وسواس در مطالعه، چطور وسواس مطالعاتی را کنترل کنم؟

اغلب افراد در برهه‌های زمانی مختلف ممکن است حجم زیادی از مطالب را برای خواندن داشته باشند. این مطالب که در دوران مختلف در زمینه‌های متفاوتی هستند اصولا در دوران تحصیل و کنکور به اوج خود می‌رسند.

 یکی از معضلاتی که دانشجویان و دانش‌آموزان علی الخصوص در زمان کنکور آن را تجربه می‌کنند، وسواس در مطالعه است که در بسیاری از موارد می‌تواند خطر آفرین باشد. برای اینکه بتوانید وسواس در مطالعه را شناسایی نمایید، لازم است که آن را به طور کامل بررسی نموده و راه حلی برای آن بیاندیشید. در این مطلب همراه ما باشید تا نکات مربوط به وسواس در مطالعه را باهم بررسی نماییم.

فکر وسواس گونه چیست؟

افکار وسواس گونه که در شرایط حاد بیماری محسوب می‌شوند، به نحوی هستند که شما را از زندگی عادی باز می‌دارند.

 فردی که فکر وسواسی دارد اصولا در انجام هرکاری افراط نموده و بارها آن کار را تکرار می‌کند، که نمونه آن را درمورد تمیزی زیاد شنیده‌ایم.

فکر وسواس گونه در مورد مطالعه دانش‌آموزان به این معناست که با وجود اینکه می‌دانند منابع مشخصی برای مطالعه وجود دارد، اما بازهم برای اطمینان و محکم کاری مدام به سراغ موارد دیگری می‌روند و احساس می‌کنند خواندن کتاب‌های بیشتر برایشان مفیدتر خواهد بود یا گاهی اوقات فکر می‌کنند که با این کار از دیگران جلو می‌زنند!

مقاله مرتبط: افسردگی در دوران کنکور؛ علائم، دلایل و درمان سریع

علل وسواس در مطالعه

علت های بسیار زیادی برای وسواس در مطالعه وجود دارد. اما بسیاری از افراد بر این اعتقاد هستند که یکی از عوامل اصلی وسواس در مطالعه، ضعف در تسلط بر مطالب است.

احتمالا خودتان هم این موضوع را تجربه نموده اید که وقتی بر روی یک مطلب تسلط کامل داشته باشید، کمتر آن را مرور می کنید و با ریزه بینی های کامل می توانید درباره آن صحبت کنید. اما وقتی روی یک مطلب تسلط ندارید، دائما سعی می کنید از مطالب مختلف اطلاعات بیشتر جمع کنید تا شاید وسواستان کمتر شود، اما خبر ندارید که اوضاع خرابتر خواهد شد!

یکی دیگر از علل وسواس در مطالعه، مقایسه است. وقتی با دوستان خود می نشینید و میبینید که آنها بسیاری از مطالب را بلد هستند، احساس می کنید که شما هیچ چیز نمی دانید و گویی از یک کره ی دیگر آمده اید! اما وقتی کتاب را باز می کنید با خودتان می گویید من که این مطالب را بلد بودم، چرا انقدر وسواس به خرج می دادم؟!

علائم وسواس در مطالعه

اما از کجا بدانیم که ما هم دچار وسواس مطالعاتی شده ایم؟

چند مورد شایع در این خصوص وجود دارد که به آن اشاره می‌کنیم:

• چند بار خواندن یک مطلب
• استرس و اضطراب شدید در حین مطالعه یا در زمان مرور
• عدم تمرکز
• احساس اینکه من همه چیز را فراموش می‌کنم
• دائما از این و آن بپرسید که چندبار خوانده‌اند و چقدر مرور کرده اند

وسواس مطالعاتی، شما را کند می‌کند!

