روش مطالعه دروس حفظی؛ معرفی بهترین روش ها و تکنیک ها

دانش‌آموزان و داوطلبان پرتلاش کنکوری مجبور به مطالعه دروس حفظی و حفظ کردن انبوهی از مطالب هستند و اکثرا این کار را برابر کار با اعمال شاقه می‌دانند! البته این عزیزان حق دارند چون حفظ کردن مطالب جذابیت چندانی ندارد و کار راحتی نیست. با این حال اگر سوالات کنکور یا امتحانات نهایی را بررسی کنید، متوجه می‌شوید برای موفقیت در این دو آزمون سرنوشت‌ساز، باید تسلط خوبی روی مطالب حفظی داشته باشید. در این محتوا پایتخت کتاب قصد دارد با ارائه چند تکنیک و آموزش روش مطالعه دروس حفظ کردنی، کاری کند که حفظ کردن دروس برایتان تا حدی جذاب و راحت شود.

کدام درس‌ها حفظی هستند؟

اولین سوالی که پیش می‌آید این است که اصلا درس‌های حفظ کردنی کدام درس‌ها هستند؟ بگذارید حقیقتی را با شما در میان بگذارم ما چیزی به اسم درس حفظی نداریم! در واقع دیگر کسی برای موفقیت در کنکور و امتحانات نهایی صرفا با حفظ کردن طوطی‌وار مطالب به جایی نمی‌رسد. پس درس‌هایی مثل دینی، تاریخ و جغرافیا یا قسمت‌های حفظی شیمی چطور؟ اگر با دقت به سوالات امتحانی یا تست‌های کنکوری این دروس نگاهی بی‌اندازید، متوجه می‌شوید برای پاسخ دادن به سوالات همین دروس به ظاهر حفظی هم باید مفهوم درس را درک کرده باشید. پس در گام اول باید ابتدا مفاهیم هر درس را یاد بگیریم و بعد با تمرین و تکرار اصولی و به مرور زمان نکات و جزئیات هر درس را به خاطر بسپاریم.

با این روش ها درس حفظ کردنی رو بخون!

ماهیت دروسی همچون ریاضی، فیزیک و بخش‌هایی از اقتصاد با درس‌هایی مانند دینی، زیست، فارسی و اکثر دروس رشته انسانی فرق دارد. در واقع می‌توانیم درس‌های مختلف را در دو گروه محاسباتی و فهمیدنی یا به قول شما حفظ کردنی تقسیم کنیم. در این محتوا قصد داریم روش مطالعه دروس حفظی را شرح دهیم و به روش مطالعه دروس محاسباتی در یک محتوای جداگانه می‌پردازیم. اگر می‌خواهید از مطالعه دروس حفظی حداکثر نتیجه را بگیرید، گام‌های زیر را دنبال کنید:

• گام اول: ابتدا یک فصل یا یک درس را در حد چند دقیقه، روزنامه‌وار از روی کتاب درسی بخوانید. کافی است یک دید کلی از موضوع درس پیدا کنید.
• گام دوم: آن فصل را به چند قسمت تقسیم کنید، حالا هر قسمت را با دقت بیشتری از روی کتاب درسی بخوانید و بعد از اتمام هر پاراگراف آن را به زبان ساده برای خودتان توضیح دهید. در این مرحله هنوز قرار نیست تمام جزئیات را حفظ کنید.
• گام سوم: وقتی کل فصل را به این ترتیب مطالعه کردید، باز از ابتدا شروع به خواندن هر قسمت کنید، در این مرحله هدف ما پیدا کردن و یادداشت کردن کلمات کلیدی و مهم است.
• گام چهارم: برای این فصل تعدادی تست یا نمونه سوال کار کنید، اگر حین حل سوالات متوجه شدید بخش زیادی از درس را یاد نگرفته‌اید، مجدد آن قسمت را از روی کتاب درسی یا درسنامه کتاب تست بخوانید.
• گام پنجم: بعد از اینکه روی درس مورد نظر به یک تسلط نسبی رسیدید، لازم است یک خلاصه از آن درس تهیه کنید. برای خلاصه نویسی دروس حفظ کردنی می‌توانید از روش‌هایی همچون رسم نمودار درختی، هایلایت کردن و حاشیه نویسی استفاده کنید. در صورتی که علاقه مندید می توانید مقاله “چگونه خلاصه نویسی کنیم” را بخوانید.
• گام ششم: با پیمودن گام‌های قبلی، تا حد زیادی مطالب را به خاطر می‌سپارید، برای اینکه جزئیات را فراموش نکنید و همه چیز را کامل حفظ کنید، به مرورهای منظم نیاز دارید. بهترین منبع برای مرور کردن، خلاصه‌هایی است که در گام پنجم تهیه کرده‌اید. در صورتی که علاقه مندید مقاله “نحوه صحیح مرور مطالب خوانده شده” را بخوانید.

