چگونه رشته دانشگاهی مورد علاقه خود را پیدا کنیم؟ مهم‌ترین معیارها

انتخاب رشته دانشگاهی یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی شما است که متاسفانه اکثر دانش‌آموزان این کار را با دقت انجام نمی‌دهند و صرفا بر اساس نظر دیگران، احساسات یا جو حاکم بر جامعه یا خانواده، انتخاب رشته می‌کنند. یادتان باشد شغل آینده‌تان به رشته‌ دانشگاهی که الان انتخاب می‌کنید بستگی دارد و چه بسا این موضوع زندگی شما را برای همیشه تغییر دهد؛ پس برای انجام این کار زمان کافی بگذارید و با اطلاعات کامل و دید باز دست به انتخاب بزنید.

قطعا در حال حاضر سوالات زیادی ذهن شما را به خود مشغول کرده است؛ نگران نباشید زیرا می‌خواهیم در این مقاله از پایتخت کتاب به چالشی ترین سوال دانش‌آموزان؛ چگونه رشته مورد علاقه خود را پیدا کنیم؟ پاسخ دهیم و جنبه‌های مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم.

از همان پایه دهم رشته دانشگاهی خود را انتخاب کنید

بعد از اعلام نتایج کنکور سراسری بازار انتخاب رشته دانشگاهی حسابی داغ است و اکثر دانش‌آموزان در تب و تاب انتخاب رشته هستند. اگرچه از زمان اعلام نتایج اولیه کنکور تا زمان انتخاب رشته، یک بازه زمانی چند روزه برای فکر کردن و تحقیق کردن در مورد رشته‌های دانشگاهی مختلف در اختیار شما قرار می‌گیرد؛ اما به شخصه تصور می‌کنم که یک دانش‌آموز موفق باید از همان پایه دهم رشته دانشگاهی خود را انتخاب کند.

وقتی از همان ابتدای مسیر هدف و رشته دانشگاهی خودتان را به صورت واضح تعیین کنید، برای ادامه راه انگیزه می‌گیرید و احتمال اینکه در آینده ناامید شوید کاهش پیدا می‌کند.

پس اگر شما به عنوان یک دانش‌آموز دهمی یا یازدهمی در حال مطالعه این مقاله هستید، بهتر است از همین الان به فکر انتخاب رشته دانشگاهی خود باشید. در صورتی که داوطلب کنکور سراسری هستید و می‌خواهید امسال انتخاب رشته کنید، باز هم این مقاله به دردتان می‌خورد؛ زیرا قصد داریم شما را در این مسیر راهنمایی کنیم تا این کار مهم و سرنوشت‌ساز را به بهترین شکل ممکن انجام دهید.

چگونه رشته دانشگاهی خود را انتخاب کنیم؟

برخی از افراد معتقد هستند که در زمینه انتخاب رشته دانشگاهی، علاقه حرف اول و آخر را می‌زند و اگر به یک رشته علاقه داشته باشید، قطعا می‌توانید در آن رشته پیشرفت کنید و به درآمد برسید. از طرف دیگر برخی از افراد اعتقاد دارند که بازار کار و آینده شغلی رشته مورد نظر مهم‌تر است؛ زیرا علاقه می‌تواند بعدها و به تدریج به وجود آید.

در زمینه انتخاب رشته علاقه مهم‌تر است یا بازار کار؟

به نظر من هیچ کدام از این دو جمله کاملا درست نیست؛ زیرا ممکن است علاقه یک امر پایدار نباشد و به تدریج و با افزایش سن، علاقه شما تغییر کند یا اگر در رشته مورد نظرتان پیشرفت نکنید، علاقه‌تان را به تدریج از دست بدهید. همچنین اگر بدون علاقه بهترین رشته را هم انتخاب کنید، احتمالا انگیزه لازم برای تلاش کردن یا ادامه تحصیل در رشته مورد نظر را نخواهید داشت.

قبل از انتخاب یک رشته دانشگاهی دو سوال مهم را از خودتان بپرسید، اگر جواب هر دو سوال مساعد و راضی کننده بود، رشته مورد نظر برای شما مناسب است:

• آیا 10 یا 20 سال آینده هم همچنان این رشته را دوست دارم و از مشاغل مربوط به آن لذت می‌برم؟
• آیا 10 یا 20 سال آینده می‌توانم همچنان از رشته‌ام کسب درآمد کنم؟ بازار کار آن در آینده چگونه خواهد بود؟

مقاله مرتبط: نحوه مطالعه کنکور در ایام مدرسه؛ برقراری تعادل بین مطالعه پایه‌های دهم و یازدهم و دوازدهم

مهم‌ترین معیار برای انتخاب رشته دانشگاهی

اگرچه برای انتخاب رشته دانشگاهی علاقه یکی از معیارهای بسیار مهم است؛ اما همیشه هم علاقه حرف اول را نمی‌زند! منظور من از این جمله این است که شما باید به رشته دانشگاهی آینده‌تان علاقه داشته باشید تا بتوانید با آن به خوبی ارتباط برقرار کرده و در آن موفق شوید. اما با این حال معیارهای دیگری را هم باید مد نظر قرار دهید.