یکی از معضلات بسیار مهمی که دانش‌آموزان در حیطه ی‌ وسواس در مطالعه آن را تجربه می‌کنند، کند شدن خواندن مطالب و عدم تمرکز آنهاست. این افراد وقتی شروع به مطالعه می‌کنند، دائما به این فکر می‌کنند که آیا این مطلب کافیست؟ آیا تمام موارد را یاد گرفته ام؟ آیا می‌توانم در امتحان اینها را دقیقا مو به مو بنویسم؟ اگر این مطلب را یادم نیاید چه؟ دوباره آن را بخوانم، یک بار دیگر خواندن این مطلب مرا مطمئن می‌کند و…

درمان و غلبه بر وسواس هنگام مطالعه  

وقتی دانش‌آموزان یا دانشجویان به بن بست می‌رسند و دیگر احساس می‌کنند وقتی برای وسواسی بودن در مطالعه باقی نمانده، شروع به پیدا کردن راه حل‌های مناسب برای درمان می‌گردند.

اولین و مهم‌ترین اقدام در این خصوص این است که شما به یک مشاور مراجعه نموده و قدم به قدم راه درمان را طی نمایید. اما در عین حال لازم است چند نکته دیگر را برای بهبود سریع تر‌تان در نظر بگیرید:

• ذهن را پیش از مطالعه تخلیه کنید
• زباله‌های ذهنی‌تان را روی کاغذ بیاورید و آن را بسوزانید
• یک محل مناسب که در آن احساس راحتی می‌کنید برای مطالعه انتخاب نمایید
• استراحت‌های منظم را در بین مطالعه قرار دهید
• از خوردن خوراکی‌هایی که تمرکزتان را می‌گیرد دوری کنید
• وسایل ارتباط جمعی را کنار بگذارید و با خود عهد کنید که در طی زمان مطالعه هرگز به سراغ آنها نروید
• کتاب‌هایی که برای خواندن یک درس انتخاب می‌کنید را کم کنید و تا حد امکان از چشمتان دور نمایید
• روی یک کاغذ بنویسید که چه کتاب‌هایی را از چه صفحه تا چه صفحه‌ای قرار است بخوانید و قول بدهید که همان را انجام دهید

خلاقیت نقطه مقابل وسواس

یکی از کارهای بسیار مهمی که دربرابر وسواس شما را محافظت می‌کند خلاقیت است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید خلاقیت و ایده پردازی در مطالعه می‌تواند حجم بسیار زیادی از فشار مطالعاتی و وسواس را از ذهن شما کم کند.

اما سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه باید خلاقیت داشته باشیم؟

• هرازگاهی از رنگ‌های مختلف خودکار یا مداد رنگی استفاده کنید
• درباره برخی مطالب که آنها را فراموش می‌کنید یا یاد نمی‌گیرید بهتر است به کشیدن اشکال مختلف در گوشه و کنار کتابتان بپردازید
• چیدمان کتاب‌هایتان را در حین مطالعه به نحوی قرار دهید که شما را به وجد بیاورد

حواستان به مرور مطالب باشد!

بزرگترین دامی که شما را به وسواسی شدن در مطالعه می‌رساند، بازگشت به عقب در مطالعه یک مطلب است.

اگر شما هم از جمله افرادی هستید که عادت دارید چند بار یک مطلب را بخوانید بدانید که این کار ناشی از وسواس است. زیرا اگر شما یکبار مطلب را عمیقا درک کنید و بار دیگر برای مستحکم کردن آن، مرور مجدد داشته باشید، ذهنتان قوی‌تر از حالتی است که هر مطلب را چندین و چند بار مرور می‌کنید.

تحقیقات نشان داده اصولا افرادی که به تکرار مرور اعتیاد دارند، بهره هوشی‌شان پس از مدتی کم شده و بازدهی بسیار نامناسبی در مطالعه خواهند داشت.

اعتماد بنفس داشته باشید!

یکی از موارد بسیار مهمی که در زمینه مطالعه علی الخصوص مطالعات کنکوری دانش‌آموزان به آن مبتلا می‌شوند، کمبود اعتماد بنفس است. عدم اعتماد بنفس شما باعث می‌شود که هرچه می‌خوانید باز به خودتان باور نداشته باشید و نتوانید نتیجه ی‌ مناسبی بگیرید.

در مورد دانش‌آموزان پشت کنکوری باید بگوییم که پس از خواندن و درک مطلب، و زدن تست‌های مربوط به آن، لازم است که به خودشان اعتماد کنند و پس از تست‌ها فقط بر روی برطرف نمودن نقاط ضعف تمرکز کنند.

مقاله مرتبط: خلاصه نویسی چیست؟ سیر تا پیاز خلاصه نویسی

خلاصه نویسی، چاره کار شماست!

