دفتر برنامه ریزی قلم چی

همه ما در طول زندگی خود برای نظم دادن به افکار و کارهایمان برنامه ریزی می‌کنیم و برنامه ریزی کردن برای ما کار سخت یا جدیدی نیست؛ با این حال گاهی حجم کارهای ما به حدی زیاد می‌شود که در انجام یک برنامه ریزی دقیق ناکام می‌مانیم. شما به عنوان یک داوطلب کنکوری یا حتی یک دانش‌آموز پایه دهم و یازدهم متوجه گفته من می‌شوید؛ مخصوصا اگر هدف بزرگی در سر داشته باشید.

نحوه استفاده از دفتر برنامه ریزی قلم چی

یک داوطلب کنکوری از ابتدای یک روز تا پایان آن کارهای مختلفی انجام می‌دهد و لازم است بین انجام کارهایش تعادل را به گونه‌ای برقرار کند که به وظیفه اصلی خود یعنی مطالعه درس‌هایش برسد. در یک مقاله جداگانه در مورد اهمیت برنامه ریزی و انواع روش‌های برنامه ریزی صحبت کردیم و گفتیم برنامه ریزی به صورت بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت صورت می‌گیرد که تنظیم برنامه کوتاه مدت یا روزانه به عهده خود دانش‌آموز است. اگر در انجام برنامه ریزی روزانه یا هفتگی خود دچار سردرگمی شده‌اید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

لطفا حرفه‌ای برنامه ریزی کنید

اینکه برای خود یک برنامه داشته باشید و سعی کنید به کارهایتان نظم دهید، تصمیم خوبی است و باعث می‌شود یک قدم از سایر افراد جلوتر باشید؛ اما صرفا داشتن یک برنامه کافی نیست بلکه شما باید در برنامه ریزی کردن حرفه‌ای باشید. اگر برنامه ریزی برای کارهایتان را به تازگی آغاز کرده‌اید یا نگران این هستید که برنامه‌ای که می‌نویسید استاندارد نباشد و تمام کارهای شما را پوشش ندهد، بهتر است به دنبال ابزاری باشید که شما را در انجام این کار یاری کند؛ ابزاری که میلیون‌ها دانش‌آموز و داوطلب کنکور سراسری در طی چند دهه اخیر از آن استفاده کرده و نتایج مطلوبی گرفته‌اند. از نخستین سال‌های برگزاری کنکور سراسری تاکنون، ابزارهای مختلفی برای برنامه ریزی کردن ارائه شده‌اند؛ اما هیچ کدام از این ابزارها نتوانسته‌اند با دفتر برنامه ریزی قلمچی برابری کنند.

یکی از ویژگی‌های دفتر برنامه ریزی قلمچی که آن را از سایر ابزار مشابه آن متمایز می‌کند، این است که در این دفتر شما فقط اسم درس‌ها و ساعت مطالعه آنها را یادداشت نمی‌کنید، بلکه تمام کارهای روزانه خود را می‌نویسید. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که یک داوطلب کنکوری باید زندگی نرمال و متعادلی داشته باشد و کل زندگی او در مطالعه درس‌هایش خلاصه نمی‌شود. به علاوه گاهی داوطلبان تصور می‌کنند که کل روز را در حال مطالعه هستند اما با این حال ساعت مطالعه کمی دارند و به نتیجه دلخواه خود نمی‌رسند؛ سوال اکثر داوطلبان از ما این است که من کاری نمی‌کنم و دائم با کتاب‌هایم مشغولم، پس چرا ساعت مطالعه‌ام بالا نمی‌رود؟ اگر روزانه تک تک فعالیت‌هایتان را یادداشت کنید، متوجه می‌شوید که زمان‌تان را چگونه هدر داده‌اید؛ برای مثال ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی سرگرم بوده‌اید اما حواستان به این موضوع نبوده است.

یک داوطلب کنکوری باید زندگی نرمال و متعادلی داشته باشد و کل زندگی او در مطالعه درس‌هایش خلاصه نمی‌شود.

آشنایی با دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی

برای مثال تصور کنید که در پایان این هفته امتحان عربی دارید و وضعیت شما در این درس مطلوب نیست، پس صلاح می‌دانید که از امروز تا روز امتحان، هر روز یک ساعت عربی بخوانید. در انتهای جدول، برای هر درس یک خانه برای نوشتن جمع ساعت مطالعه هفتگی آن درس وجود دارد و در نهایت خانه‌ای به جمع ساعت مطالعه هفتگی اختصاص دارد.

