انتخابی سرنوشت‌ ساز؛ راهنمای جامع انتخاب رشته نهم به دهم

دانش‌آموزان نهمی در یک قدمی ورود به متوسطه دوم و بعد از اتمام امتحانات نیمسال دوم باید دست به یک انتخاب سرنوشت‌ساز و مهم بزنند و رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند. از آنجایی که اکثر دانش‌آموزان در این بازه سنی حساس تحت تاثیر احساسات هستند و شاید نتوانند یک تصمیم درست بگیرند، لازم است در این زمینه کمک و راهنمایی دریافت کنند.

خود من از جمله کسانی بودم که بعدها از انتخاب رشته تحصیلی‌ام پشیمان شدم و در رشته غیرمرتبط با دیپلمم کنکور دادم؛ چون زمان انتخاب رشته اطلاعات کافی نداشتم! به همین دلیل قصد داریم راهنمای جامعی برای انتخاب رشته نهم به دهم در اختیارتان قرار دهیم تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. با پایتخت کتاب همرا ه باشید.

تصمیم‌گیری برای انتخاب رشته نهم

گاهی دانش‌آموزان از همان ابتدا هدف خود را می‌دانند و بر همین اساس رشته تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند؛ اما گاهی بین انتخاب رشته مورد علاقه خودشان با آن رشته‌ای که انتخاب والدین و جامعه است دودل و سردرگم می‌شوند. توصیه می‌کنم برای انتخاب رشته تحصیلی پایه نهم شتاب‌زده عمل نکنید و همه جوانب کار را مورد بررسی قرار دهید.

برای انتخاب رشته تحصیلی برای نهم آیتم‌های زیر اهمیت دارند:

• برای انتخاب رشته علاقه مهم است اما همه چیز نیست

قطعا علاقه آیتم مهمی در انتخاب رشته نهم به دهم است اما کم نبودند افرادی که با عشق و علاقه وارد یک رشته شده‌اند اما وقتی نتوانستند در رشته مورد نظرشان پیشرفت کنند یا به واسطه آن شغل مناسبی پیدا کنند، علاقه آن‌ها تبدیل به تنفر شد!

توصیه می‌کنم خودتان را محدود نکنید؛ برای مثال صرفا چون عاشق کارهای دستی و عملی هستید رشته هنر را انتخاب نکنید چون از طریق سایر رشته‌ها هم می‌توان وارد شغلی شد که هم درآمد خوبی دارد و هم به نوعی با کارهای هنری و عملی سروکار دارید مثل رشته دندانپزشکی.

پس لیستی از مشاغلی که با علاقه شما همخوانی دارند تهیه کنید؛ مثلا من عاشق ارتباط برقرار کردن با افراد هستم، چه مشاغلی مناسب من هستند؟ با انتخاب چه رشته‌هایی می‌توانم در این مشاغل تحصیل کنم؟

• رشته‌ای را انتخاب کن که در آن استعداد داری

اگر تا امروز هیچ دید روشنی در مورد استعدادهایتان نداشته‌اید، دیگر زمان آن رسیده که برای شناخت خودتان زمان بگذارید. منظور من این نیست که دانش‌آموزی فقط بررسی کند که در کدام درس‌ها ضعف دارد و در چه درسی قوی است؛ بلکه کمی فراتر بروید و ببینید در چه مشاغلی استعداد دارید و می‌توانید در آن‌ها بهترین خودتان باشید.

برای شناسایی استعدادتان می‌توانید از تست شخصیت شناسی MBTI استفاده کنید.

• آینده رشته تحصیلی هم مهمه!

خود من زمانی که 13 14 ساله بودم کوچکترین اهمیتی به آینده شغلی نمی‌دادم و فکر می‌کردم من می‌توانم در هر رشته‌ای بهترین باشم. اما بیایید کمی منطقی فکر کنیم زمانی که شخصی 12 سال در مدرسه و دست کم 4 سال و حتی بیشتر در دانشگاه درس می‌خواند، قطعا توقع دارد نتیجه تلاش‌های چند ساله‌اش را ببیند و بتواند با تخصصی که کسب کرده شغل مناسب و درخوری دست و پا کند.

ممکن است در حال حاضر این سوال به ذهنتان برسد که یعنی همه افراد جامعه باید پزشک یا معلم شوند؟ قطعا خیر؛ شما هر هدفی می‌توانید داشته باشید اما زمان انتخاب اهدافتان حتما آینده شغلی رشته مورد علاقه‌تان را هم مد نظر داشته باشید.

• تحقیق کن و احساساتی تصمیم نگیر

من عاشق رشته پزشکی هستم و احساس می‌کنم استعداد کافی برای انتخاب رشته تجربی را دارم. آیا همین موارد کافی است تا با قطعیت رشته تجربی را انتخاب کنم؟ دست نگه دارید، قرار شد با عجله و احساسی تصمیم نگیرید.