برای مثال رتبه کنکور شما اهمیت زیادی دارد؛ همچنین لازم است قبل از انتخاب یک رشته، اطلاعات کاملی از آن رشته داشته باشید و آن را با توانمندی‌ها و استعدادهایتان مطابقت دهید. به علاوه در پروسه انتخاب رشته، نباید احساساتی عمل کنید و انتخابی که صرفا بر اساس علاقه باشد درست نیست؛ باید یک دید منطقی در مورد این موضوع داشته باشید و شرایط رشته مورد نظر و بازار کار آن را هم در نظر داشته باشید.

پس در اولین قدم باید بین اهمیت علاقه به یک رشته و آینده شغلی آن تعادل برقرار کنید؛ یعنی انتخاب رشته دانشگاهی‌تان باید هم بر اساس علاقه و هم براساس منطق باشد.

جمع‌آوری اطلاعات در مورد رشته مد نظرتان بسیار مهم است؛ زیرا لازم است با دید باز و اطلاعات کامل دست به انتخاب بزنید. اما در مورد رشته مورد نظرتان باید چه اطلاعاتی داشته باشید؟

قبل از انتخاب رشته دانشگاهی، در مورد آن اطلاعات کاملی کسب کنید

آیا اینکه یک رشته دانشگاهی در جامعه محبوبیت و مقبولیت زیادی دارد، کافی است تا بلافاصله آن را انتخاب کنیم؟ مسلما خیر! شاید شما هم عادت کرده‌اید که پدرتان از کودکی خانم یا آقای دکتر صدایتان کند، یا آرزوی والدین شما این است که فرزندشان مهندس شود، این‌ها به هیچ وجه معیارهای مناسبی برای انتخاب رشته دانشگاهی نیستند. شاید یک رشته دانشگاهی طرفداران زیادی داشته باشد اما با روحیات و توانایی‌های شما سازگار نباشد؛ پس ابتدا در مورد هر رشته به خوبی تحقیق کنید.

در ادامه اطلاعاتی که باید به دنبال آن‌ها باشید را به صورت یک لیست ارائه می‌دهیم:

• طول مدت تحصیل در آن رشته چند سال است؛ برای مثال دانشجویان رشته پزشکی باید حدود هفت سال از عمر خود را در دانشگاه سپری کنند.
• آیا امکان ادامه تحصیل در رشته مورد نظر وجود دارد؟ اگر این امکان وجود دارد، تا چه مقطعی می‌توانید تحصیلات خود را ادامه دهید؟
• بازار کار و فرصت شغلی رشته مورد نظر چگونه است و درآمد تقریبی آن چقدر است؟
• برای تحصیل در رشته مورد نظر چه توانمندی‌هایی لازم است؟
• تحصیل در رشته مورد نظر قانون یا شرایط خاصی دارد؟
• آینده رشته مورد نظر در ده سال بعدی چگونه ارزیابی می‌شود؟
• چه شهرهایی در این رشته دانشجو می‌پذیرند؟
• شرایط مهاجرت در رشته مورد نظر چگونه است؟
• آیا‌‌ این شغل در‌آینده همچنان طرفدار و بازار کار دارد؟
• نقاط ضعف و قوت رشته مورد نظرتان چیست؟
• شغل آینده شما چه سختی‌ها یا ریسک‌هایی خواهد داشت؟

مقاله مرتبط: شرکت در کلاس کنکور؛ آیا برای کنکور حتما باید کلاس بروم؟

شاید یک رشته دانشگاهی طرفداران زیادی داشته باشد؛ اما ممکن است با روحیات و توانایی‌های شما سازگار نباشد.

چطور علاقه خودمان را کشف کنیم؟

هر کسی با توجه به شناختی که از خودش دارد، آرزوها و خواسته‌هایی دارد و نیازی نیست در این زمینه خیلی فکر کند تا به نتیجه برسد؛ اما با این حال برخی از افراد نمی‌دانند که دقیقا به چه رشته‌ای علاقه دارند. اگر شما جزء دسته دوم هستید، عجله کنید و هر چه سریع‌تر علاقه و استعداد خودتان را کشف کنید.

