نحوه مطالعه کنکور در ایام مدرسه؛ برقراری تعادل بین مطالعه پایه‌های دهم و یازدهم و دوازدهم

همه داوطلبان کنکور در سال کنکور خود استرس و فشار فراوانی را تحمل می‌کنند؛ اما اوضاع برای دانش‌آموزان پایه دوازدهم کمی سخت‌تر هم هست. این داوطلبان بخشی از زمان خود را در مدرسه سپری می‌کنند و علاوه بر دغدغه شرکت در کنکور، باید خود را برای امتحانات نهایی نیز آماده کنند، این موضوع در کنکور اهمیت بیشتری هم دارد؛ زیرا تاثیر معدل در سال‌های اخیر صرفا به صورت مثبت بود اما در کنکور پیش‌رو، معدل تاثیر قطعی 50 درصدی خواهد داشت.

سوال مهمی که دانش‌آموزان پایه دوازدهم از ما می‌پرسند این است که در ایام مدرسه چگونه برنامه ریزی کنیم تا هم به تکالیف مدرسه و امتحانات برسیم و هم بتوانیم در کنکور سراسری رتبه خوبی کسب کنیم؟ اگر نحوه مطالعه کنکور در ایام مدرسه برای شما نیز تبدیل به یک دغدغه شده است، تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.

مقاله مرتبط: بهترین کتاب برای امتحان نهایی دوازدهم ؛ تحلیل و بررسی

مطالعه برای کنکور را از کی شروع کنیم؟

توصیه من به دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم این است که مطالعه برای کنکور را از همین امسال شروع کنند و منتظر فرا رسیدن سال کنکور نباشند، لازم است دانش‌آموزان از همان پایه دهم مواردی مانند تست زنی، خلاصه نویسی و برنامه ریزی درست و اصولی را یاد بگیرند. دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم بهتر است بعد از یادگیری مطالب در کلاس درس، و حل چند پرسش و تمرین تشریحی برای آن مبحث، تعدادی تست آموزشی هم کار کنند.

خواندن تستی و تشریحی مکمل هم هستند و این تصور اشتباه است که یک دانش‌آموز دهمی فقط باید به صورت تشریحی مطالعه کند یا یک داوطلب کنکوری نیازی به حل سوال تشریحی ندارد.

همچنین توصیه می‌کنیم که دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم در آزمون‌های آزمایشی شرکت کنند؛ زیرا هماهنگ شدن با برنامه و بودجه بندی آزمون و پیاده‌سازی تکنیک‌های آزمون دادن چیزی نیست که به صورت یک شبه و در سال دوازدهم بتوانید به آن برسید. اگر شما داوطلب پشت کنکوری یا دانش‌آموز پایه دوازدهم هستید و می‌خواهید از امسال کنکوری خواندن را آغاز کنید، باز هم اشکالی ندارد و امکان موفقیت شما هم وجود دارد اما کارتان سخت‌تر است.

مقاله مرتبط: از کی برای کنکور 1404 شروع کنیم؟ برای شروع دیر نیست؟

مطالعه برای کنکور در ایام مدرسه (ویژه پایه دوازدهم)

اگر در سال‌های گذشته مطالعه‌ خوبی برای کنکور نداشته‌اید یا حتی از تعطیلات تابستان‌ هم به درستی استفاده نکرده‌اید، باید بیشتر از بقیه تلاش کنید و برنامه ریزی دقیقی برای مطالعه در سال کنکور داشته باشید. حتی اگر پایه‌های دهم و یازدهم را هم جمع‌بندی کرده‌اید، باز هم لازم است امسال شش دانگ حواستان را جمع کنید؛ زیرا پایه دوازدهم مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین پایه تحصیلی شما محسوب می‌شود. در ادامه به چند توصیه برای برنامه ریزی و مطالعه کنکوری در ایام مدرسه توجه کنید:

• روی درس‌های پایه دوازدهم تمرکز کنید: طبق آخرین مصوبات سازمان سنجش، نمرات امتحانات نهایی پایه دوازدهم، 60 درصد از نتیجه کنکور 1404 را تشکیل می‌دهند. پس یادگیری عمیق درس‌های پایه دوازدهم از دو جهت به شما کمک می‌کند؛ در صورت کسب نمرات عالی در امتحانات نهایی 60 درصد از موفقیت خودتان را تضمین می‌کنید و تقریبا یک سوم از سوالات آزمون کنکور شما ( یعنی60 درصد باقی مانده) از درس‌های پایه دوازدهم طرح می‌شود. پس امسال را حسابی جدی بگیرید!

