این مبحث را بلد نیستم، چون توانایی این را دارم که مطالعه کنم و به تدریج روی تمام نکات مسلط شوم.

مهم‌ترین اصل برای داشتن انگیزه، پیشرفت کردن و حرکت به سمت جلو است، پس لطفا به جای تعیین اهداف بزرگ و غیر واقعی، سعی کنید هر روز چند هدف کوچک و قابل اجرا را تیک بزنید تا انگیزه بیشتری برای ادامه دادن پیدا کنید. 

بهترین زمان شروع مطالعه برای المپیاد دانش‌آموزی

برای پاسخ دادن به این سوال باید موارد مختلفی را در نظر بگیریم و درست نیست که برای همه دانش‌آموزان زمان یکسانی را به عنوان بازه شروع مطالعه برای المپیاد تعریف کنیم. مهم‌ترین عامل تاثیرگذار روی این موضوع، پایه علمی دانش‌آموزان است، برای مثال دانش‌آموزی که قصد دارد در المپیاد فیزیک شرکت کند و از سال دهم برنامه دقیقی برای مطالعه و تست‌زنی این درس داشته و حتی علوم دوره متوسطه اول را هم با جدیت مطالعه کرده، ممکن است مطالعه برای المپیاد فیزیک را از پایه یازدهم شروع کند و موفق هم بشود.

اما در کل توصیه می‌کنیم استارت مطالعه برای المپیاد و شناخت اهداف و توانمندی‌هایتان را از دوره متوسطه اول بزنید و از سال دهم مطالعه حرفه‌ای برای این آزمون را آغاز کنید. 

روزی چند ساعت برای المپیاد درس بخوانیم؟ 

برای رسیدن به پاسخ این سوال باید ابتدا توجه کنیم که دانش‌آموز قصد دارد برای کدام مرحله از المپیاد خودش را آماده کند، چون درجه سختی سوالات مراحل مختلف با هم فرق دارد. برای شرکت در مرحله اول، مطالعه میانگین روزانه ۲ الی ۳ ساعت در کنار مطالعه روتین دروس مدرسه کفایت می‌کند اما برای شرکت در مرحله دوم به برنامه‌ریزی حرفه‌ای و ساعت مطالعه بالاتری بین 5 تا 7 ساعت نیاز دارید.

این موضوع همچنین به پایه علمی دانش‌آموز و عملکرد و تلاش او در سال‌های گذشته هم بستگی دارد، به این معنی که دانش‌آموزان با پایه متوسط نسبت به دانش‌آموزان قوی، به میانگین ساعت مطالعه بیشتری نیاز دارند. 

تفاوت مطالعه برای المپیاد با کنکور

یکی از دغدغه‌های مهم دانش‌آموزان و والدین انتخاب بین مطالعه برای المپیاد و مطالعه برای کنکور است، بسیاری از دانش‌آموزان اصرار دارند وارد مسیر المپیاد شوند اما والدین آنها معتقدند باید کنکور را هدف خودشان قرار دهند. برای بررسی این موضوع باید دانش‌آموزان را به دو دسته تقسیم کنیم؛ کسانی که می‌خواهند با شرکت در المپیاد و کسب سهمیه، مسیر موفقیت در کنکور را هموار کنند و دانش‌آموزانی که قصد شرکت در آزمون‌های جهانی را دارند.

طبیعتا دسته دوم بهتر است تمرکزشان را روی مطالعه برای المپیاد بگذارند، اما دسته اول باید بدانند که مطالعه برای این آزمون هم جهت با مطالعه برای کنکور است. به این افراد پیشنهاد می کنیم مقاله “نحوه درس خواندن برای کنکور” و “برنامه ریزی برای کنکور” را بخوانید.

در جدول زیر تفاوت مطالعه برای این دو آزمون را مشخص کرده‌ایم. 

