هدف گذاری برای کنکور، نحوه انتخاب صحیح هدف برای کنکور

بگذارید صحبتمان را با یک جمله معروف آغاز کنیم؛ یک نادان با برنامه و هدف می تواند یک نابغه بی‌هدف را شکست دهد. فرض کنید که یک داوطلب مطالعه برای کنکور را با انرژی و اشتیاق زیادی آغاز می‌کند، بهترین کتاب‌ها و منابع را تهیه می‌کند و هر روز چند ساعت مطالعه می‌کند؛ آیا چنین داوطلبی قطعا در آینده موفق خواهد شد؟ بله اما یک شرط بزرگ دارد و آن هم این است که او بداند از انجام همه این فرآیندها چه هدفی دارد و اصلا بداند که هر روز صبح با چه هدفی مطالعه خودش را آغاز می‌کند. در این مقاله قصد داریم به چند سوال مهم پاسخ دهیم؛ آیا هدف گذاری برای موفقیت در کنکور الزامی است؟ نحوه انتخاب صحیح هدف برای کنکور چگونه است؟ تعیین هدف برای کنکور چه فایده‌ای دارد و در انتها چطور برای کنکور هدف گذاری کنیم؟

آیا هدف گذاری برای کنکور لازم است؟

در سال کنکور مسیر بسیار طولانی و دشواری را در پیش رو دارید و لازم است بدانید که این مسیر در انتها به کجا ختم خواهد شد. در طی این سال‌ها با دانش‌آموزان زیادی سروکار داشته‌ام و هرگاه از این داوطلبان در مورد هدف گذاری برای کنکور پرسیده‌ام، بسیار کم پیش آمده که داوطلبی یک هدف دقیق و واضح داشته باشد و دقیقا بداند که چه می‌خواهد. اکثر داوطلبان معتقدند که فعلا درس می‌خوانم تا ببینم در نهایت چه پیش می‌آید! چنین داوطلبی با چنین ایده‌ای شاید بتواند چند هفته درس بخواند اما بعد از مدتی در مسیرش سرگردان می‌شود، به شدت افت می‌کند و دیگر انگیزه‌ای برای ادامه دادن ندارد. امیدوارم قانع شده باشید که انتخاب هدف برای کنکور کاری واجب و الزامی است.

مقاله مرتبط: تغذیه روز قبل کنکور؛ قبل از کنکور چی بخوریم؟

نحوه انتخاب صحیح هدف برای کنکور چیست؟

هر چقدر انتخاب هدف برای کنکور دقیق‌تر و واضح‌تر باشد، شانس موفقیتتان بیشتر خواهد شد. یک داوطلب گروه آزمایشی تجربی را مثال میزنم؛ صحیح‌ترین حالت هدف گذاری برای این داوطلب این است که من می‌خواهم در کنکور امسال فلان رشته در فلان دانشگاه را قبول شوم. (مثلا پزشکی دانشگاه تبریز) طبیعتا در ادامه این داوطلب ساعت مطالعه، تعداد تست و در کل سبک زندگی‌اش را به نحوی تنظیم می‌کند که به این هدف برسد. در مورد داوطلبی که می‌خواهد فعلا درس بخواند تا ببیند خدا چه می‌خواهد، از آنجایی که هدف مشخصی ندارد نمی‌داند که دقیقا چند ساعت در طول روز مطالعه کند یا اصلا به چند ساعت مطالعه احتیاج دارد! اگر نمی‌توانید تا این حد دقیق هدف گذاری برای کنکور را انجام دهید، اشکالی ندارد؛ در مثال داوطلب تجربی، این داوطلب می‌تواند بگوید هدف من قبولی در رشته پزشکی است( هر دانشگاهی ) یا هدفم قبولی در سه رشته اصلی است.

اهمیت خودشناسی در انتخاب صحیح هدف برای کنکور

همیشه از بچگی به ما می‌گفتند که لقمه‌ات را به اندازه دهانت بردار! در مورد یک داوطلب کنکوری هم این موضوع صدق می‌کند؛ یعنی هر داوطلبی در انتخاب هدف برای کنکور باید سطح علمی، علایق، توانمندی‌ها و میزان تلاش خودش را در نظر بگیرد، در یک کلام به یک خودشناسی دقیق برسد؛ سپس متناسب با این خودشناسی هدف گذاری برای کنکور را انجام دهد. پس هر داوطلبی هم باید هدفش را واضح و دقیق مشخص کند و هم در زمان انتخاب هدفش منطقی برخورد کند. مادرتان از کودکی شما را آقای دکتر صدا می‌کرد؟ دختر خاله‌تان مهندسی برق قبول شده است و نباید از او کم بیاورید؟ صبر کنید! خود شما چه می‌خواهید، در چه رشته‌ای استعداد دارید و تا چه حد می‌توانید برای رسیدن به یک هدف بزرگ تلاش کنید؟