به این ترتیب شما با یک نگاه کوتاه متوجه می‌شوید که در طی یک روز چند ساعت مطالعه کرده‌اید، در طول یک هفته در مجموع به یک درس خاص مثلا شیمی، چه زمانی را اختصاص داده‌اید و در نهایت در طول یک هفته سرجمع چند ساعت درس خوانده‌اید. علاوه بر این در داخل این جدول ستونی برای نوشتن تراز هر درس و نیز یک ستون برای نوشتن ساعت مربوط به کلاس و مدرسه مربوط به هر درسی وجود دارد. گفتیم که دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی، صرفا برای یادداشت کردن فعالیت‌های درسی نیست، بلکه در طراحی آن ستون‌هایی برای نوشتن مدت زمانی که در طول روز یا هفته به تلویزیون، فضای مجازی و فعالیت‌های غیر درسی اختصاص می‌دهید نیز در نظر گرفته شده است.

قسمت‌های مختلف دفتر برنامه ریزی قلمچی

دفتر برنامه ریزی قلمچی شامل جدول‌های مختلفی است که برای پر کردن برخی از این جدول‌ها از عدد( ساعت مطالعه، تعداد تست و…) و برای برخی دیگر از جمله استفاده می‌کنیم. طراحان دفتر برنامه ریزی قلمچی کار برنامه ریزی را برای دانش‌آموزان بسیار راحت کرده‌اند؛ زیرا در تنظیم این دفتر، همه جنبه‌های زندگی یک دانش‌آموز در نظر گرفته شده است.

حتما می‌دانید که حتی اگر در طول یک شبانه روز ساعت مطالعه بالایی داشته باشید اما ساعت خوابتان تنظیم نباشد، این موضوع تمام تلاش‌های شما را تحت شعاع قرار می‌دهد. همچنین برخی از فعالیت‌های روزانه شما مثلا تماشای تلویزیون یا استفاده از فضای مجازی، باید به شدت کنترل شود. طبیعتا لازم است بین میزان استفاده یک دانش‌آموز دهمی از فضای مجازی و یک داوطلب کنکوری که در بازه بعد از عید نوروز قرار دارد، تفاوت زیادی قائل شویم. در یک نگاه کلی می‌توان گفت در قسمت‌های مختلف دفتر برنامه ریزی قلمچی به موارد زیر اهمیت می‌دهیم:

• زمان مطالعه: این آیتم به صورت درس به درس، روزانه و هفتگی کنترل می‌شود.
• معلم و کلاس و مدرسه
• فوق برنامه
• خواب
• تلویزیون و فضای مجازی
• فعالیت‌های متفرقه

تصمیمات کوتاه مدت شما کدام است؟

حتما تا به حال برایتان پیش آمده که برای یک روزتان به دقت برنامه ریزی کنید اما ناگهان یک اتفاق غیر منتظره رخ دهد و تمام برنامه ریزی شما را خراب کند! در این صورت اکثر افراد به سرعت عصبانی و ناامید می‌شوند و چه بسا اگر چند بار این اتفاق برایشان رخ دهد، کاملا از برنامه ریزی کردن منصرف شوند و آن را غیرقابل اجرا بدانند. راه‌حل مشکلی که گفتیم این است که برنامه شما انعطاف پذیری خوبی داشته باشد و در آن احتمال وقوع اتفاقات غیر منتظره لحاظ شده و به این منظور بازه‌های جبرانی در نظر گرفته شود. توصیه ما این است که برای هر روز خود چند تصمیم کوتاه مدت بگیرید؛ مثلا در یک صفحه از دفتر برنامه ریزی قلمچی، کل بازه روز به سه قسمت تقسیم شده است:

از صبح تا ناهار

از ناهار تا شام

بعد از شام تا خواب

به این ترتیب حتی اگر کسی یکی از این بازه‌ها را از دست دهد، تصور نمی‌کند که کل برنامه آن روزش بهم ریخته است. بهتر است یکی از این بازه‌ها را به عنوان بازه جبرانی در نظر بگیرید؛ مثلا اگر در بازه از ناهار تا شام، مطالعه شیمی و دیدن ویدیو زیست را قرار داده باشید اما به هر دلیلی نتوانید در این بازه کارهایتان را انجام دهید، می‌توانید در بازه بعد از شام که بازه جبرانی شما است، کارهای عقب افتاده خود را انجام دهید.

