یادگیری مطالب سخت؛ روش های یادگیری سریع و آسان
همه ما در مراحل مختلف زندگی با چالشها و موقعیتهایی روبهرو میشویم که نیاز به یادگیری را احساس میکنیم. برخی موضوعات هستند که به دلایلی بهراحتی آنها را میفهمیم چون ممکن است در امتداد مطالبی باشد که در گذشته آنها را یاد گرفتهایم؛ یا اینکه سالها با چالش و آزمایش به درک عمیقی از آن رسیدهایم. اما گاهی موضوع کمی متفاوت است. به جایی میرسیم که درک مطلب و یادگیری موضوعی برایمان دشوار و پیچیده میشود. اگر زمان کافی داشته باشیم میتوانیم به مرور و با تکرار و تمرین آن را یاد بگیریم. اما اگر زمان زیادی در اختیار نداشته باشیم چی؟
در ادامه، تمام راههای امتحانشده برای آموختن و یادگیری مطالب سخت و جدید را بررسی کردهایم. با توجه به تیپ شخصیتی و مدل یادگیریتان ممکن است با چندتای آنها احساس راحتی بیشتری کنید. بنابراین پیشنهاد میکنیم تکتک روشها را امتحان کنید تا آن مدلی که بهتر برای شما جواب میدهد را بیابید.
- 1- ذهنتان را برای یادگیری مشتاق کنید
- 2- فعالانه درس بخوانید
- 3- اطلاعات را دستهبندی کنید
- 4- برای یادگیری مطالب سخت، اهداف کوچک برای یادگیری تعیین کنید
- 5- برای بهخاطرسپردن مطلب، از روش یادداشتبرداری استفاده کنید
- 6- بهجای تایپکردن، با قلم و کاغذ یادداشتبرداری کنید
- 7- زمانی که فهم مطلبی برایتان سخت میشود، سوال کنید
- 8- مثال بزنید
- 9- مطالعه روزانه فهم موضوع را آسانتر میکند
- 10- موضوع را به دیگران آموزش دهید
- 11- برای یادگیری مطالب سخت، با صدای بلند مطالب را توضیح دهید
- 12- ارتباط مطالب را با دنیای واقعی پیدا کنید
- 13- اطلاعات و مطالب سخت را با روش کدگذاری حفظ کنید
- 14- از تصویر و فیلم استفاده کنید
- 15- روشهای صحیح مطالعه را یاد بگیرید
- 16- موانع یادگیری را برطرف کنید
- 17- تغذیه خوبی داشته باشید
- 18- به اندازه کافی بخوابید و استراحت کنید
- 19- تمرکزتان را از روی نتیجه بردارید
- 20- دانش خود را با امتحاندادن محک بزنید
- سخن پایانی
1- ذهنتان را برای یادگیری مشتاق کنید
قبل از اینکه سراغ مطالعه درسی بروید، لازم است کمی ذهنتان را برای یادگیری آن موضوع مشتاق کنید، به این ترتیب مطالب را بهتر یاد میگیرید. برای ایجاد این آمادگی و اشتیاق ذهنی میتوانید به مزایای یادگیری مطالب فکر کنید، مثلا:
من اگر این درس زیست را یاد بگیرم میتوانم به سوالات آن در کنکور یا امتحان نهایی پاسخ دهم. یا اگر ضرب دو رقم در دو رقم را یاد بگیرم، خیلی راحت و بدون استفاده از ماشین حساب میتوانم محاسبات پیچیدهتری انجام دهم.
مقاله مرتبط: چطور انگیزه درس خواندن پیدا کنیم؟ با جون و دل درس بخون
2- فعالانه درس بخوانید
دانشآموزی را فرض کنید که عادت دارد روی صندلی بنشیند، کتابش را باز کند و بدون انجام هیچ کار اضافهای از ابتدا تا انتهای یک درس را روخوانی کند. حالا فرض کنید همان دانشآموز فعالانه مطالعه کند، یعنی در حین درس خواندن از خودش سوال بپرسد، مطالب هر پاراگراف را به زبان ساده برای خودش توضیح بدهد، به شکلها و جدولهای کتاب توجه کند، زیر نکات مهم و کلمات کلیدی خط بکشد و در حین درس خواندن یادداشتبرداری و خلاصه نویسی کند. با انجام این کارها بازدهی مطالعه او چند برابر میشود و مطالب را بهتر و سریعتر یاد میگیرد.
