روش تحلیل آزمون های آزمایشی؛ چگونه بدون مشاور تحلیل کنم؟

من همیشه گفته‌ام که درس خواندن بدون آزمون دادن درست مثل این است که بدون نقشه وارد یک مسیر ناشناخته شوید. همان طور که بدون نقشه احتمالا در یک مسیر جدید گم می‌شوید، بدون آزمون دادن هم هیچ دید درست و واضحی از مسیر کنکور نخواهید داشت. اما این به شرطی است که هدف شما صرفا ثبت نام کردن در یک آزمون آزمایشی نباشد و بتوانید از آزمون‌های آزمایشی به عنوان ابزاری جهت پیشرفت خودتان استفاده کنید. برخی از داوطلبان روزها وقت می‌گذارند و تحقیق می‌کنند تا بهترین آزمون را پیدا کنند و دو هفته وقت می‌گذارند و مطالعه می‌کنند اما بعد از برگزاری آزمون فقط زانوی غم بغل می‌گیرند یا صرفا به گرفتن کارنامه وچک کردن درصد و رتبه‌شان اکتفا می‌کنند. بیایید یک بار برای همیشه روش درست تحلیل آزمون را یاد بگیرید.

چرا باید آزمون آزمایشی شرکت کنیم؟

برخی از داوطلبان می‌گویند ما زمان کافی نداریم و سرمان حسابی شلوغ است؛ چون کلاس کنکور شرکت می‌کنیم و مدرسه می‌رویم، آیا واجب است که حتما در آزمون‌های آزمایشی ثبت نام کنیم؟ خب بیایید فرض کنیم که شما یک ماه است منظم مطالعه کرده‌اید بعد از یک ماه ناخودآگاه برای همه این سوال پیش می‌آید که چقدر از مطالبی که خواندم را به یاد دارم؟ اصلا روش درس خواندنم درست بوده؟ یا اگر بخواهید مرور و رفع اشکال کنید، نمی‌دانید که دقیقا کدام قسمت‌ها را نیاز دارید بیشتر بخوانید و از کدام بخش‌ها باید سریعتر رد شوید. به علاوه مدیریت زمان در کنکور مهارتی است که بارها باید آن را تمرین کنید. بخواهم خیلی رک با شما صحبت کنم، در صورتی که فقط درس بخوانید و هیچ سنجشی از وضعیتتان نداشته باشید، زمانتان را به هدر داده‌اید!

آیا تحلیل آزمون واجب است؟

قبل از پاسخ دادن به این سوال ابتدا به من بگویید که هدف شما از شرکت در آزمون‌های آزمایشی چیست؟ تحلیل آزمون شبیه به یک قطب نما عمل می‌کند؛ یعنی همان طور که قطب نما جهت درست را نشان می‌دهد، با تحلیل آزمون می‌توانید پی ببرید که در مسیر مطالعه‌تان جهت درستی را طی می‌کنید یا خیر. لطفا اگر قصد تحلیل آزمون ندارید اصلا هیچ آزمونی شرکت نکنید، داوطلبان زیادی بوده‌اند که فقط به کمک تحلیل آزمون توانسته‌اند بسیاری از اشکالاتشان را پیدا کنند و برای همیشه آنها را برطرف کنند. حتی اگر از درصدهایتان راضی نیستید و آزمون را خراب کرده‌اید باز هم اشکالی ندارد، حداقل فایده تحلیل آزمون این است که درمی‌یابید در آینده چطور از این اتفاق ناخوشایند جلوگیری کنید!

تحلیل آزمون‌های آزمایشی چه فوایدی دارد؟

اگر هنوز هم در مورد فواید شرکت در آزمون‌های آزمایشی و از آن مهم‌تر اهمیت تحلیل آزمون شک دارید، به ادامه صحبت‌هایم خوب توجه کنید. تحلیل آزمون کمک می‌کند که:

• دلایل بی‌دقتی کردن یا از دست دادن زمان را پیدا کنید. (مثلا ضعف در مدیریت احساسات یا زمان، عجله در پاسخ‌گویی و…)
• یک ارزیابی از روند مطالعه‌تان داشته باشید؛ برای مثال می‌فهمید که هفته بعد باید ساعت مطالعه یا تعداد تست درسی را افزایش دهید.
• اشکالات علمی خود را مشخص کنید؛ در واقع متوجه می‌شوید که کدام مطالب را فراموش کرده‌اید یا برای کدام مطلب یادگیری شما ناقص بوده است.
• کارتان برای مرور کردن راحت می‌شود؛ چون حالا به خوبی می‌دانید که کدام قسمت‌ها نیاز به مرور و مطالعه بیشتری دارند.
• روش حل سوالات مختلف را بیاموزید و یادگیری مباحث را تکمیل کنید.
• با تله‌های تستی و نکات تست‌زنی آشنا می‌شوید.
• مهارت‌های آزمون دادن را تمرین می‌کنید.