دفتر برنامه ریزی صرفا بازی کردن با اعداد نیست!

قرار نیست که در دفتر برنامه ریزی قلمچی فقط اعداد مربوط به تاریخ و زمان را یادداشت کنید؛ بلکه در یکی از صفحات این دفتر، جدولی طراحی شده است که در آن دستاوردها و نکات مثبت و منفی هر هفته را یادداشت می‌کنید. به این ترتیب اگر یک هفته را عالی مطالعه کرده باشید و از عملکرد خود نهایت رضایت را داشته باشید و بعد از چند هفته کیفیت مطالعه شما افت کند، این سوال پیش می‌آید که من در هفته‌ای که از خودم راضی بودم دقیقا چه کارهایی انجام دادم نقاط مثبت و دستاوردهای من چه بود؟ با مراجعه به این صفحه، رفتارهای مثبتی که باعث موفقیتتان شدند را به یاد می‌آورید.

نکته جالب در مورد این صفحه این است که به ازای هر یک نکته منفی، باید سه نکته مثبت یادداشت کنید. این به معنی دست کم گرفتن یا کم اهمیت بودن نکات منفی نیست؛ بلکه هدف این است که شما روی نکات مثبت کار خود بیشتر تمرکز کنید و سعی کنید آنها را تکرار کنید.

 بعد از ارزیابی دستاوردها و نکات منفی و مثبت، اکنون زمان آن رسیده است که با توجه به عملکردتان در طی هفته گذشته، برای هفته آینده خود تصمیماتی بگیرید. به همین دلیل جدولی تحت عنوان تصمیمات راهبردی برای هفته آینده طراحی شده است؛ توجه کنید که اولا تصمیمات شما باید منطقی بوده و بر اساس دستاوردهای هفته گذشته باشد، دوما صرفا نوشتن تصمیمات کافی نیست بلکه باید راه رسیدن به هر کدام را هم مشخص کنید.

به ازای هر یک نکته منفی، باید سه نکته مثبت یادداشت کنید؛ به این ترتیب روی نکات مثبت کار خود بیشتر تمرکز می‌کنید.

صفحه بسیار مهم

همیشه به یک ابزار نیاز داریم که کل عملکرد ما در زمان‌های مختلف را در کنار هم قرار داده و یک دید کلی و جامع به ما بدهد. به همین دلیل جدول صفحه 182 بسیار اهمیت دارد؛ این جدول، یک جدول جمع بندی هفتگی است و در عین حال که عملکرد کلی شما در طول هفته را نشان می‌دهد، جزئیات مطالعه هر درس را هم مشخص می‌کند. این جدول یک ابزار سودمند برای بررسی این موضوع است که آیا بین ساعت مطالعه درس‌های مختلف تعادل را رعایت کرده‌اید، یا نسبت به یک درس کم توجهی کرده و روند مطالعه یک درس دیگر به صورت نوسانی بوده است.

دانش‌آموزی را در نظر بگیرید که متوجه افت نمره یا تراز خود در درس ریاضی می‌شود، اگر از دفتر برنامه ریزی قلمچی استفاده کند، می‌تواند به جدول‌های چند هفته اخیر مراجعه کند، به این ترتیب مثلا متوجه می‌شود که ساعت مطالعه او در درس ریاضی کافی نبوده است یا مطالعه این درس را به صورت نوسانی انجام داده است. حال فرض کنید که این دانش‌آموز از دفتر برنامه ریزی قلمچی استفاده نمی‌کرد؛ طبیعتا ابزار مناسبی برای ارزیابی دقیق عملکرد خود در درس ریاضی در اختیار نداشت و ممکن بود دچار سردرگمی یا حتی ناامیدی شود.

یکی از مهم‌ترین اصول برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری، هنر برقراری تعادل است. یک داوطلب کنکوری باید بتواند بین میزان تست و مطالعه دروس، ساعت مطالعه درس‌های پایه‌های مختلف یا حتی زمان مطالعه، استراحت و تفریح خود تعادل را برقرار کند؛ بهترین ابزار برای برقراری تعادل در همه زمینه‌ها دفتر برنامه ریزی قلمچی است و مهم‌ترین بخشی که به این موضوع می‌پردازد، صفحه 182 است.

یکی از مهم‌ترین اصول برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری، هنر برقراری تعادل است.