برای مطالعه درس‌های حفظی این سه تا کارو نکن!

اکثر دانش‌آموزان چند اشتباه رایج را در زمان مطالعه دروس حفظ کردنی مرتکب می‌شوند، این اشتباهات باعث می‌شوند دانش‌آموزان زمان زیادی را صرف یکسری دروس خاص بکنند، نتوانند برنامه روزانه‌شان را کامل اجرا کنند و دچار کند خوانی و وسواس مطالعاتی شوند. پس شما داوطلب عزیز سعی کن سه اشتباه زیر را انجام ندهی:

1. دانش‌آموز می‌خواهد همان دور اول همه جزئیات را حفظ کند، مثلا یک گفتار زیست را می‌خواند و می‌خواهد همان روز کل گفتار را حفظ کند. اولا این کار بسیار زمان‌بر است و دوما خیلی زود بخش زیادی از مطالب را فراموش خواهید کرد. یادتان باشد حفظ کردن مطالب باید به تدریج و طی مرورهای منظم اتفاق بیوفتد نه یک شبه! در صورت علاقه مند بودن می توانید مقاله “چگونه سریع حفظ کنیم” را بخوانید.
2. دانش‌آموز کلمه خوانی می‌کند، مثلا اول یک کلمه یا جمله کوتاه را آنقدر تکرار می‌کند تا آن را حفظ کند بعد سراغ کلمه بعدی می‌رود. این روش درس خواندن، حفظ کردن طوطی‌وار مطالب است و نه به درد کنکور می‌خورد و نه امتحانات نهایی!
3. دانش‌آموز بعد از اینکه درسی را یاد گرفت و حفظ کرد، آن را تا شب امتحان به امان خدا رها می‌کند! در حالی‌که یک دانش‌آموز یا داوطلب حرفه‌ای، کسی است که مرورهای منظم دارد.

مقاله مرتبط: چطور کند خوان نباشیم؟ راهنمای قدم به قدم رفع مشکل کند خوانی

حفظ می‌کنم اما یادم میره…

حدس میزنم اکثر شما عزیزان با مشکل حفظ می‌کنم اما یادم میره دست و پنجه نرم می‌کنید! مهم‌ترین دلیل فراموشی دروس حفظی این است که داوطلب بدون اینکه به فهم مطالب برسد، آنها را صرفا طوطی‌وار حفظ کرده است. وقتی شما مفهومی درس می‌خوانید و بین مطالب مختلف ارتباط برقرار می‌کنید، در مغز شما هم بین سلول‌های عصبی ارتباطات گسترده‌ای شکل می‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود مطالب برای مدت طولانی‌تری در حافظه‌تان ذخیره شوند. به علاوه، فراموشی کاملا طبیعی است و طبق منحنی فراموشی ابینگهاوس، وقتی درسی را برای اولین بار یاد می‌گیرید، بیشتر اطلاعات شما طی چند روز اول فراموش می‌شوند، البته برای این مشکل راه‌حل مفیدی داریم به اسم مرور کردن!

مقاله مرتبط: مطالعه بدون فراموشی به‌روش دانشگاه هاروارد؛ ۸ گام طلایی

چند تکنیک کاربردی برای خواندن دروس حفظی

با طی 6 گامی که برای مطالعه دروس حفظی ارائه کردیم، می‌توانید بهترین نتیجه را از مطالعه این دروس بگیرید، با این حال استفاده از تکنیک‌های زیر برای مطالعه درس‌های حفظ کردنی خالی از لطف نیست. تکنیک‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، روش‌هایی هستند که رتبه برترها برای مطالعه درس‌های حفظ کردنی از آنها استفاده می‌کنند.