مقاله مرتبط: روش صحیح درس خواندن، بهترین روش درس خواندن چیست؟
3- اطلاعات را دستهبندی کنید
دستهبندی و تکهتکهکردن مطالب، به هضم آسانتر آنها کمک میکند. مثلا اگر در حال یادگیری زبان جدیدی هستید، با تقسیمبندی کلمات به اسم، فعل، صفت و قید میتوانید آنها را بهتر به خاطر بسپارید. با این روش از سختی مطلب کاسته میشود و ذهنتان آن را راحتتر میپذیرد. اگر دقت کرده باشید در بسیاری از کتاب های درسی، مطالب به همین شیوه دستهبندی و ارائه میشوند.
4- برای یادگیری مطالب سخت، اهداف کوچک برای یادگیری تعیین کنید
از قدیم گفتهاند سنگ بزرگ علامت نزدن است! بنابراین حواستان باشد که اهداف کوتاهمدت برای خودتان تعیین کنید یعنی با توجه به زمانی که در اختیار دارید، اهداف یادگیریتان را مشخص کنید. وقتی پله پله جلو بروید، تحلیل و یادگیری موضوع برایتان راحتتر میشود.
مثلا برای یادگیری درس ریاضی، برای هفته اول، با عبارات جبری شروع کنید. بعد از چند هفته، زمانی که سراغ انتگرال میروید، فهم آن برای شما آسانتر میشود. فصلهای کتابهای درسی اغلب با همین روش از آسان به سخت چیده میشوند.
5- برای بهخاطرسپردن مطلب، از روش یادداشتبرداری استفاده کنید
یادداشتبرداری یک روش بسیار عالی برای آسانکردن مطالب است؛ چرا که نوشتن مطالب از چندین بار تکرارکردن در ذهن، موثرتر است.
در این روش بعد از آن که مطالب سخت را میخوانید یا میشنوید، نوبت آن است که آنها را به زبان خودتان یادداشت کنید. سعی کنید بهجای جملات کامل و بلند، نکات مهم و کلیدی را با عبارات کوتاه بنویسید. نکات را با فاصله از هم بنویسید تا جای کافی برای نوشتن سوالات و نظراتتان وجود داشته باشد.
مثلا بهجای نوشتن جمله بلند و کامل: «زنجیره غذایی به سلسله مراتب موجوداتی گفته میشود که هرکدام منبع غذای دیگری هستند.» میتوانید عبارت زیر را بنویسید: «زنجیره غذایی: مجموعهای از موجودات که همدیگر را میخورند». قرار نیست شما کتاب را دوباره بنویسید! بنابراین نگران نباشید و یادداشتها را طوری بنویسید که برایتان کاملا قابل فهم باشد.
استفاده از مخفف کلمات نیز، نوشتن و درک مطلب را آسانتر میکند. مثلا:
اگر در حال یادگیری زبان انگلیسی هستید، بهجای کلمههای noun و verb میتوانید در یادداشتهایتان n و v بگذارید.
برای یادگیری مطالب سخت و فهمیدن بهتر روش حل مسائل، یادداشتبرداری از مراحل به یادگیری کمک بسیاری میکند. نوشتن مرحله به مرحله تحلیل مسائل، بهخاطرسپردن آن را آسانتر میکند.
مقاله مرتبط: یادداشت برداری؛ نکات و ترفندهای طلایی برای نوت برداری
6- بهجای تایپکردن، با قلم و کاغذ یادداشتبرداری کنید
لذتِ نوشتن از آن دسته کارهایی است که باید هر زمان که حالتان خوب نیست آن را امتحان کنید. هیچ چیزی جای نوشتن با قلم و خودکار را نمیگیرد!