قبل از اینکه تصمیم قطعی برای انتخاب رشته بگیرید ابتدا در مورد مشاغل مختلف خوب تحقیق کنید، می‌توانید از افرادی که در این رشته تحصیل کرده‌اند تحقیقات خود را انجام دهید.

من به عنوان دانشجوی رشته پزشکی چند سوال از شما دارم؛ آیا فکر می‌کنید توانایی مطالعه دروس گسترده و پرحجم پزشکی را دارید؟ آیا می‌توانید کشیک‌های طولانی را تحمل کنید؟ آیا می‌توانید برای رسیدن به درآمد چند سال (بیشتر از 7 سال) صبر کنید؟ اگر بله، پزشکی رشته مناسبی برای شما است!

• قبل از انتخاب رشته نهم جمع‌بندی کن

بعد از اینکه خودتان را شناختید و متوجه شدید چه مشاغلی مناسب شخصیت شما هستند و در چه زمینه‌هایی استعداد دارید و نیز بعد از اینکه در مورد آینده شغلی، شرایط تحصیلی و شرایط قبولی رشته‌های مختلف خوب تحقیق کردید، نوبت به یک جمع‌بندی نهایی می‌رسد.

توصیه می‌کنم همه چیز را روی کاغذ بنویسید و با چند نفری در مورد انتخاب رشته تحصیلی‌تان مشورت کنید، ترجیحا با یک مشاور باتجربه یا یکی از معلم‌هایتان این موضوع را در میان بگذارید.

معیارهای انتخاب رشته پایه نهم به دهم

در اکثر مدارس متوسطه اول بر اساس چند معیار و امتیاز، به هر دانش‌آموز رشته تحصیلی مناسبش پیشنهاد می‌شود و حتی گاهی اگر دانش‌آموزی برخی معیارهای مهم را نداشته باشد اجازه انتخاب برخی رشته‌های خاص را ندارد!

اگر امتیاز انتخاب رشته نهم به دهم را 100 در نظر بگیریم، هر کدام از معیارهای زیر سهم مشخصی از این امتیاز را تشکیل می‌دهند:

• سوابق تحصیلی: 35 امتیاز
• آزمون‌های مشاوره‌ای: 30 امتیاز
• انتخاب خود دانش‌آموز: 10 امتیاز
• نظر معلمان: 10 امتیاز
• نظر مشاور مدرسه: 10 امتیاز
• نظر والدین: 5 امتیاز

مثال: دانش‌آموزی به رشته ریاضی علاقه دارد و بابت انتخاب خودش 10 امتیاز می‌گیرد، نمرات او برای انتخاب رشته ریاضی مناسب هستند و 35 امتیاز دریافت می‌کند، نظر معلمان او هم این است که این دانش‌آموز در رشته ریاضی موفق می‌شود پس 10 امتیاز دیگر دریافت می‌کند.

اما والدین او اصرار دارند رشته تجربی را انتخاب کند و نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای هم مشخص می‌کند رشته‌های دیگر برای او مناسب‌تر هستند. پس 35 امتیاز را در این مرحله از دست می‌دهد.

حداقل نمرات برای انتخاب رشته نهم

یکی از معیارهای مهم برای انتخاب رشته تحصیلی دبیرستان، سوابق تحصیلی است که طبق مطالب پاراگراف قبلی این معیار 35 امتیاز دارد. البته قبول دارم نمره تنها معیار تعیین کننده برای انتخاب رشته تحصیلی نیست اما بیایید ببینیم برای انتخاب هر رشته، به حداقل چه نمراتی نیاز داریم.

نمرات دروس مختلف در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم با ضرایب مختلف، در محاسبه امتیاز نهایی برای انتخاب رشته تاثیر دارند. نمرات پایه‌های هفتم و هشتم ضریب 1 و نمرات پایه نهم ضریب 3 دارند و میانگین این نمرات در نهایت برای انتخاب رشته محاسبه می‌شود.

• رشته ریاضی فیزیک

شرایط	حداقل نمره
معدل	14
میانگین نمرات درس ریاضی سه پایه	14
میانگین نمرات درس علوم تجربی سه پایه	13
مجموع نمرات درس ریاضی سه پایه	42
مجموع نمرات درس علوم تجربی سه پایه	42

• رشته علوم تجربی

شرایط	حداقل نمره
معدل	14
میانگین نمرات درس ریاضی سه پایه	13
میانگین نمرات درس علوم تجربی سه پایه	14
مجموع نمرات درس ریاضی سه پایه	42
مجموع نمرات درس علوم تجربی سه پایه	42

• رشته علوم انسانی

شرایط	حداقل نمره
معدل	14
مجموع نمرات سه پایه برای مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی	42
میانگین نمرات زبان و ادبیات فارسی سه پایه	14
میانگین نمرات مطالعات اجتماعی سه پایه	13
میانگین نمرات عربی سه پایه	12