رابطه هدف گذاری برای کنکور و افزایش انگیزه

انگیزه موتور محرکه درونی ما است و بدون داشتن انگیزه نمی‌توانیم قدم از قدم برداریم. انگیزه می‌تواند منشا درونی یا بیرونی داشته باشد؛ مثلا داوطلب الف با انگیزه اینکه پدرش به او قول داده است که در صورت قبولی در فلان رشته فلان ماشین را برایش خریداری می‌کند درس می‌خواند و داوطلب ب یک هدف بزرگ مثلا قبولی در فلان رشته را در ذهن دارد و همین هدف هربار برای او ایجاد انگیزه می‌کند. منشا انگیزه برای داوطلب الف بیرونی است و در ادامه مسیر اگر با موانعی مواجه شود و تحت فشار قرار بگیرد، با خودش می‌گوید قید خرید ماشین را می‌زنم و خودم را از شر درس خواندن خلاص می‌کنم! در مقابل منشا انگیزه داوطلب  هدف گذاری برای موفقیت در کنکور است، چنین انگیزه‌ای درونی است و در مقابل خستگی یا موانع پیش‌رو دوام می‌آورد. یکی از دستاوردهای تعیین هدف برای کنکور، داشتن انگیزه قوی برای ادامه راه است.

فرق هدف‌ گذاری برای کنکور با آرزو کردن

آرزو کردن کار بسیار راحتی است و هر کسی با هر سطح توانایی می‌تواند بگوید آرزوی من قبولی در فلان رشته است؛ اما هدف گذاری برای کنکور بحث متفاوتی است. آرزو ذاتا چیزی است که احتمال دست‌یابی به آن اندک است، تبدیل به یک حسرت می‌شود و در نهایت مسئولیت چندانی برای فرد به دنبال ندارد. اما اگر من به جای اینکه آرزو کنم پزشکی قبول شوم بگویم هدف من قبولی در رشته پزشکی است؛ این جمله برای من مسئولیت به همراه دارد و از نظر روانی هم هدف چیزی است که با برنامه‌ریزی و تلاش می‌توانیم به آن برسیم. توصیه می‌کنم به جای آرزوی قبولی فلان رشته، تعیین هدف برای کنکور را انجام دهید.

انتخاب صحیح هدف چه فوایدی دارد؟

گفتیم که مهم‌ترین مزیت انتخاب هدف برای کنکور، داشتن یک انگیزه درونی قوی برای ادامه دادن مسیر و مواجه با موانع و سختی‌های راه است. علاوه بر این تعیین هدف برای کنکور فواید زیر را هم دارد:

• داوطلبانی که در ذهنشان هدفی دارند و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند، به حرف‌های منفی اطرافیان اهمیت نمی‌دهند.
• انتخاب صحیح هدف، متناسب با ویژگی‌های فردی داوطلب، احساس رضایت درونی او را افزایش می‌دهد.
• احتمال موفقیت داوطلبی که یک هدف واضح و مشخص دارد، چند برابر یک داوطلب بی‌هدف است.
• تحقیقات نشان داده‌اند که انتخاب هدف حتی روی سلامت جسمانی داوطلبان هم تاثیر مثبت دارد.

چطور برای کنکور هدف گذاری کنیم؟

برویم سر اصل مطلب یعنی نحوه انتخاب هدف برای کنکور ، برای انجام این کار ما به شما استفاده کردن از روش هدف گذاری SMART methods را پیشنهاد می‌دهیم. این روش هدف گذاری برای کنکور، یک سیستم علمی و بسیار کارآمد است که تا به حال بسیاری از داوطلبان کنکور از آن نتیجه خوبی گرفته‌اند. برای هدف گذاری به روش SMART methods گام‌های زیر را به ترتیب دنبال کنید:

• هدفتان را دقیق و واضح ( چه رتبه‌ای، چه رشته‌ای، چه شهری ) مشخص کنید و آن را حتما روی کاغذ بنویسید.
• به کمک یک ابزار مناسب، دائما هدفتان را مورد ارزیابی و بازبینی قرار دهید. بهترین ابزار برای یک داوطلب کنکوری، آزمون‌های آزمایشی هستند که به داوطلب نشان می‌دهند که چقدر از هدفش دور شده و آیا در مسیر درست قرار دارد؟
• هدف شما باید هدفی انجام پذیر و شدنی باشد؛ حتی اگر هدفی را واضح تعیین کنید و برای رسیدن به آن تلاش کنید اما این هدف مناسب شما نباشد و رسیدن به آن برایتان امکان‌پذیر نباشد، در نهایت دچار ناامیدی می‌شوید.
• هدف شما باید واقع بینانه باشد؛ مثلا اینکه من در عرض دو هفته ترازم را 500 عدد افزایش دهم بسیار به واقعیت نزدیک‌تر است تا اینکه بگویم می‌خواهم در عرض دو هفته از تراز زیر 5000 به تراز بالای 7000 برسم!
• در نهایت برای رسیدن به هدفتان یک ددلاین یا زمان مشخص در نظر بگیرید و هرگز به خودتان تایم نامحدود ندهید؛ این تعیین زمان به نوع هدف گذاری شما بستگی دارد که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت می‌کنیم.

مقاله مرتبط: موفقیت در کنکور ؛ 12 راز رتبه برترها + تمام رشته‌ها

انواع هدف گذاری برای کنکور

اینکه من می‌خواهم فلان رشته یا فلان شهر را قبول شوم، تنها یک مدل هدف گذاری برای کنکور است. مگر تعیین هدف برای کنکور چند نوع یا چند مدل مختلف دارد؟ بله در یک تقسیم بندی کلی می‌توانیم انتخاب هدف برای کنکور را به سه نوع کلی زیر تقسیم کنیم:

هدف گذاری بلند مدت

داوطلبی می‌خواهد مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت قبول شود؛ این یک هدف گذاری بلند مدت است که باید متناسب با علایق و استعدادهای داوطلب، سطح توانایی و میزان تلاش او باشد.

هدف گذاری میان مدت

تراز این داوطلب در حال حاضر در اکثر آزمون‌های آزمایشی‌اش در حدود 5000 هزار است و او قصد دارد در آزمون بعدی که دو هفته بعد برگزار می‌شود، 500 عدد افزایش تراز داشته باشد. این یک نمونه هدف گذاری میان مدت است و باید بر اساس واقعیت‌‌های موجود انجام شود.

هدف گذاری کوتاه مدت

ساعت مطالعه روزانه این داوطلب در حال حاضر 4 ساعت است و او برای 500 عدد افزایش تراز و در نهایت قبولی در رشته مورد علاقه‌اش، هدف گذاری می‌کند که هر روز یک الی دو ساعت بیشتر مطالعه کند و هر روز 50 عدد بیشتر تست بزند؛ این نمونه‌ای از هدف گذاری کوتاه مدت است.

هدف گذاری برای افزایش ساعت مطالعه کنکور

یکی از اصول مهم در هدف گذاری برای کنکور، هدف گذاری برای افزایش ساعت مطالعه است. یعنی هر داوطلبی باید دقیقا تعیین کند که برای هر درسی در طول روز و در طول هفته، به چند ساعت مطالعه نیاز دارد. برای انتخاب این هدف باید به دو مورد مهم توجه کنید؛ اول اهمیت و ضریب آن درس و دوم سطح علمی داوطلب در درس مورد نظر. بگذارید یک مثال بزنم؛ شما قصد دارید از امروز تا آزمون بعدی به ساعت مطالعه روزانه‌تان دو ساعت اضافه کنید. فرض کنیم شما داوطلب رشته تجربی هستید و در درس فیزیک ضعف دارید؛ منطقی‌ترین هدف گذاری برای شما این است که از این دو ساعت، یک ساعت آن را به ساعت مطالعه روزانه درس زیست (به عنوان مهم‌ترین درس) و یک ساعت آن را به ساعت مطالعه روزانه درس فیزیک (به عنوان ضعیف‌ترین درس) اضافه کنید.

مقاله مرتبط: افزایش ساعت مطالعه؛ چگونه ساعت مطالعه خود را افزایش دهیم؟

هدف گذاری برای افزایش درصد و تراز

یکی از دغدغه‌های بزرگ داوطلبان کنکوری، افزایش درصد و ترازشان در آزمون‌های آزمایشی است. اگرچه این کار شدنی است اما این را هم در نظر بگیرید که تراز شما به عوامل مختلفی مانند درجه سختی سوالات و عملکرد رقبایتان بستگی دارد. به علاوه افزایش درصد و تراز روندی تدریجی دارد و باید برای آن هدف گذاری‌های کوتاه مدت و میان مدت انجام دهید. بهترین کار این است که بعد از دریاف کارنامه آزمون، ابتدا برای هر درس یک آنالیز دقیق از عملکردتان انجام دهید و بعد از آن تصمیم بگیرید که سری بعد کمی بیشتر پیشرفت کنید. مثلا اگر برای درس شیمی از هر ده تا سوال در حال حاضر می‌توانید به چهار سوال پاسخ دهید، هدف گذاری شما این باشد که در آزمون بعدی از هر ده سوال به پنج سوال جواب بدهید.