فارغ از لذتبردن از نوشتن، مطالعات زیادی نشان دادهاند که نوشتن مطالب با دست، اطلاعات را در ذهن تثبیت و استفاده از ورق و کاغذ بهجای موبایل و تبلت، به فهم بهتر مطالب کمک میکند.
زمانی که با دست مینویسید، کمیبیشتر زمان میبرد. بنابراین، اگر زمانتان محدود است، روشهای یادداشتبرداری که درقسمت قبل گفته شد را امتحان کنید، چون این روشها سرعتتان را بالا میبرد.
7- زمانی که فهم مطلبی برایتان سخت میشود، سوال کنید
از سوالکردن هیچ وقت نترسید، از قدیم گفتهاند که ندانستن عیب نیست، نپرسیدن عیب است! زمانی که یک مطلب را از زبان شخص دیگری میشنوید، سریعتر یاد میگیرید. اگر یک مفهوم کلیدی را متوجه نمیشوید، از پرسیدن نترسید. در محیطهای کلاسی، پرسیدن از معلم یا یک همکلاسی، به فهم مطالب سخت کمک بسیاری میکند.
اگر تنهایی درس میخوانید، در گوگل سرچ کنید یا با عضوشدن در گروههای آنلاین برای کمکگرفتن استفاده کنید. برای سطوح آموزش عالی میتوانید در ساعات کاری به اتاق استادتان بروید و از او کمک بگیرید.
8- مثال بزنید
گاهی یک جمله سخت و پیچیده را میخوانید و چون معنی آن را متوجه نمیشوید، از یادگیری مطالب آن بخش صرف نظر میکنید. در حالیکه اگر آن مطلب پیچیده را به یک مثال قابل درک و قابل لمس تبدیل کنید، به راحتی از پس یادگیری آن برمیآیید. مثال زدن کمک میکند موضوع را در ذهنتان تجسم کنید و مطالب جدید را به مطالبی که از قبل یاد گرفتهاید ربط بدهید، به این ترتیب یادگیری مطلب جدید و سخت برایتان راحتتر میشود.
9- مطالعه روزانه فهم موضوع را آسانتر میکند
اگر تا پایان ترم برای فهم مطلب و یادگیری مطالب سخت درسی فرصت دارید، روزی 10 الی 20 دقیقه در مورد آن موضوع مطالعه کنید. مطالعه به شما کمک میکند، سریعتر و عمیقتر یاد بگیرید.
درس خواندن طولانی و طاقتفرسا، به یادگیری مطالب و یادآوری آن در آینده کمکی نمیکند. اما اگر هر روز کمی با ان موضوع درگیر شوید، به فهم عمیقتری از موضوع میرسید.
مطالعات نشان میدهد، تلاش برای حفظ و یادگیری مطالب قبل از آزمون، تنها به یادگیری آنها در کوتاه مدت کمک میکند. یعنی ممکن است در آزمون، آن مطالب را به یاد بیاورید اما احتمالا همین که از جلسه بیرون بیایید متوجه میشوید که همه چیز را فراموش کردهاید.
اما گاهی به همین راحتی نیست و زمانی میرسد که متوجه میشوید زمان کمی تا روز آزمون باقی مانده است. در صورتی که زمان محدودی دارید، شاید نتوانید روزانه مطالعه کنید. در این حالت گاهی مجبور میشوید، مطالب زیادی را در زمان کوتاهی یاد بگیرید. در این شرایط استراحت کافی به مغز، یادگیری را برای مغزتان آسانتر میکند.
مقاله مرتبط: تقویت حافظه برای درس خواندن؛ معرفی راهکارهای تضمینی
10- موضوع را به دیگران آموزش دهید
وانمود کنید که معلم هستید و برای دوست و همکلاسیتان مطالب را تدریس کنید. مفاهیم اصلی که یاد گرفتید را توضیح دهید و پاسخ سوالات آنها را بدهید. اگر در نقطهای گیر کردید یا مشکل داشتید، برگردید و دوباره مطالعه کنید. بررسی دوباره مطالبی که با آنها درگیر میشوید، به یادگیری بهتر آنها کمک میکند.