قبل از هر چیزی یک آشنایی مختصری با رشته‌های مختلف داشته باشید؛ معمولا بعد از آشنا شدن با رشته‌های دانشگاهی مختلف، احساس می‌کنید که به چند مورد علاقه دارید. در قدم بعدی بهتر است استعداد و توانایی‌های خود را کشف کنید؛ برای این کار می‌توانید به مشاوران تحصیلی یا روان‌شناسان مراجعه کنید؛ وقت آن رسیده که خودتان را بهتر بشناسید!

بعد از طی دو مرحله قبل؛ یعنی آشنایی با رشته‌های دانشگاهی و شناخت خودتان، اکنون تا حدی می‌دانید که چه رشته‌ای ممکن است مناسب شما باشد. بنابراین اگر تصور درستی در مورد علاقه و استعدادتان دارید و دقیقا می‌دانید که چه رشته و شغلی مدنظرتان است، یک قدم از سایر داوطلبان جلوتر هستید.

ویژگی‌های فردی خود را شناسایی کنید

رشته دانشگاهی باید با توجه به ویژگی‌های فردی، تیپ شخصیتی و استعدادهای هر فرد انتخاب شود؛ متاسفانه افراد برای شناخت ویژگی‌ها و استعدادهایشان وقت نمی‌گذارند. توصیه می‌کنم که با حل کردن تست‌های شخصیت شناسی و استعدادیابی، به یک دید درست و دقیق در مورد خودتان برسید.

در این زمینه می‌توانید از تست‌هایی مانند تست شخصیت شناسی MBTI و تست هوش چندگانه گاردنر استفاده کنید. با جستجو کردن این دو عبارت در گوگل به صورت رایگان به این تست‌ها دسترسی پیدا خواهید کرد.

آشنایی با تیپ‌های شخصیتی مختلف و ارتباط آن با انتخاب رشته دانشگاهی

یکی از معتبرترین آزمون‌ها در زمینه شناسایی تیپ‌های شخصیتی مختلف، تست شخصیت شناسی MBTI است، در بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا قبل از انتخاب شغل یا رشته دانشگاهی، از افراد تست شخصیت شناسی MBTI می‌گیرند. شما می‌توانید بدون صرف هیچ هزینه‌ای و با یک جستجو در اینترنت، این تست را بیابید؛ اما برای تحلیل دقیق و تخصصی این تست، می‌توانید به روانشناسان یا مشاوران مراجعه کنید.

در ادامه برخی از تیپ‌های شخصیتی رایج و شغل‌های مناسب آن‌ها را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم:

• تیپ شخصیتی ENTJ: ویژگی‌های کلی این تیپ شخصیتی عبارت است از برونگرا، قضاوت کننده، رهبر و فرمانده، متفکر و شهودی، این افراد استعداد زیادی برای شغل‌های اقتصاددان، تحلیل‌گر، قاضی، مدیر و رهبر مجموعه و… دارند.

• تیپ شخصیتی INTJ: این تیپ شخصیتی بسیار شبیه به تیپ شخصیت قبلی است با این تفاوت که این افراد درونگرا هستند و شغل مناسب آن‌ها عبارت است از پزشک، معلم، مدیر مالی، مشاور، طراح گرافیک و…

• تیپ شخصیتی ENTP: این افراد برونگرا، ادراکی، متفکر، شوخ طبع و شهودی هستند و شغل‌هایی مانند کارآفرین، بازیگر، وکیل، مجری و مربی ورزش برای آن‌ها مناسب است.

• تیپ شخصیتی INTP: این افراد اکثر ویژگی‌های گروه ENTP را دارند، با این تفاوت که بسیار منطقی و درونگرا هستند و شغل‌های مناسب آن‌ها ریاضی‌دان، فیلسوف، داروساز و برنامه نویس است.

• تیپ شخصیتی ESFP: افراد دارای این تیپ شخصیتی، رفتار دوستانه و شادی دارند و در مشاغلی که به نوعی باعث شادی و سرگرمی افراد می‌شوند، عملکرد خوبی دارند. شغل‌هایی مانند مهماندار هواپیما، راهنمای تور، متخصص زیبایی، نماینده فروش، مدیر منایع انسانی و… برای این افراد مناسب است.

• تیپ شخصیتی ISFP: این افراد ماجراجو و در عین حال درونگرا هستند و مشاغلی که نیاز به برنامه‌ریزی و دقت دارند، برای این افراد مناسب است؛ برای مثال این اشخاص در شغل‌هایی مانند باستان شناسی، کتابداری، عینک‌سازی، مدیر روابط اجتماعی، دامپزشکی و… عملکرد بسیار خوبی دارند.

