چند درس را می‌توان تک ماده کرد؟ {آپدیت 1404}

تک ماده فرصتی است که وزارت آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان فراهم کرده تا در صورت عدم کسب نمره قبولی در برخی دروس نظری، همچنان بتوانند پایه تحصیلی خود را با موفقیت پشت سر بگذارند و مدرک دیپلم دریافت کنند. این امکان در پایه‌های نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم با شرایط خاص قابل استفاده است و بر اساس نمره کتبی و سالانه، نوع درس (نهایی یا غیرنهایی) و مقطع تحصیلی متفاوت است. برای مثال، در پایه دوازدهم، دانش‌آموزان می‌توانند در حداکثر چهار درس نهایی و دو درس غیرنهایی از تک‌ماده استفاده کنند، مشروط بر اینکه نمره کتبی حداقل 7 و نمره سالانه 10 یا بالاتر باشد. برای آگاهی بیشتر از جزئیات این قانون و نحوه استفاده از آن، ادامه این مطلب را مطالعه کنید.

قانون تک ماده چیست؟

تک ماده امکانی است که وزارت آموزش و پرورش فراهم کرده است تا در صورتی که در برخی از دروس نظری نمره قبولی کسب نکردید، همچنان بتوانید مدرک دیپلم خود را اخذ کنید. در صورتی که نمره‌ای کمتر از نمره قبولی در هر کدام از دروس امتحان نهایی دریافت کنید و در آن درس مردود شوید، با استفاده از قانون تک‌ماده نیاز نیست پایه تحصیلی یا آن امتحان را مجدداً بگذرانید. استفاده از تک‌ماده شرایط خاصی دارد که بر اساس پایه تحصیلی، نوع درس و نمره شما متفاوت است.

شرایط استفاده از قانون تک ماده چیست؟

برای این‌که شرایط استفاده از قانون تک‌ماده را به‌طور دقیق برای‌تان توضیح دهم، اول باید بگویم بر اساس قوانین سال‌های اخیر، وضعیت قبولی یا مردودی شما، بر اساس هر دو نمره برگه امتحانی و نمره سالانه است و برای آگاهی از شرایط استفاده از تک‌ماده، لازم است هر دو نمره درس و نمره سالانه بررسی شوند. قوانین تک‌ماده در دوره‌های متوسطه اول و دوم و همچنین برای امتحانات نهایی و غیرنهایی، تفاوت‌هایی دارد که در ادامه توضیح داده‌ایم.

شرایط استفاده از تک ماده در پایه دوازدهم

در پایه دوازدهم، استفاده از تک‌ماده می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد؛ زیرا تنها مقطعی است که تمام امتحانات پایان سال آن به‌صورت نهایی برگزار می‌شود. همچنین ثبت نام و تحصیل در دانشگاه‌ها نیز با ارائه مدرک دیپلم یا گواهی موقت دیپلم انجام می‌شود و اگر موفق به اخذ آن نشوید، امکان ورود به دانشگاه را نخواهید داشت. نمره قبولی در دروس نظری نهایی پایه دوازدهم، نمره 7 است و کسب نمره کمتر از آن به معنی مردودی است. طبق قوانین تک‌ماده 1404 مصوبه آموزش و پرورش، در این حالت است که می‌توانید از تک‌ماده استفاده کنید، به شرطی که معدل سالیانه 10 یا بالاتر داشته باشید.

مقاله مرتبط: تک ماده چیست؟ شرایط تبصره تک ماده در امتحان نهایی دوازدهم

شرایط استفاده از تک ماده در پایه دهم و یازدهم

امتحانات در دو پایه دهم و یازدهم به استثناء چند درس، به‌صورت نهایی برگزار نمی‌شود و شرایط تک‌ماده در این دو مقطع، با امتحانات نهایی پایه دوازدهم متفاوت است. در صورتی که دانش‌آموزی در پایه دهم و یازدهم در یک یا چند درس نمره قبولی نگیرد، تحت شرایط خاصی می‌تواند از قانون تبصره استفاده کند تا آن پایه را با موفقیت به پایان برساند. اگر دانش‌آموزی نمره سالانه بالای 10 بگیرد، به معنای قبولی است، اما اگر نمره سالانه بین 7 تا 10 باشد، بدون در نظر گرفتن نمره برگه امتحانی، امکان استفاده از تک‌ماده را دارد. نمره سالانه کمتر از 7 امکان استفاده از تک‌ماده را به شما نمی‌دهد.

شرایط استفاده از تک ماده در پایه نهم

امتحانات پایه نهم نهایی هستند و این امتحانات نهایی ملاک شما برای انتخاب رشته و ورود به متوسطه دوم محسوب می‌شوند. شرایط قبولی در پایه نهم به این صورت است که نمره همه دروس باید 10 یا بالاتر باشد، معدل کل (مجموع نمرات سالیانه همه دروس به‌جز نمره انضباط تقسیم بر سه برابر تعداد مواد درسی آن پایه) نیز باید 10 یا بالاتر باشد و نمره سالیانه هر درس (حاصل جمع نمره نوبت اول و دو برابر نمره نوبت دوم) نیز 30 یا بالاتر باشد. اگر این شرایط را نداشته باشید، در پایه نهم مردود می‌شوید. اگر نمره سالانه درسی کمتر از ۳۰ اما معدل کل شما بالای ۱۲ باشد، امکان استفاده از قانون تک‌ماده در دو درس به شما داده می‌شود.