مقاله مرتبط: نکات مهم تست زنی ✍(تقویت مهارت تست زنی)

دقیقا چطوری تحلیل آزمون کنم؟

خب بعد از این همه مقدمه چینی برویم سر اصل مطلب! برای شروع کار یک دفتر مخصوص تحلیل آزمون تهیه کنید. (یک دفتر معمولی هم کفایت می‌کند) یادتان باشد که حتما تاریخ هر آزمون و مباحث مربوط به آن را داخل دفترتان یادداشت کنید. در ادامه قدم به قدم مراحل زیر را طی کنید:

گام اول دریافت کارنامه اولیه

با بررسی کارنامه اولیه اطلاعات کلی مانند درصد هر درس، تعداد سوالات غلط و نزده، تراز و رتبه را به دست می‌آورید. بسیاری از داوطلبان در همین مرحله متوقف می‌شوند و فکر می‌کنند تحلیل آزمون تمام شده است؛ اما این فقط آغاز کار است و عملا یک مرحله کوچک از تحلیل آزمون محسوب می‌شود. اگر از درصدها یا رتبه خود رضایت ندارید، باید در مراحل بعدی دلیل آن را پیدا کرده و رفع کنید.

گام دوم بررسی درس به درس

داخل دفتر تحلیل آزمون برای هر درس یک جدول بکشید، جدول شما چند ستون اصلی دارد. در ستون اول شماره هر سوال را یادداشت کنید، در ستون بعدی مشخص کنید که سوال مورد نظر را غلط زده‌اید یا پاسخ نداده‌اید، در ستون بعدی علت غلط زدن یا پاسخ ندادن را مشخص کنید( بی‌دقتی، ضعف علمی، فراموشی…) در آخرین و مهم‌ترین ستون باید آدرس و شماره صفحه هر سوال غلط یا نزده را یادداشت کنید. مثلا درس ریاضیات سوال 52 غلط، به علت ضعف علمی، از مبحث تابع، وارون تابع، پایه دوازدهم. در این مرحله بررسی سوالات غلط و نزده کافی است.

گام سوم مشخص کردن اشکالات

علاوه بر کشیدن جدول، توصیه می‌کنم که در یک صفحه جداگانه مباحثی که در آزمون به سوالات آنها پاسخ نداده‌اید یا پاسخ شما غلط بوده است را دقیقا یادداشت کنید. هر چقدر این کار را دقیق‌تر انجام دهید اعتبار تحلیل آزمون شما بیشتر خواهد بود و فواید بیشتری برایتان خواهد داشت. چون در ادامه داوطلبان باید برنامه‌ریزی کنند و هر روز چند دقیقه زمان بگذارند و اشکالات آزمون را مطالعه کنند. برای مثال سوالات غلط یا نزده داوطلبی در درس زیست شناسی از زیست پایه دوازدهم فصل دوم، گفتار اول، مبحث مراحل رونویسی است، دیگر داوطلب نیازی به مطالعه کل فصل 2 یا حتی کل گفتار اول ندارد چون مبحثی که در آن اشکال داشته را دقیقا مشخص کرده است.

گام چهارم نوشتن نکات و سوالات مهم

می‌توانید در دفتر تحلیل آزمون نکات مهم و برجسته هر آزمون را یادداشت کنید؛ هر چند از آنجایی که این کار زمان‌بر است و ممکن است داوطلبان به دلیل وسواس هر نکته‌ای را یادداشت کنند، توصیه می‌کنم که اکثر نکات را هایلایت کنید و فقط نکات مهم را به کتاب درسی یا جزوه معلمتان اضافه کنید. برای درس‌های ریاضی و فیزیک یا مسائل شیمی، سوالات جالب و نکته‌دار را به همراه پاسخ آنها در دفتر تحلیل آزمونتان یادداشت کنید.