• سر کلاس درس فعالانه شرکت کنید: امسال بخش قابل توجهی از زمانتان را در کلاس‌های درس سپری خواهید کرد؛ پس حتما از این زمان نهایت استفاده را ببرید. توصیه می‌کنیم قبل از شروع هر کلاس 15 دقیقه را صرف پیش خوانی سرتیترهای اصلی درس آن روز بکنید تا یک دید کلی از مبحث مورد نظر داشته باشید. سر کلاس درس به دقت به تدریس معلم گوش کنید، سعی کنید مثال‌ها را قبل از معلمتان در دفترتان حل کنید و هر سوالی که به ذهنتان می‌رسد را همان لحظه از معلم‌تان بپرسید. بعد از اتمام کلاس حتما مدت زمانی را صرف مرور درس همان روز کنید، این کار را حتما تا قبل از برگزاری جلسه بعدی انجام دهید تا اگر سوال یا ابهامی دارید قبل از کلاس آن را با معلمتان مطرح کنید.

• حتی درس‌های بی‌اهمیت هم مهم هستند! یکی از اشتباهات رایج دانش‌آموزان پایه دوازدهم این است که تصور می‌کنند از آنجایی که از درس‌هایی مانند سلامت و بهداشت در کنکور سراسری سوالی طرح نمی‌شود، نباید چنین درس‌‌هایی را جدی گرفت. برای مثال اکثر دانش‌آموزان سر کلاس چنین درس‌هایی به هیچ عنوان به درس گوش نمی‌کنند و درس ساعت بعدی را مطالعه می‌کنند! شاید به نظرتان عجیب و غیر منطقی باشد اما توصیه می‌کنم که حتی سر کلاس درس بهداشت هم فعالانه حاضر شوید. ( درست مانند هر درس دیگری ) اگر چنین عملکردی داشته باشید بخش زیادی از درس را در کلاس یاد می‌گیرید و بعدها در زمان برگزاری امتحان برای چنین درس‌هایی به مشکل برنمی‌خورید، و این یعنی صرفه جویی در انرژی و زمان!

• تستی تشریحی کار کنید: برای درس‌های پایه دوازدهم منابعی را تهیه کنید که شامل هر دو نوع سوالات تستی و تشریحی می‌شوند. با انجام این کار هم در هزینه‌هایتان صرفه جویی کرده‌اید و هم به صورت همزمان برای شرکت در امتحانات نهایی و کنکور سراسری آماده می‌شوید. به علاوه اگر ابتدا برای یادگیری مطلبی سوال تشریحی کار کنید و سپس به سراغ حل تست بروید، متوجه می‌شوید که حل تست چقدر برایتان راحت‌تر می‌شود. همچنین حل تست به تثبیت مطالبی که به صورت تشریحی کار کرده‌اید کمک بزرگی می‌کند.
• در طول هفته برنامه متعادلی داشته باشید: باید برنامه هفتگی‌تان را طوری تنظیم کنید که در طول هفته هم درس‌های پایه‌های دهم و یازدهم را مطالعه کنید و هم به تکالیف مدرسه و امتحانات پایه دوازدهم برسید. به علاوه در طول هفته یک نصف روز را انتخاب کنید و در این زمان فقط استراحت کنید؛ زیرا در انتهای هر هفته شما باید انرژی‌تان را برای آغاز کردن هفته‌ای بهتر، مجددا به دست آوردید.

برقراری تعادل بین مطالعه پایه‌های دهم و یازدهم و مطالب مدرسه در پایه دوازدهم

اکثر مدارس کشور برای دانش‌آموزان پایه دوازدهم حداقل دو روز را به عنوان روزهای تعطیل در نظر می‌گیرند. می‌توانید از این موضوع برای پیاده سازی یک برنامه هوشمندانه و عالی استفاده کنید. قبول داریم که هر داوطلبی روش منحصر به فرد خودش را برای برنامه‌ریزی کردن دارد؛ اما توصیه می‌کنیم که روش برنامه‌ریزی که در ادامه به آن می‌پردازیم را هم در نظر داشته باشید و دست کم مدتی آن را امتحان کنید.

می‌توانید برای یک هفته به این روش برنامه‌ریزی کنید که در روزهایی که مدرسه می‌روید، تمرکزتان بیشتر روی پایه دوازدهم و امتحانات و تکالیف مدرسه باشد. یعنی در طی این روزها مطالب پایه دوازدهم را به صورت تستی و تشریحی کار کنید و در روزهایی که تعطیل هستید بیشتر تمرکزتان را روی مطالعه مباحث پایه‌های دهم و یازدهم بگذارید.