ویژگی‌های دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی

تصور می‌کنم تا حدی با صفحات و جداول اصلی دفتر برنامه ریزی قلمچی آشنا شده‌اید و اکنون یک دید کلی در مورد بخش‌های مختلف این دفتر دارید. در ادامه قصد داریم به پنج ویژگی بارز دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی اشاره کنیم. البته ممکن است خودتان در حین مطالعه این مقاله متوجه برخی از این ویژگی‌ها شده باشید:

1. واحد برنامه ریزی به صورت هفتگی: اگرچه شما هر روز فعالیت‌های همان روز خود را در دفتر برنامه ریزی قلمچی وارد می‌کنید؛ اما واحد برنامه ریزی این دفتر به صورت هفتگی بوده و عملکرد شما را به صورت هفتگی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
2. منحصر بفرد بودن: برنامه ریزی هر شخصی با شخص دیگر فرق دارد و به هدف آن فرد یا توانایی‌هایش بستگی دارد. دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی، یک دید کلی در مورد یک برنامه استاندارد به شما می‌دهد اما دست شما را در عملکردن به جزئیات باز می‌گذارد؛ به این ترتیب می‌توانید برنامه‌تان را متناسب نیازها و اهدافتان شخصی سازی کنید.
3. نگاه به گذشته: این ویژگی دفتر برنامه ریزی قلمچی به شما کمک می‌کند که در صورت مواجه با مشکلات، به عملکرد خودتان در موقعیت مشابه و در هفته‌های گذشته دسترسی داشته باشید؛ زیرا تمام فعالیت‌هایتان را مکتوب کرده‌اید. با نگاه به گذشته علت موفقیت یا شکست‌هایتان را پیدا خواهید کرد.
4. دانش‌آموز اصلی ترین نقش: کاملا واضح است که در پر کردن دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی، دانش‌آموزان نقش اصلی را ایفا می‌کنند. مطمئن باشید که هیچ کس، حتی باتجربه‌ترین مشاوران دنیا هم تصور و شناخت دقیقی از شما ندارند و تنها کسی که دقیقا به نیازها، توانایی‌ها و اخلاقیات شما اشراف دارد خود شما هستید.
5. رقابت با خود: من همیشه به دانش‌آموزانم می‌گویم که رقابت بجز در یک مورد، کار سمی است که باید از آن دوری کنید. اما آن یک موردی که رقابت نه تنها مضر نیست بلکه باعث پیشرفت شما می‌شود، رقابت با خود شما و شخصی است که در گذشته بوده‌اید. دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی به بهترین شکل ممکن چنین امکانی را برای شما فراهم کرده است؛ زیرا شما همه چیز را به طور دقیق و با جزئیات کامل مکتوب می‌کنید و با یک نگاه به عملکردتان در طی هفته‌های گذشته، متوجه افت یا پیشرفت خود خواهید شد.

تنها موردی که رقابت نه تنها مضر نیست بلکه باعث پیشرفت شما می‌شود، رقابت با خود شما و شخصی است که در گذشته بوده‌اید.

چند نکته مهم در مورد استفاده کردن از دفتر برنامه ریزی قلمچی

شاید تصور کنید استفاده کردن از دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی کاری بسیار راحت است؛ البته ما منکر این قضیه نمی‌شویم زیرا یکی از اهداف طراحی این دفتر، برنامه ریزی راحت و بدون دردسر برای دانش‌آموزان است؛ اما در ادامه قصد داریم چند نکته مهم در مورد استفاده کردن از دفتر برنامه ریزی قلمچی را به شما گوشزد کنیم تا بهترین نتیجه را از این دفتر برنامه ریزی بگیرید:

• پر کردن خانه‌های جداول را به پایان هفته یا حتی پایان هر روز موکول نکنید؛ زیرا احتمال دارد در این فاصله حجم زیادی از مطالب را فراموش کنید و نتوانید همه جزئیات را در دفتر خود وارد کنید. پس توصیه می‌کنیم که در تمام طول روز دفتر برنامه ریزی قلمچی را در دسترس خود قرار دهید و به محض تمام کردن هر بخش از برنامه، آن را همان لحظه در دفترتان ثبت کنید.
• به جدول صفحه 182 توجه ویژه‌ای داشته باشید؛ زیرا مشاور یا پشتیبان شما که به صورت هفتگی برنامه‌تان را چک می‌کند، در اکثر اوقات این جدول را ملاک قرار می‌دهد. پس مواردی مانند جمع ساعت مطالعه هر درس در طول هفته و جمع کل ساعات مطالعه هفتگی را به دقت در دفتر خود یادداشت کنید.
• در نوشتن قسمت‌های مختلف دفتر برنامه ریزی، صداقت داشته باشید. ساعت مطالعه هر درس و ساعاتی که صرف کارهای متفرقه‌ای همچون فضای مجازی کرده‌اید را دقیق وارد کنید. برخی از دانش‌آموزان در نوشتن دفتر برنامه ریزی خود صداقت ندارد؛ واضح است که ضربه این کار فقط و فقط به خود دانش‌آموز وارد می‌شود.
• اگر به هر دلیلی به برنامه خود عمل نکردید، حتما ستون یا خانه مربوطه را با یک خودکار قرمز یا ماژیک هایلایت مشخص کنید؛ به این ترتیب توجه شما به این گونه موارد جلب شده و برای جبران کردن آنها برنامه ریزی می‌کنید.
• در نوشتن دفتر برنامه ریزی‌تان صبور، دقیق و با حوصله باشید. برخی از دانش‌آموزان به بهانه بی حوصلگی در نوشتن دقیق جزئیات اهمال کاری می‌کنند. این نکته را به یاد داشته باشید که هر چقدر در نوشتن جزئیات بهتر عمل کنید، هم خودتان دید واضحی از عملکردتان دارید و هم مشاور یا پشتیبان شما در جریان کامل عملکردتان قرار می‌گیرد و می‌تواند بهتر شما را راهنمایی کند.

پر کردن خانه‌های جداول را به پایان هفته یا حتی پایان هر روز موکول نکنید؛ زیرا احتمال دارد در این فاصله حجم زیادی از مطالب را فراموش کنید و نتوانید همه جزئیات را در دفتر خود وارد کنید.

دفتر برنامه ریزی قلمچی مناسب چه کسانی است؟

اگرچه روی صحبت ما در این مقاله بیشتر با داوطلبان کنکور سراسری است و معتقدیم که به علت حساس بودن موقعیت این عزیزان و محدود بودن زمانی که در اختیار دارند، بیشتر از سایر افراد نیاز به برنامه ریزی دارند؛ اما خبر خوب این است که هیچ محدودیتی در استفاده از دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی وجود ندارد. به عبارت دیگر این دفتر فقط برای استفاده داوطلبان کنکور سراسری طراحی نشده است؛ بلکه تمام تمام دانش‌آموزان در تمام مقاطع تحصیلی، به خصوص دانش‌آموزان دبیرستانی در تمام رشته‌های تحصیلی اعم از رشته تجربی، ریاضی، انسانی، هنر، زبان و… می‌توانند از این دفتر استفاده کنند.

استفاده کردن از دفتر برنامه ریزی قلمچی به مدیران، اساتید و دانشجویان نیز توصیه می‌شود. روی جلد دفتر برنامه ریزی قلمچی بهترین جمله ممکن در مورد کاربرد این دفتر آورده شده است: دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی مخصوص همه کسانی است که کار زیاد و فرصت کم دارند.

دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی مخصوص همه کسانی است که کار زیاد و فرصت کم دارند.

سخن آخر

برنامه ریزی کردن از آن دسته کارهایی است که اگر طبق اصول انجام شود، تحول بزرگی در زندگی شما به وجود آورده و کمک می‌کند گام بزرگی به سمت هدفتان بردارید. همه افراد تصور می‌کنند که به صورت بالقوه توانایی برنامه ریزی کردن را دارند؛ ما منکر این توانایی در افراد نمی‌شویم؛ اما از یاد نبرید که هر کاری ابزار مورد نیاز خود را لازم دارد و کار مهم و حساسی همچون برنامه ریزی کردن، از این قاعده مستثنی نیست.

یکی از مفیدترین ابزارهای برنامه ریزی که در طی سال‌ها کارایی خود را نشان داده است،  دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی است. در این مقاله سعی کردیم شما را با ویژگی‌های منحصر به فرد این دفتر برنامه ریزی آشنا کنیم و در مورد قسمت‌ها و جدول‌های مختلف دفتر برنامه ریزی قلمچی صحبت کردیم. یادتان باشد که رسالت دفتر برنامه ریزی به روش قلمچی، نظم دادن و کمک کردن به تمام کسانی است که کار زیاد و وقت کم دارند؛ پس تمام تلاشتان را بکنید که قسمت‌های مختلف این دفترچه را صادقانه و دقیق پر کنید تا به هر آنچه که لیاقتش را دارید برسید.