به طور قطع می‌گوییم که با خلاصه نویسی می‌توانید خودتان را از شر این افکار درگیر کننده، خلاص کنید و وسواس مطالعاتی کمتر به سراغ شما بیاید.

 وقتی نکات مهم مربوط به مطلب را به صورت خلاصه یادداشت می‌کنید، هرزمان که احساس کردید مطلبی را فراموش نموده‌اید، با چند دقیقه وقت گذاشتن، می‌توانید خلاصه مطلب را بخوانید و مطمئن شوید که بر همه چیز تسلط دارید. در ضمن شما یک حرکت مهم دیگر هم انجام می‌دهید و آن نوشتن است.

به شما تضمین می‌دهیم که نوشتن تحت هر شرایطی می‌تواند بازدهی بیشتری داشته باشد و به محکم‌تر شدن مطالب در ذهن شما کمک کند.

کمال گرایی ممنوع!

اگر در مطالعه دچار کمال گرایی شده‌اید، باید بدانید که مشکلات زیادی را پیش رو دارید.

کمال گرایی یکی از مهم‌ترین مواردی است که شما را به وسواس مطالعاتی دچار می‌کند. اغلب افرادی که وسواس در مطالعه دارند، افرادی کمال گرا هستند. با توجه به اینکه این موضوع بر این تاکید دارد که شما باید تک به تک کلمات را حفظ باشید، در طولانی مدت شما را دچار آسیب نموده و تمرکزتان را از بین می‌برد.

پس، از همین امروز این فکر و احساس را که اگر شما کلمه‌ای را جا بیاندازید مطالعه‌تان کامل نیست را دور بریزید و دست از کمال گرایی در مطالعه بردارید.

مانند ربات رفتار نکنید!

رفتار ربات‌ها را دیده اید؟ یک وضعیت مشخص دارند که مدام تکرار می‌کنند. برای اینکه از ورطه ی‌تکرار خودتان را نجات دهید، لازم است موقعیت و شرایط را هم در نظر بگیرید و همیشه برای خودتان یک تنوع داشته باشید.

این تنوع می‌تواند به حالت‌های مختلف مطالعه کردن، لباس‌هایی که در زمان مطالعه می‌پوشید، غذاهایی که می‌خورید یا هرچیزی از این دست مروبط باشد که در آن لحظه بتواند حال و هوای خوبی به شما بدهد.

همان اول یاد بگیرید!

این هم از همان طرز فکرهای غلط است که منجر به وسواس مطالعاتی می‌شود. این که شما در همان ابتدا هرچه می‌خوانید را بیاموزید، یکی از مسائلی است که می‌تواند به بروز وسواس مطالعاتی منجر شود.

اگر وقتی یک مطلب را می‌خوانید متوجه نمی‌شوید یا یاد نمی‌گیرید، در همان لحظه پافشاری نکنید که حتما باید این را بیاموزم. یک علامت بگذارید و به سراغ مباحث راحت‌تر بروید و به مرور زمان سعی کنید مطالب سخت را یاد بگیرید.

مقاله مرتبط: رقابت درسی در کنکور، بازدهی چند برابری با رقابت درسی سالم

جمع بندی

این مطلب درخصوص وسواس مطالعه و روش‌های درمان آن بود. از آنجایی که دانش‌آموزان پیش از کنکور دچار این معضل می‌شوند، باید بدانند که وسواس در مطالعه چیست و چگونه می‌شود آن را کاهش داده و از بین برد.

اگر قصد دارید وسواس مطالعاتی‌تان را از بین ببرید باید به مغز و ذهنتان ایمان داشته باشید و نگذارید افکار منفی و تکراری که دائما حرف‌های مایوس‌کننده و ناامید‌کننده می‌زنند شما را احاطه کرده و این باور را به شما بقبولانند که مطالعه‌تان موثر نبوده یا نمی‌توانید آنچنان که باید تست‌ها را درست بزنید و از هم سن و سال‌های خودتان عقب می‌مانید.

بهتر است به جای اینکه به حرف‌های پوچ مغزتان گوش دهید، کلماتی که ندای درونی‌تان را می‌گوید باور کنید تا به راحتی در تمامی امتحان‌های زندگی قبول شوید.

سوالات متداول