تک ماده بر انتخاب رشته پایه نهم چه تأثیری می‌گذارد؟

اگر دانش‌آموز پایه نهم در دروس تخصصی رشته مورد نظر خود نمره قبولی کسب نکند، فرآیند هدایت تحصیلی و انتخاب رشته تا زمان برگزاری آزمون مجدد (در مرداد یا شهریور) به تعویق می‌افتد. پس از شرکت در این آزمون‌ها، دانش‌آموز می‌تواند با توجه به نمرات جدید، فرم هدایت تحصیلی را تکمیل کند و انتخاب رشته انجام دهد. توجه داشته باشید که حتی اگر با استفاده از قانون تک‌ماده در پایه تحصیلی قبول شوید، نمرات مورد نیاز برای ورود به رشته دلخواه معمولاً بالاتر از حداقل نمره قبولی پایه است. بنابراین، صرفاً کسب نمره قبولی ممکن است برای ورود به رشته مورد علاقه‌تان کافی نباشد.

نحوه محاسبه نمره سالانه

تا این‌جا متوجه شدیم نمره سالانه معیار مهمی در داشتن یا نداشتن شرایط برای استفاده از تک‌ماده است؛ اما چگونه نمره سالانه چگونه محاسبه می‌شود و تفاوت آن با نمره پایان ترم چیست؟ در متوسطه دوم، فرمول محاسبه نمره سالانه در متوسطه دوم به صورت زیر است:

((نمره مستمر نوبت اول × ۱) + (نمره پایانی نوبت اول × ۲) + (نمره مستمر نوبت دوم × ۱) + (نمره پایانی نوبت دوم × ۴)) ÷ ۸

نحوه محاسبه نمره سالانه در متوسطه اول به صورت زیر است:

((نمره مستمر نوبت اول + نمره پایانی نوبت اول ) ÷ ۲ ) + (((نمره مستمر نوبت دوم + نمره پایانی نوبت دوم ) ÷ ۲ ) × ۲)

با جایگذاری و تخمین نمرات خود در فرمول بالا، می‌توانید نمره سالانه خود را محاسبه کنید تا مشخص شود مشمول شرایط تک‌ماده 1404 هستید یا خیر.

چند درس را می‌توان تک ماده کرد؟

نوع و تعداد دروس تک‌ماده در هر پایه متفاوت است. تعداد دروس مجاز برای تک‌ماده در جدول زیر ارائه شده است.

• طبق قوانین تک‌ماده 1404، تنها دروس نظری مشمول این امکان هستند و برای دروس عملی رشته‌های کاردانش و فنی حرفه‌ای نمی‌توان از تک‌ماده استفاده کرد.
• اگر در مقطع یازدهم، برای قبولی در یک درس غیرنهایی از قانون تک‌ماده استفاده شود، در مقطع دوازدهم فقط امکان استفاده از تک‌ماده در دو درس نهایی و یک درس غیرنهایی وجود دارد.

شرایط قانون تک ماده در هنرستان

دانش‌آموزان هنرستان می‌توانند تحت شرایط خاص از قانون تک‌ماده برای حداکثر چهار درس (دو درس نهایی و دو درس غیرنهایی) استفاده کنند. چنانچه نمره کتبی امتحان دانش‌آموز در درسی بالاتر از 7 باشد، امکان استفاده از قانون تک‌ماده برای او فراهم است. برای دروس عملی که حداقل نمره قبولی آن‌ها 12 تعیین شده است، استفاده از قانون تک‌ماده مجاز نیست. شرایط قبولی در درس‌های مختلف در رشته‌های فنی حرفه‌ای و کاردانش در جدول زیر قرار داده شده است:

تک ماده در معدل چه تأثیری می‌گذارد؟

وقتی درسی را با استفاده از قانون تک‌ماده پاس می‌کنید، یعنی آن درس را با موفقیت گذرانده‌اید. با این حال، نمره‌ای که در ابتدا کسب کرده‌اید، همچنان در معدل کل لحاظ می‌شود. تک‌ماده معدل شما را افزایش نمی‌دهد و صرفاً به شما امکان این را می‌دهد که بدون آزمون مجدد یک مقطع را بگذرانید. اما در صورتی که در امتحان جبرانی یا ترمیم معدل شرکت کنید و نمره بالاتری به‌دست آورید، نمره جدید در معدل شما محاسبه خواهد شد. اگر دانش‌آموزان پایه دوازدهم و داوطلب کنکور 1404 هستید، بهتر است به‌جای استفاده از تک‌ماده، برای ترمیم معدل اقدام کنید؛ چون معدل شما در کنکور تأثیر 60 درصد قطعی دارد و کسب نمره بالاتر منجر به نتیجه بهتر در کنکور سراسری می‌شود.