گام پنجم هدف گذاری برای آزمون بعد

بعد از اینکه تمام مراحل بالا را انجام دادید، باید بر اساس تحلیل آزمون و توقعی که از خودتان دارید، برای آزمون بعدی هدف گذاری کنید. بهتر است آهسته و پیوسته پیش بروید و هدف‌های منطقی و دست یافتنی داشته باشید. برای مثال هدف‌گذاری شما می‌تواند کاهش بی‌دقتی و حواس پرتی، افزایش ساعت مطالعه درس زیست، افزایش تعداد تست‌های فیزیک یا حتی افزایش 500 عددی در ترازتان باشد. اهدافتان را هم در دفتر تحلیل آزمون یادداشت کنید یا در برگه‌ای یادداشت کرده و روی میز مطالعه‌تان قرار دهید، اینکه صرفا این اهداف را در ذهنتان داشته باشید کافی نیست و باید حتما آنها را روی کاغذ بیاورید.

بهترین زمان برای تحلیل آزمون

بهترین زمان برای تحلیل آزمون چه زمانی است؟ تحلیل آزمون را هر چقدر زودتر انجام دهید بهتر است. توصیه من این است که بعد از برگزاری آزمون چند ساعت استراحت کنید، بعد از این مدت زمان کارنامه اولیه و پاسخ‌نامه آزمون به تدریج منتشر می‌شود، سپس بلافاصله تحلیل آزمون را شروع کنید. اگر تحلیل آزمون خیلی طول کشید و نتوانستید همه درس‌ها را همان روز بعد از آزمون تحلیل کنید، می‌توانید باقی مانده کار را نهایتا روز بعد انجام دهید. اینکه تحلیل آزمون را به روزهای بعدی یا هفته بعد موکول کنید و دائم این کار را پشت گوشت بی‌اندازید اصلا درست نیست. چون به تدریج فرآیند فراموشی اتفاق می‌افتد و ممکن است یک هفته بعد اصلا یادتان نیاید که چرا و با چه منطقی این گزینه را انتخاب کرده‌اید.

بعد از تحلیل آزمون چکار کنیم؟

بعضی از داوطلبان بعد از تحلیل آزمون احساساتی می‌شود؛ اگر آزمونشان را خراب کرده باشند کاملا ناامید شده و عملکردشان افت می‌کند، برخی از داوطلبان هم با دیدن نتیجه خوبشان دچار غرور کاذب می‌شوند. بهترین کار بعد از تحلیل آزمون این است که کاملا منطقی نقاط ضعف و قوتتان را مشخص کنید و برای برطرف کردن آنها برنامه ریزی کنید. بهترین کار این است که روتین شبانه داشته باشید؛ یعنی هر شب 20 دقیقه یا نیم ساعت زمان بگذارید و اشکالاتی که از آزمون مشخص کرده‌اید را مطالعه کنید. اگر در سوالات محاسباتی اشکال دارید، می‌توانید هر روز 5 تست ریاضی و 5 تست فیزیک حل کنید، این کار زمان زیادی از شما نمی‌گیرد اما در طولانی مدت نتایج بسیار خوبی خواهد داشت.

مقاله مرتبط: مکان مطالعه؛ بهترین مکان برای یادگیری من کجاست؟

سخن آخر

یکی از دغدغه‌های مهم داوطلبان کنکور این است که آیا در مسیر درستی قرار دارند و روش مطالعه آنها صحیح است، همچنین برخی از داوطلبان هم دغدغه فراموش کردن مطالب را دارند. برای مقابله با فراموشی توصیه مشاورها مرور کردن مطالب است. زمانی که می‌خواهید مرور کنید نمی‌دانید از کجا شروع کنید یا بیشتر تمرکزتان را روی چه چیزی بگذارید، اگر قبل از مرور کردن آزمون دهید دقیقا نقاط ضعف و قوتتان مشخص می‌شود. به علاوه یکی از مهم‌ترین فواید آزمون دادن و تحلیل آزمون مشخص کردن اشکالات و نقاط ضعف و قوت است. در این مقاله در مورد اهمیت و فواید تحلیل آزمون صحبت کردیم و گام به گام مراحل تحلیل آزمون را مورد بررسی قرار دادیم تا بتوانید خودتان بدون مشاور آزمونتان را تحلیل کنید.

چند سوال متداول