به اندازه آرزویتان تلاش کنید

حتما جمله معروف “یا به اندازه آرزوهایت تلاش کن یا به اندازه تلاشت آرزو کن” را شنیده‌اید، این جمله مناسب دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی است؛ یعنی کسانی که هنوز وقت دارند رتبه کنکورشان را تغییر دهند. گاهی برخی از دانش‌آموزان خیلی واضح می‌دانند که چه می‌خواهند یا در چه زمینه‌ای استعداد دارند؛ اما برای رسیدن به علاقه خود تلاش چندانی نمی‌کنند و به ناچار رشته‌ای را انتخاب می‌کنند که به آن هیچ علاقه‌ای نداشته یا با شخصیت آن‌ها سازگاری ندارد.

از تجربه افراد دیگر استفاده کنید

خیلی مواقع دوست داریم قبل از انتخاب یک موقعیت، آن را تجربه کنیم اما امکان تجربه کردن همه چیز را نداریم؛ پس هوشمندانه‌ترین کار این است که از تجربه افراد دیگر استفاده کنیم.

می‌توانید از مشاوران تحصیلی یا معلمان خود استفاده کنید؛ اما بهترین منبع شما کسانی هستند که قبلا در این رشته تحصیل کرده‌اند و تجربه کافی در این زمینه دارند.

یک لیست از همه سوالات خود تهیه کنید و سوالات‌تان را از چند نفر مختلف بپرسید؛ بعد از جمع‌آوری اطلاعات، آن‌ها را مرتب و دسته بندی کرده و بر اساس آن‌ها تصمیم نهایی خود را بگیرید. اگر امکانش را دارید، به محل کار مرتبط با آن رشته بروید؛ برای مثال بیمارستان، کلینیک، کارخانه، سر کلاس درس، شرکت‌های فنی و مهندسی و… بهترین مکان‌ها برای تحقیق در مورد رشته مورد نظرتان است.

هوشمندانه‌ترین کار این است که به جای تجربه کردن هر موقعیتی، از تجربه افراد دیگر استفاده کنیم.

چه رشته دانشگاهی مناسب من است؟

گاهی داوطلبان بر اساس جو حاکم برجامعه و نظرات دیگران تصمیم‌گیری می‌کنند و با این مسئله کاملا احساساتی برخورد می‌کنند. برای مثال ممکن است خانواده شما نظر بسیار خوبی در مورد دانشگاه فرهنگیان داشته باشند و مسائلی مانند بازار کار خوب و داشتن شغل دولتی تضمین شده را ملاک قرار دهند؛ اما شما بعد از ورود به دانشگاه متوجه برخی از محدودیت‌ها شده و از انتخاب خود به شدت پشیمان شوید. در ادامه چند ملاک مهم را بررسی می‌کنیم که چه بسا در زمان انتخاب رشته، در اولویت‌های آخر شما باشند:

• فاصله مکانی دانشگاه مورد نظر تا محل سکونت‌تان مسئله بسیار مهمی است؛ برخی از داوطلبان تصور می‌کنند که قبولی در یک رشته خاص به هر قیمتی ارزش دارد و اعتقاد دارند که شهر محل تحصیل اهمیت زیادی ندارد. یادتان باشد که شهر محل تحصیل شما، جایی است که می‌خواهید حداقل چهار سال در آن زندگی کنید.
• تمام صفحات دفترچه انتخاب رشته را به دقت بخوانید؛ زیرا ممکن است رشته مورد نظر شما شرایط خاصی داشته باشد. برای مثال به قوانین و شرایط دانشگاه فرهنگیان یا رشته‌هایی که تعهد خدمت دارند توجه کنید.
• قبل از انتخاب رشته در مورد امکانات رشته و دانشگاه مورد نظرتان تحقیق کنید؛ برای مثال اگر شهر محل تحصیل شما از شهر محل زندگی‌تان دور است، مطمئن شوید که امکانات رفاهی مانند خابگاه، غذا و… از طرف دانشگاه ارائه می‌شود.
• اگر قرار است برای تحصیل در یک رشته شهریه پرداخت کنید، از قبل شهریه هر ترم، هزینه خوابگاه و… را از دانشگاه محل تحصیل خود بپرسید و با توانایی مالی خانواده‌تان مقایسه کنید. یادتان باشد که هر دانشگاهی برای دانشجویان شهریه پرداز قوانین خاصی دارد؛ برای مثال برخی از دانشگاه‌ها 10 درصد و برخی دیگر 20 درصد در سال افزایش شهریه دارند.
• در زمان انتخاب رشته به موضوع بومی گزینی توجه کنید؛ زیرا برخی از دانشگاه‌ها هنگام پذیرش دانشجو اولویت انتخاب را به داوطلبان منطقه یا شهر خود می‌دهند و درصد زیادی از ظرفیت پذیرش این دانشگاه‌ها به دانشجویان بومی آن منطقه تعلق دارد.
• حتما از دفترچه انتخاب رشته، قسمت مربوط به سهمیه‌ها ( سهمیه بهیاری، جانبازی و…) را پیدا کرده و به دقت آن را مطالعه کنید.