زمانی که بتوانید موضوعی را آموزش دهید، نشان میدهد که بر آن مسلط شدهاید.
11- برای یادگیری مطالب سخت، با صدای بلند مطالب را توضیح دهید
احتمالا دیدهاید که برخی دانشآموزان موقع مطالعه با صدای بلند درس میخوانند و حتی از این کار آنها شاید کلافه شدهاید. اما این روش معمولا برای یادگیری جواب میدهد! بعد از خواندن بخش کوتاهی از مطلب، آنچه را فهمیدید با صدای بلند برای خودتان تکرار کنید.
این کار سرعت یادگیری مطالب سخت را افزایش میدهد و باعث میشود مطالب برای مدت طولانیتری در ذهنتان باقی بماند. بعد از تمامشدن مطالب، اطلاعاتتان را مرور کنید. اگر چیزی را متوجه نشدهاید، برگردید و دوباره آن را تکرار کنید.
12- ارتباط مطالب را با دنیای واقعی پیدا کنید
این کار در آینده چه کمکی به شما میکند؟ در حال حاضر و برای یادگیری مطالب سخت چطور؟ وصلکردن یک موضوع به کاری واقعی در محیط بیرون از کلاس یا دنیای واقعی، میتواند شما را به آن موضوع علاقهمند کند. اغلب اوقات میتوانید مطلب را به کاری که در آینده میخواهید انجام دهید، متصل کنید.
مثلا یاد گرفتن شیمی میتواند زمانی که بعد از فارغالتحصیلی در آزمایشگاه کار میکنید، به کارتان بیاید. یا اینکه ریاضی و فرمولهای آن میتواند برای حل معادلات در طراحی قطعات مورد استفاده قرار بگیرد. مطمئن باشید هیچ وقت از یادگیری ضرر نخواهید کرد.
13- اطلاعات و مطالب سخت را با روش کدگذاری حفظ کنید
احتمالا دبیر شیمی این روش را زیاد در کلاس به کار برده است. از این روش میتوانید برای حفظکردن اطلاعات موردی استفاده کنید. مثلا:
برای حفظکردن ۴ عنصر اول از ردیف اول جدول مندلیف، که عناصر هلیم (He)، لیتیم (Li)، سدیم (Na) و پتاسیم (K) هستند، میتوانید کلمه Helinak را حفظ کنید.
گاهی از خودتان خلاقیت به خرج دهید و چیزهای خندهدار بسازید. این کار کمک میکند مطالب را بهتر به خاطر بیاورید.
14- از تصویر و فیلم استفاده کنید
گاهی دیدن یک تصویر به اندازه خواندن چند صفحه کتاب، روی یادگیری یک موضوع تاثیر دارد. فرض کنید شما در مورد سیستم گردش خون مطالعه میکنید، بعد از مدتی حسابی گیج میشوید، چون تصور و درک واضحی از اینکه رگهای مختلف چطور از حفرات قلب خارج میشوند و به مناطق مختلف میروند ندارید. حالا کافی است یک تصویر واضح و ساده در مورد این موضوع جلوی چشمتان باشد، در این صورت سریعتر و بهتر این مطلب را یاد میگیرید.
گاهی برای یادگیری مطلبی ساعتها وقت میگذاریم و به نتیجه نمیرسیم، اینجور مواقعی لازم است کسی مطالب را برایمان توضیح دهد. اگر به معلم دسترسی ندارید، کافی است موضوع مورد نظرتان را در اینترنت جستجو کنید و ویدیوهای تدریس آن مطالب را تماشا کنید.
15- روشهای صحیح مطالعه را یاد بگیرید
اگر برای یادگیری درسی سخت تلاش میکنید اما هر بار به در بسته میخورید، شاید لازم است روش درس خواندنتان را عوض کنید یا روش صحیح مطالعه آن درس را یاد بگیرید.