• رشته علوم و معارف اسلامی

شرایط	حداقل نمره
معدل	14
مجموع نمرات سه پایه برای دروس مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی (برای هر درس به صورت جداگانه)	42
میانگین نمرات زبان و ادبیات فارسی سه پایه	14
میانگین نمرات مطالعات اجتماعی سه پایه	13
میانگین نمرات عربی سه پایه	12

• رشته فنی و حرفه‌ای

شرایط	حداقل نمره
مجموع نمرات هر سه پایه برای دروس ریاضی، علوم تجربی و حرفه و فن (برای هر درس به صورت جداگانه)	30
میانگین نمرات درس ریاضی سه پایه	10 بدون تبصره
معدل	12

• رشته کاردانش

شرایط	حداقل نمره
مجموع نمرات هر سه پایه برای دروس ریاضی و کار و فن آوری (برای هر درس به صورت جداگانه)	36
میانگین نمرات درس ریاضی سه پایه	12
میانگین نمرات درس کار و فن آوری سه پایه	12

نقش سهمیه‌ها در انتخاب رشته‌ نهم به دهم

در هر منطقه با توجه به امکانات و یکسری قوانین خاص، برای هر کدام از رشته‌های نظری یا هنرستانی ظرفیت محدودی در نظر گرفته می‌شود؛ برای مثال ممکن است در یک شهرستان یا منطقه برای رشته ریاضی فیزیک ظرفیت 100 نفری در نظر گرفته شود. حالا این ظرفیت و سهمیه چه تاثیری دارد؟

فرض کنید 120 نفر در این منطقه متقاضی رشته ریاضی هستند در حالی که ظرفیت این رشته فقط 100 نفر است، حالا این ظرفیت بر اساس معدل و یکسری فاکتورها پر می‌شود و برخی دانش‌آموزان در اولویت هستند.

افرادی که یکی از سهمیه‌های خانواده شهدا و رزمندگان، ایثارگران و جانبازان را دارند در اولویت پذیرش انتخاب رشته تحصیلی هستند. حالا ممکن است دانش‌آموزی معدل و شرایط انتخاب رشته ریاضی را داشته باشد اما به دلیل پر شدن ظرفیت نتواند رشته مورد نظرش را انتخاب کند.

آشنایی با انواع رشته‌های نظری در نهم

برای این که بدانیم چگونه رشته دبیرستان خود را انتخاب کنیم، باید تمام رشته‌ها و شرایط شغلی آینده آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی سه رشته نظری هستند و بین آن‌ها رشته علوم تجربی بیشترین تعداد شرکت کننده کنکور را دارد. قبل از انتخاب رشته نهم به دهم، حتما زمان کافی برای شناخت این رشته‌ها صرف کنید، ما هم در ادامه مختصری در مورد این سه رشته توضیح می‌دهیم:

• آشنایی با رشته انسانی

همان طور که از اسم این رشته مشخص است، رشته انسانی شامل علومی است که رفتارهای مختلف انسان‌ها را در ارتباط با یکدیگر و در جامعه بررسی می‌کند. دروس مهم این رشته علوم و فنون ادبی، عربی و فلسفه و منطق هستند و ماهیت اکثر این دروس به صورت فهمیدنی و حفظ کردنی است.

پس اگر به موضوعاتی همچون تاریخ، روانشناسی، ادبیات یا فلسفه علاقه دارید، روابط اجتماعی خوبی دارید و از قدرت تجزیه و تحلیل و البته حافظه برخوردار هستید، می‌توانید در این رشته بدرخشید.

مشاغل پرطرفدار رشته انسانی شامل دبیری، وکالت، روانشناسی، حسابداری و علوم سیاسی است و درآمد این رشته‌ها کاملا به مهارت و پشتکار افراد بستگی دارد.

• آشنایی با رشته تجربی

مشاغل پرطرفدار رشته تجربه اکثرا شاخه‌هایی از علوم پزشکی هستند و برای موفقیت در این مشاغل باید روابط اجتماعی خوبی داشته‌باشید، به شدت صبور و باحوصله باشید و از کمک کردن به سایر افراد لذت ببرید. دروس مهم این رشته زیست و شیمی هستند.

می‌توان گفت برای موفقیت در رشته تجربی باید ترکیبی از توانایی‌های دانش‌آموزان دو رشته ریاضی و انسانی را داشته باشید!یعنی هم در دروس محاسباتی خوب عمل کنید و هم قدرت تجزیه و تحلیل و نیز حافظه قوی داشته باشید.

مشاغل پرطرفدار رشته تجربی شامل رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی، پرستاری، رادیولوژی و اتاق عمل است و همه این رشته‌ها خوشبختانه آینده شغلی خوبی دارند.