هدف گذاری در کنکور به سبک رتبه برترها

دوست دارید هدف گذاری در کنکور به سبک رتبه برترها را یاد بگیرید؟ تجربیات سال‌های گذشته نشان می‌دهد که درصد کمی از افرادی که هدف گذاری می‌کنند، می‌توانند به هدفشان در کنکور سراسری برسند. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که مگر نحوه تعیین هدف رتبه برترها برای کنکور با سایر افراد چه تفاوتی دارد و چرا برخی از افراد می‌توانند به اهدافشان برسند و برخی دیگر ناکام می‌مانند؟ رتبه‌های برتر کنکور سراسری در پروسه هدف گذاری برای کنکور از سه اصل مهم پیروی می‌کنند:

1. ساعت مطالعه، تعداد تست و درصد و ترازشان را به مرور و پله به پله افزایش می‌دهند. ( صبر دارند )
2. به کیفیت مطالعه هم اهمیت زیادی می‌دهند و به جای اینکه صرفا روی افزایش ساعت مطالعه تمرکز کنند ، سعی می‌کنند روش مطالعه صحیح هر درس را هم یاد بگیرند.
3. در دنبال کردن اهدافشان استمرار دارند و به صورت نوسانی عمل نمی‌کنند.

چرا در کنکور به هدف‌های‌مان نمی‌رسیم؟

هر چقدر هم برای تعیین هدف و هدف گذاری برای کنکور زمان صرف کنید و هدفتان را اصولی و طبق توانمندی‌ها و استعدادهایتان انتخاب کنید، باز هم تلاش خودتان حرف اول را می‌زند. می‌خواهم این را بگویم که بعد از اینکه از انتخاب هدفتان مطمئن شدید، بلافاصله و بی‌درنگ دست به کار شوید. قبل از آغاز مسیرتان همه موانع و مشکلات احتمالی را در نظر بگیرید و خودتان را برای هر چیزی آماده کنید. می‌دانید چه کسانی در کنکور به هدف‌شان نمی‌رسند؟ کسانی که به اندازه کافی به خودشان و توانمندی‌هایشان اعتماد ندارند و برای شروع کردن دائم دنبال یک موقعیت عالی و ایده‌آل هستند و کارهایشان را به هر بهانه‌ای به تعویق می‌اندازند؛ یادتان باشد ایده‌آل‌ترین و بهترین موقعیت برای شروع، همه الان است!

اهمیت استفاده از دفتر برنامه‌ریزی برای کنکور

یکی دیگر از اصول مهم در هدف گذاری برای کنکور این است که روند اجرای هدفتان را دائم ارزیابی و بررسی کنید. برای ارزیابی عملکردتان علاوه بر شرکت در آزمون‌های آزمایشی، می‌توانید از یک دفتر برنامه ریزی کمک بگیرید و اهداف روزانه، هفتگی و ماهیانه‌تان را در این دفتر به صورت مکتوب یادداشت کنید. در پایان روز یا پایان هر هفته به دفتر برنامه‌ریزی‌تان مراجعه کنید و ببینید که موفق به اجرای چند درصد از اهدافتان شده‌اید؛ به این ترتیب انگیزه می‌گیرید که بیشتر از قبل به اهدافتان پایبند باشید. برای تهیه دفتر برنامه‌ریزی می‌توانید به وب سایت بانک کتاب پایتخت مراجعه کنید.

مقاله مرتبط: بهترین دفتر برنامه ریزی کنکور

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم همه چیزهایی که برای هدف گذاری برای کنکور به آنها نیاز دارید را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا در مورد اهمیت انتخاب هدف برای کنکور صحبت کردیم در ادامه از رابطه هدف گذاری برای کنکور و افزایش انگیزه و دیگر فواید هدف گذاری برای کنکور گفتیم، به روش هدف گذاری SMART methods به عنوان یکی از بهترین روش‌های تعیین هدف اشاره کردیم و در انتها گفتیم که باید دائما هدفتان را مورد بررسی و بازبینی قرار دهید و دو ابزار مهم برای این کار؛ یعنی شرکت در آزمون‌های آزمایشی و استفاده از دفتر برنامه ریزی را پیشنهاد دادیم.

سوالات متداول