نکات کلیدی برای موفقیت در المپیاد

در پایان می‌خواهیم چند نکته تکمیلی و فوت کوزه‌گری را از مدال‌آوران المپیادهای سال‌های گذشته با شما در میان بگذاریم تا به این ترتیب طی کردن این مسیر دشوار و در عین حال هیجان‌انگیز را برایتان راحت‌تر کنیم: 

• اگر دانش‌آموز متوسطه اول هستید و قصد شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی متوسطه دوم را دارید، از همین الان سعی کنید علاقه و استعدادتان را کشف کنید و در حد توان برای پرورش استعدادهای و علایق‌تان زمان بگذارید. 
• هر چقدر استارت مطالعه و برنامه‌ریزی برای این آزمون را سریع‌تر بزنید، شانس شما برای دریافت مدال‌های خوشرنگ بیشتر خواهد بود. 
• در هر مرحله‌ای که هستید، حل سوالات المپیادهای سال‌های گذشته و آشنایی با سبک سوالات آن مرحله، واجب‌ترین کاری است که باید انجام دهید. 
• برای موفقیت در مراحل دوم وسوم، سعی کنید مشاوره حرفه‌ای دریافت کنید یا دست کم با تعدادی از افراد موفق سال‌های قبل صحبت کنید و از تجربیات آنها استفاده کنید. 
• وقت خود را با مطالعه منابع اضافی و غیر مرتبط هدر ندهید و فقط از منابع معتبری که قبلا جواب خود را پس داده‌اند استفاده کنید. 
• در این مسیر پر پیچ و خم و طولانی هیچ فاکتوری به اندازه پشتکار و اعتماد به توانمندی‌های خود، نمی‌تواند دانش‌آموزان را کمک کند. 
• طبیعتا کسب مدال‌های خوشرنگ در المپیادهای دانش‌آموزی حاصل تلاش دانش‌آموزان در کنار راهنمایی و حمایت‌های والدین و معلمان است. 
• شاید فکر کنید برای موفقیت در چنین رقابت سختی، باید شبانه‌روز و بدون استراحت درس بخوانید، در حالی‌که داشتن استراحت‌های متناوب و تفریحات کوتاه، کمک می‌کند انرژی و انگیزه خود را در سطح بالایی حفظ کنید. 
• در کنار استراحت منظم، تغذیه سالم و مصرف مواد غذایی مفید، به شما کمک می‌کند سطح انرژی خود را بالا نگه دارید. به علاوه برای فکر کردن، درک مطالب سخت و حل مسائل باید به مغزتان سوخت برسانید، این سوخت‌رسانی از طریق خوردن غذاهای سالم اتفاق می‌افتد. 
• اکثر دانش‌آموزان عادت دارند به صورت انفرادی مطالعه کنند، در حالی‌که شرکت در گروه‌های مطالعاتی به شما دید وسیع‌تری می‌دهد و کمک می‌کند برای درس خواندن تشویق شوید. همچنین، می‌توانید در این گروه‌ها سوالات و مشکلات‌تان را مطرح کنید و از تجربیات دیگر افراد استفاده کنید. 

سوالات متداول

سخن پایانی

المپیادهای دانش‌آموزی سکوی پرش دانش‌آموزان مستعد و سخت‌کوش هستند و سوال چگونه برای المپیاد بخوانیم. مهم‌ترین سوالی است که دانش‌آموزان در آغاز مسیر مطالعه برای این آزمون می‌پرسند. برای رسیدن به پاسخ این سوال لازم است نکاتی در مورد برنامه‌ریزی برای المپیاد، زمان شروع مطالعه جدی، ساعت مطالعه مورد نیاز برای موفقیت در این آزمون و منابع معتبر و استاندارد بدانید که در مورد تمام این نکات در محتوا صحبت کردیم.

اگر سوالی در مورد این موضوع دارید یا تجربه‌ای دارید که فکر می‌کنید به سایر دانش‌آموزان کمک می‌کند، خوشحال می‌شویم آن را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید. در سایت پایتخت کتاب بهترین منابع المپیادی با قیمت مناسب و کیفیت بالا به فروش می‌رسند و کارشناسان پایتخت کتاب در هر لحظه آماده ارائه خدمات به شما عزیزان هستند.