• آشنایی با رشته ریاضی

عاشقان حل مسائل و معادله‌ها و آن دسته از دانش‌آموزانی که سرشان درد می‌کند برای مواجه شدن با موضوعات پیچیده و دشوار، بهتر است رشته ریاضی را انتخاب کنند. رشته ریاضی به درد کسانی می‌خورد که بیشتر از عواطف و احساساتشان به منطق و عقلشان تکیه می‌کنند و به اصطلاح اهل محاسبه و دو دو تا چهارتا هستند!

دروس مهم این رشته ریاضی هندسه، حسابان، دیفرانسیل، آمار و احتمال و فیزیک هستند که ماهیتی دشوار و پیچیده دارند و خوشبختانه در دروس رشته ریاضی آنچنان خبری از مطالب حفظ کردنی نیست.

اکثر دانش‌آموزان به عشق مهندس شدن وارد رشته ریاضی می‌شوند و آینده شغلی اکثر رشته‌های مهندسی در ایران خوب است؛ اما با این حال فرصت مهاجرت برای فارغ التحصیلان این رشته‌ها بالا است و این افراد می‌توانند در بهترین دانشگاه‌های دنیا ادامه تحصیل بدهند.

مقاله مرتبط: رشته ریاضی و فیزیک؛ جامع ترین راهنمای رشته ریاضی فیزیک

آشنایی با رشته های هنرستان

اگر به کارهای فنی و عملی علاقه زیادی دارید و عاشق هنر و خلق کردن هستید به احتمال زیاد رشته‌های هنرستانی یعنی فنی و حرفه‌ای و کاردانش مناسب شما هستند. متقاضیان رشته کاردانش اکثرا با کارهای عملی در ارتباط هستند و در طول مدت سه ساله تحصیلشان و بعد از اخذ مدرک دیپلم، تخصص لازم برای ورود به بازار کار را کسب می‌کنند؛ اما دانش‌آموزانی که در رشته فنی و حرفه‌ای تحصیل می‌کنند، برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی باید وارد دانشگاه شوند.

از آنجایی که اکثر زیر شاخه‌های رشته‌های هنرستانی به نوعی با یک حرفه و شغل مهم در جامعه در ارتباط هستند، اکثر فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها می‌توانند به راحتی وارد بازار کار شوند و درآمد آن‌ها ارتباط مستقیمی با تلاش و پشتکارشان دارد.

تجربه را تجربه کردن خطا است!

در انتها به عنوان حسن ختام می‌خواهم تجربه خودم در مورد انتخاب رشته را با شما در میان بگذارم، تجربه‌ای که من مجبور شدم بابتش بهای سنگینی بدهم پس امیدوارم شما از آن درس بگیرید و خطای من را تکرار نکنید.

من زمان انتخاب رشته دبیرستانم بدون توجه به استعداد، علاقه، بازار کار و … فقط و فقط برای فرار از درس زیست شناسی رشته ریاضی را انتخاب کردم و عجیب اینکه بعد از سه سال متوجه شدم استعداد کمی در رشته ریاضی دارم و اصلا نمی‌توانم با درس‌هایم ارتباط برقرار کنم. معدلم بسیار پایین بود و انگیزه چندانی برای درس خواندن نداشتم تا اینکه روزی تصادفی در کلاس درس زیست شرکت کردم و فهمیدم چه اشتباه بزرگی در مورد این درس مرتکب شده‌ام.

 من رشته مورد علاقه‌ام را سال آخر دبیرستان پیدا کردم و مجبور شدم برای موفقیت بیشتر از سایرین تلاش کنم، توصیه می‌کنم شما در زمان مناسبی در مورد انتخاب رشته نهم خوب تحقیق کنید و تصمیم درست و عاقلانه‌ای بگیرید.

سخن آخر

شاید اولین تصمیم سرنوشت‌ساز و چالش برانگیز هر فرد، انتخاب رشته تحصیلی پایه نهم باشد! از آنجایی که چنین انتخابی می‌تواند آینده شما را دگرگون کند تصمیم گرفتیم ابعاد مختلف آن را در این محتوا مورد بررسی قرار دهیم.

ابتدا در مورد معیارهای انتخاب رشته نهم صحبت کردیم و بعد در مورد شرایط معدل و میانگین نمرات برای انتخاب هر رشته اطلاعاتی ارائه دادیم. در ادامه با رشته‌های مختلف نظری و هنرستانی آشنا شدیم و به عنوان حسن ختام تجربه شخصی نویسنده را در مورد انتخاب رشته دبیرستان بیان کردیم.

اگر سردرگم هستید و سوالی در مورد نحوه انتخاب رشته تحصیلی خود در ذهنتان دارید، می‌توانید آن را در قسمت دیدگاه این محتوا با ما در میان بگذارید.