پر درآمدترین رشته‌های دانشگاهی کدام‌اند؟

در اینجا تصمیم داریم پردرآمدترین رشته‌های دانشگاهی را بر اساس رشته تحصیلی ارائه دهیم:

مقاله مرتبط: پردرآمدترین رشته های تجربی ؛ با این رشته ها پول پارو کن!

چگونه انتخاب رشته کنیم؟

بعد از تحقیق در مورد رشته‌های مختلف و ساختن لیست رشته‌ها و شهرهای مورد علاقه‌تان، باید کد رشته و شهرها را از داخل دفترچه انتخاب رشته پیدا کنید. ( دفترچه انتخاب رشته را می‌توانید از سایت سازمان سنجش دانلود کرده یا آن را پرینت بگیرید) سپس از ابتدا شروع کنید و به ترتیب رشته‌های مورد علاقه خود را به همراه کدهای مربوط به آن‌ها یادداشت کنید.

شما 150 انتخاب دارید که می‌توانید به این صورت اولویت‌هایتان را روی کاغذ مشخص کنید؛ تصور کنید که به ترتیب به رشته‌های پزشکی، پرستاری و فیزیوتراپی علاقه دارید، ابتدا بر اساس علاقه و اولویت شهرهای مربوط به رشته پزشکی را یادداشت کنید و کدهای مربوط به هر کدام را در مقابل آن‌ها یادداشت کنید.

سپس به سراغ رشته پرستاری بروید و به ترتیب علاقه و اولویت شهرهایی که دانشکده پرستاری دارند را مرتب کنید، در انتها نوبت به رشته فیزیوتراپی می‌رسد. در انتها باید کد رشته شهرهای منتخب خود را در سایت سازمان سنجش وارد کنید و انتخاب خود را نهایی کنید. به این منظور باید به سایت سازمان سنجش مراجعه کنید و وارد صفحه انتخاب رشته سراسری شوید.

نکات تکمیلی در مورد انتخاب رشته دانشگاهی

• در وارد کردن کد رشته و شهرها بسیار دقت کنید و از کسی بخواهید دو مرتبه کد رشته‌ها را برای شما بخواند و آن‌ها را با شما بررسی کند.
• 150 انتخاب شما از ابتدا و به ترتیب بررسی می‌شود و اولین رشته و شهری که ظرفیت پذیرش دارد انتخاب می‌شود و اولویت‌های بعد از آن دیگر مورد بررسی قرار نمی‌گیرد؛ پس به ترتیب کد رشته‌ها دقت کنید.
• پس از ثبت انتخاب رشته در سایت سازمان سنجش، باید یک کد رهگیری 15 رقمی دریافت کنید؛ این کد را تا پایان اعلام نتایج نهایی کنکور نگه‌داری کنید.
• قبل از انتخاب رشته، می‌توانید از نرم‌افزارهای مربوط به انتخاب رشته دانشگاهی استفاده کنید. این نرم‌افزارها معمولا احتمال قبولی در رشته‌ها را به سه صورت خوش‌بینانه، واقع‌بینانه و بدبینانه پیش‌بینی می‌کنند.
• در روزهای پایانی انتخاب رشته معمولا سایت بسیار شلوغ است و ممکن است مشکلی برای انتخاب رشته شما پیش آید؛ پس انتخاب رشته را به روزهای پایانی موکول نکنید.

سخن آخر

انتخاب ‌رشته دانشگاهی کار بسیار سخت و پیچیده‌ای نیست؛ اما لازم است برای انجام دادن آن وقت و دقت کافی صرف کنید و در این زمینه با افراد آگاه و باتجربه مشورت کنید؛ زیرا انتخاب رشته دانشگاهی سرنوشت نهایی شما را تعیین می‌کند. در این مقاله سعی کردیم نکات مهمی را در پاسخ به سوال چگونه رشته دانشگاهی خود را پیدا کنیم؛ ارائه دهیم و توضیحات مختصری در مورد فرآیند و مراحل انتخاب رشته دانشگاهی بدهیم.