مثلا اگر بخواهید ریاضیات را فقط با روخوانی مسئلهها یاد بگیرید، تعجبی ندارد که در مسیر یادگیری این درس شکست بخورید! شاید روخوانی کردن روش خوبی برای یادگیری درس فارسی باشد، اما برای یادگیری دروس محاسباتی لازم است شخصا دست به قلم شوید و خودتان با مثالها و مسئلههای مختلف درگیر شوید.
مطالعه دو مقاله “روش مطالعه دروس حفظی” و “روش مطالعه دروس محاسباتی” در وبلاگ پایتخت کتاب، به شما در یادگیری بهتر درسهایتان کمک میکند.
16- موانع یادگیری را برطرف کنید
وقتی در یادگیری درسهایتان به مشکل برمیخورید به جای اینکه سریع به خودتان برچسبهایی مانند من خنگم یا من به اندازه کافی باهوش نیستم بزنید، دنبال موانع یادگیری بگردید. گاهی چنان در یک فکر غرق میشوید که حساب ساعت و دقیقه از دستتان در میرود، طبیعی است در چنین وضعیتی هر چقدر هم تلاش کنید مطالب را یاد نمیگیرید. موانع یادگیری متنوع هستند، از یک فکر مزاحم تا سروصدای محیط، گوشی موبایل، سردرد، خوابآلودگی و …
پس بار بعدی که برای یادگیری مطلبی به بن بست خوردید، قبل از اینکه عصبانی یا ناامید شوید، یک دقیقه مکث کنید و از خودتان بپرسید آیا همه چیز مرتب است؟ چه چیزی در درون من یا در محیط اطرافم مانع یادگیری درسهایم شده است؟
مقاله مرتبط: تمرکز هنگام مطالعه ؛🎯 چگونه روی درس تمرکز کنیم؟
17- تغذیه خوبی داشته باشید
یادگیری مطالب در مغز ما اتفاق میافتد، مغز شبیه به یک ماشین پیشرفته کار میکند و برای انجام اعمال پیچیدهای مانند فکر کردن و یاد گرفتن دروس به سوخت کافی نیاز دارد. مواد قندی سوخت مغز ما هستند، ممکن است با خواندن این جمله به این فکر بیوفتید که پس خوردن شکلات و شیرینی در یادگیری دروس معجزه میکند. در حالیکه برعکس این موضوع درست است.
در واقع لازم است شما غذاهایی با قند پیچیدهتر بخورید تا این قند کم کم در بدنتان آزاد شود، خوردن یک شکلات به سرعت قند خون را بالا میبرد اما در همان لحظه هورمون انسولین ترشح میشود و با همان سرعت قند خون را کاهش میدهد. همچنین، خوردن غذاهای حجیم و پرچرب، باعث ایجاد حس خستگی و خوابآلودگی و در نتیجه افت تمرکز و یادگیری در حین درس خواندن میشود.
برای کارکرد بهتر مغز و یادگیری راحتتر دروس، مصرف خوراکیهایی مانند خرما، انواع میوههای تازه، مغزیجات و آجیل، هویج، شکلات تلخ، ماهی، تخممرغ و آووکادو و نوشیدن آب کافی را پیشنهاد میکنیم.
مقاله مرتبط: تغذیه مناسب برای تقویت حافظه؛ ارتباط بین تغذیه و تقویت حافظه
18- به اندازه کافی بخوابید و استراحت کنید
وقتی برای چند ساعت بیوقفه و بدون استراحت درسی را میخوانیم به تدریج احساس میکنیم روند یادگیری مطالب کند شده و انگار بعد از مدتی نمیتوانیم نکات را درست متوجه شویم. دلیل این اتفاق خستگی ذهنی است، در واقع زمانی که شما برای مدت طولانی و بدون استراحت درس میخوانید، مغزتان خسته میشود و در مقابل یادگیری مطالب جدید و سخت مقاومت میکند.