چگونه می‌توان از تک ماده به طور مؤثر استفاده کرد؟

پرکاربردترین زمان برای استفاده از قانون تک‌ماده، در امتحانات نهایی به‌خصوص در پایه دوازدهم است، زیرا شما با گرفتن مدرک دیپلم خود فاصله کمی دارید و اگر در درسی مردود شوید ممکن است مشکلات زیادی برای شما پیش بیاید. با این حال باید در نظر داشته باشید که استفاده از تک‌ماده فقط در شرایط خاص پیشنهاد می‌شود. قبل از این‌که از تصمیم بگیرید، حتماً با معلمان و مشاوران خود مشورت کنید، چون ممکن است گزینه‌های خیلی بهتری برای شما وجود داشته باشد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، اگر امکان آزمون مجدد یا ترمیم معدل را دارید، پیشنهاد می‌شود سراغ تک‌ماده نروید.

نکته دیگر این‌که حتماً به شرایط و تبصره‌های تک‌ماده بر اساس مصوبه جدید آموزش و پرورش توجه داشته باشید. برای مثال استفاده از تک‌ماده در پایه یازدهم، باعث می‌شود در پایه دوازدهم برای تعداد دروس کمتری این امکان را داشته باشید. با دقت انتخاب کنید که در چه مقطع و برای چه دروسی از این امکان استفاده می‌کنید. فراموش نکنید تک‌ماده یک راه آخر است که در شرایطی خاص به کار می‌آید و بهتر است با برنامه‌ریزی تحصیلی و تقویت مهارت‌های مطالعه از مردود شدن در درس‌ها جلوگیری کنید.

مقاله مرتبط: چگونه از تک‌ماده به طور مؤثر استفاده کنیم؟

توصیه‌هایی برای کاهش نیاز به تک ماده

• یک برنامه‌ریزی منظم مطالعاتی داشته باشید تا از انباشت مطالب در روزهای نزدیک به امتحان جلوگیری کنید. مطالعه مداوم و منظم همراه با مرور مؤثر باعث می‌شود مفاهیم درسی در ذهن شما تثبیت شوند.
• مهارت‌های مطالعاتی خود را تقویت کنید. از روش‌های مطالعه فعال مانند خلاصه‌نویسی، یادداشت‌برداری و حل تمرین‌های متنوع استفاده کنید. این روش‌ها به درک عمیق‌تر مطالب و به‌یاد‌سپاری آن‌ها کمک می‌کنند.
• در کلاس درس مشارکت فعال داشته باشید. با دقت گوش دهید، سؤال بپرسید و در بحث‌ها شرکت کنید. بخش اعظم یادگیری در کلاس درس اتفاق می‌افتد.
• منابع کمک‌آموزشی مناسب خود را انتخاب کنید. استفاده از منابع کمک‌درسی مانند بیست پک پرسوال مهروماه یا فرمول بیست گاج می‌تواند به شما کمک کند با آمادگی بیشتری در جلسه حاضر شوید.
• مدیریت زمان در جلسه امتحان را دست کم نگیرید. ترکیب سرعت و دقت مهارت مدیریت زمان در جلسه امتحان را می‌سازد. ابتدا به سؤالاتی پاسخ دهید که از آن‌ها مطمئن هستید.
• نقاط ضعف خود را تقویت کنید. دروس یا مباحثی که در آن‌ها ضعف دارید را شناسایی کرده و با کمک معلم، منابع آموزشی یا کلاس‌های تقویتی، آن‌ها را بهبود دهید.

جمع‌بندی

قانون تک‌ماده به دانش‌آموزان امکان می‌دهد در صورت عدم قبولی در برخی دروس نظری،پایه تحصیلی خود را با شرایط خاص ادامه دهند. در پایه دوازدهم تا 4 درس نهایی و 2 درس غیرنهایی، در پایه‌های دهم و یازدهم تا 2 درس نهایی و 2 درس غیرنهایی، و در پایه نهم تا 2 درس مشمول تک‌ماده می‌شوند. شرایط شامل نمره کتبی حداقل 7 و نمره سالانه 10 یا بالاتر (12 برای دروس عملی) است. تک‌ماده معدل را تغییر نمی‌دهد، اما قبولی بدون آزمون مجدد را ممکن می‌کند. در پایه دوازدهم، ترمیم معدل به دلیل تأثیر 60 درصدی معدل در کنکور 1404 توصیه می‌شود. دروس عملی در هنرستان‌ها مشمول تک‌ماده نمی‌شوند. برای کاهش نیاز به تک‌ماده، مطالعه منظم، تقویت مهارت‌های یادگیری و مدیریت زمان در امتحانات پیشنهاد می‌شود.

سوالات متداول