• استفاده از کلمات کلیدی: اگر یادتان باشد در گام سوم روش مطالعه دروس حفظی گفتیم یک دور سریع مطالب را بخوانید و کلمات کلیدی را یادداشت کنید، اینجا کلمات کلیدی به دردتان می‌خورند. انجام این تکنیک بسیار ساده است، کافی است سعی کنید با دیدن کلمات کلیدی مربوط به هر پاراگراف، کل مطالب آن پاراگراف را یادآوری کنید.
• حل تست و سوال: بهترین روش برای تثبیت مطالب این است که از مبحث مورد نظر تعدادی سوال تشریحی یا تستی کار کنید و بعد با تحلیل این سوالات متوجه شوید دقیقا کدام قسمت‌ها را فراموش کرده‌اید. به این ترتیب وقتتان را صرف دوباره خوانی مطالب تکراری نمی‌کنید و خود حل سوال هم باعث می‌شود مطالب یک دور برایتان مرور شود.
• توضیح به دانش‌آموز فرضی: اگر به درسی علاقه ندارید یا مطالعه درسی برایتان دشوار است، تصور کنید قرار است این درس را به یک دانش‌آموز فرضی توضیح دهید. به این ترتیب آن درس را با علاقه و دقت بیشتری مطالعه می‌کنید؛ چون قرار است اطلاعاتتان را با یک دانش‌‌آموز فرضی در میان بگذارید و باید سنگ تمام بگذارید!
• روتین شبانه داشته باشید: می‌توانید هر شب چند دقیقه را به مطالعه مطالب حفظی همچون لغات زبان، فارسی و عربی یا قواعد عربی و آرایه‌های فارسی اختصاص دهید و یک روتین شبانه منظم داشته باشید. برای این کار می‌توانید از فلش کارت و جعبه لایتنر استفاده کنید. نحوه استفاده از جعبه لایتنر را در مقاله جعبه لایتنر چیست توضیح داده‌ایم، این محصول را می‌توانید با تخفیف ویژه از وب سایت فروشگاه پایتخت کتاب خریداری کنید.

مقاله مرتبط: یادداشت‌ برداری؛ نکات و ترفندهای طلایی برای نوت برداری

بهترین زمان برای مطالعه دروس حفظی

بهترین زمان برای مطالعه دروس حفظی به عوامل مختلفی مانند ساعت بیولوژیکی فرد، نوع درس، شرایط محیطی و عادت‌های مطالعه بستگی دارد. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که:

• صبح زود: بعد از یک خواب شبانه کامل، مغز شما هوشیار و آماده یادگیری است؛ در نتیجه تمرکز و قدرت یادگیری شما در بالاترین حد خود قرار دارد.
• بعد از ظهر: اگر در صبح زود سرحال نیستید، می‌توانید بعد از ظهر (بعد از صرف ناهار و کمی استراحت) را به خواندن دروس حفظی اختصاص دهید.
• شب: اگر در شب به طور کامل هوشیار هستید، می‌توانید از این زمان برای مطالعه دروس حفظی استفاده کنید. این زمان به همه افراد توصیه نمی شود.

مقاله مرتبط: درس خواندن در شب؛ 🌙شب بهتر است یا روز ؟

سخن آخر

برای محافظت از مطالب فرار درس‌های حفظ کردنی از آفت بزرگ فراموشی، باید روش مطالعه درس‌های حفظی را یاد بگیرید و این درس‌های نه چندان دوست داشتنی را مرتب مرور کنید. در این محتوا ابتدا روش صحیح مطالعه دروس حفظی را در چند گام توضیح دادیم، در ادامه در مورد تکنیک‌های مطالعه این درس‌ها و بهترین زمان مرور این دروس صحبت کردیم. در انتها اگر سوالی در مورد روش مطالعه دروس حفظی دارید یا تکنیک دیگری برای مطالعه و یادگیری این دروس به ذهنتان می‌رسد، خوشحال می‌شویم آن را در قسمت دیدگاه این محتوا با ما در میان بگذارید.