همچنین، اگر یک شب خوب نخوابید، روز بعد احساس میکنید ضریب هوشیتان افت کرده، چون حتی برای یادگیری راحتترین مطالب هم به زحمت میافتید. پس برای یادگیری سریع مطالب باید به اندازه کافی به مغزتان استراحت دهید، یعنی شبها به اندازه کافی بخوابید و به ازای هر یک ساعت و نیم درس خواندن، ۲٠ دقیقه استراحت کنید.
مقاله مرتبط: خستگی هنگام مطالعه؛ راهکار طلایی رفع خستگی درس خواندن
19- تمرکزتان را از روی نتیجه بردارید
وقتی که در حین درس خواندن بخشی از ذهنتان درگیر نتیجه است، تمرکزتان افت میکند و در چنین شرایطی یادگیری خوبی نخواهید داشت. به جای اینکه دائم به نتیجه نهایی فکر کنید، سعی کنید در لحظه باشید و روی کاری که الان انجام میدهید تمرکز کنید، به این ترتیب چون مطالب را بهتر یاد میگیرید، خواه ناخواه نتیجه نهایی کارتان هم عالی خواهد بود.
مقاله مرتبط: افکار منفی هنگام مطالعه؛ تکنیک های پاکسازی ذهن از افکار مزاحم
20- دانش خود را با امتحاندادن محک بزنید
هرچند همه ما از امتحاندادن همیشه گریزان بودهایم اما امتحاندادن به این بدیها که فکر میکنیم نیست و احتمالا هر چیزی که امروز میدانیم بهدلیل امتحانهای اجباری دوران مدرسه و دانشگاه است. تمرینکردن و امتحاندادن، به شما نشان میدهد که چقدر مطالب را آموختهاید.
تقریبا در مورد تمام موضوعات میتوانید در اینترنت، سوال و آزمون پیدا کنید. اگر در محیط کلاسی هستید، معلم میتواند آزمونهای خوبی برای فهمیدن میزان درکتان از موضوع پیشنهاد بدهد. بعد از امتحان، پاسخهایتان را تحلیل کنید و مطالبی که با آنها مشکل دارید را دوباره مورد بررسی قرار دهید.
سخن پایانی
برای همه پیش آمده که درک و یادگیری درس یا مطلبی برایشان سخت باشد. زمانی که با مطلب سخت و نامفهومی روبهرو میشوید، روشهای گفته شده در این محتوا را امتحان کنید. در این مقاله راه های سریع و آسان برای یادگیری مطالب سخت معرفی و توضیح دادهشد.
هر یک از آنها ممکن است برای درس خاصی به کارتان بیاید. اما باید یک بار هر روش را امتحان کنید. وقتی متوجه شوید که کدام روش برای شما مناسب است، سرعتتان برای دفعات بعدی بیشتر میشود و از یادگیری مطالب سخت بیشتر از گذشته لذت خواهید برد.
تمرین و تکرار، ارتباط، برنامه ریزی بار ها بارها مثل دستگاهی که بهمون یاد میدن
عالی بود
خوشحالیم از این بابت💙
با عرض سلام و درود فراوان خدمت تمامی عزیزانی که در عرصه آموزش گام های بلندی بر می دارند نکته بسیار بسیار مهمی که در مقاله ذکر نشد سخت کوشی و تلاش بی وقفه افرادی که علاقه مند به یادگیری هست که موفقیت را تضمین می کند.
سلام خسته نباشید عالی بود میشه راجبه تند خوانی هم مطلب بزارید ممنون
خوشحالیم از این بابت 💙
بله حتما توی برنامه مون هست که بهترین مقاله راجع به تندخوانی رو بزاریم.
عالی بید😊❤
خوشحالیم از این بابت 💙
خیلی ممنون
خیلی خوب بود.عالی بود 👌🏻حتی میتونید برای مطالبی که درکشون براتون سخته با نقاشی های بانمک و خنده دار اونارو توی ذهنتون ثبت کنید😀🩷
خوشحالیم از این بابت 💙
ممنون از زحمتتون
عالی بود مطالب
خوشحالیم که این مقاله تونست به شما کمک کنه 💙