فراموش نکنید که در برخی از درس‌ها مانند درس عربی، زبان و ریاضی، مطالب هر سه پایه به صورت پیوسته هستند؛ یعنی برای مثال مبحث تابع را در نظر بگیرید، بخشی از این مبحث در پایه دهم و بخش‌های دیگری در پایه‌های یازدهم و دوازدهم ارائه می‌شود و لازم است همه این مطالب به صورت پیوسته و یک جا مطالعه شوند.

این یعنی شما باید مباحث هر سه پایه را موازی با هم پیش ببرید و در برنامه‌ریزی‌تان سعی کنید مباحث مربوط به هم را از پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم پیدا کنید و آن‌ها را همراه با هم مطالعه کنید.

مقاله مرتبط: چگونه از دوازدهم برای کنکور بخوانیم؟ {استراتژی پایه دوازدهم}

در ایام مدرسه چند ساعت مطالعه کنیم؟

به احتمال زیاد برای شما هم این سوال پیش آمده است که در ایام مدرسه باید چند ساعت مطالعه داشته باشیم، این موضوع به هدف و توانایی شما بستگی دارد. اگر هدف بزرگی برای خودتان در نظر دارید، باید تا جایی که می‌توانید از زمانتان استفاده کنید و اگر به ساعت مطالعه بالا عادت ندارید، می‌توانید به تدریج و در طول چند هفته این عادت را در خودتان ایجاد کنید.

بنابراین روند افزایش ساعت مطالعه یک روند تدریجی است و به توانایی و هدف داوطلبان و نیز پایه علمی آن‌ها بستگی دارد. اکثر دانش‌آموزان پایه دوازدهم بین 6 تا 8 ساعت از روز را در مدرسه سپری می‌کنند، همچنین بعد از اتمام مدرسه نیاز به کمی استراحت دارند.

توصیه می‌کنیم در روزهایی که مدرسه می‌روید به طور متوسط 6 ساعت مطالعه داشته باشید و در روزهای تعطیل ساعت مطالعه‌تان را به روزانه 10 الی 12 ساعت برسانید.

همچنین در مورد ساعت مطالعه روزانه، باید ویژگی‌های فردی هر داوطلب در نظر گرفته شود؛ زیرا برخی از داوطلبان به ساعت مطالعه بیشتری نیاز دارند و برخی دیگر با ساعت مطالعه کمتری هم می‌توانند به هدفشان برسند. حتما در طول روز و در طول هفته زمان‌هایی را به استراحت کردن اختصاص دهید و هرگز بی‌وقفه مطالعه نکنید.

مقاله مرتبط: روزی چند ساعت درس بخوانیم تا نتیجه بگیریم؟

در ایام مدرسه چه تعداد تست کار کنیم؟

گفتیم که دانش‌آموزان در پایه‌های دهم و یازدهم هم باید تست کار کنند؛ پس طبیعتا این موضوع برای دانش‌آموزان پایه دوازدهم اهمیت بیشتری دارد، به خصوص در درس‌های اختصاصی باید هر روز تعدادی تست در برنامه‌تان داشته باشید. همان طور که در مورد ساعت مطالعه گفتیم، تعداد تست هم به توانایی داوطلب، پایه علمی و هدف او بستگی دارد و درست نیست که برای همه داوطلبان یک نسخه مشابه بپیچیم.

بهتر است ابتدا با هر تعداد تستی که در حد توان شما است شروع کنید و سپس به تدریج تعداد تست‌های هر درس را افزایش دهید، تا جایی که احساس کنید برای یادگیری هر مبحث به تعداد کافی تست کار کرده‌اید.

طبق آخرین اخبار، برای درس‌های عمومی تستی در کنکور سراسری مطرح نمی‌شود و این درس‌ها فقط از طریق امتحانات نهایی تاثیر خود را اعمال می‌کنند؛ پس بهتر است برای این درس‌ها سوالات تشریحی و امتحانی حل کنید.

آیا در سال دوازدهم آزمون شرکت کنم؟

قطعا بله! درس خواندن بدون آزمون دادن درست مانند پارو زدن در یک قایق و در وسط یک اقیانوس است، بدون اینکه نقشه‌ای همراه خود داشته باشید. در این حالت فرقی نمی‌کند که چقدر سریع و شدید پارو بزنید؛ شما اصلا نمی‌دانید که به کجا می‌روید و تا مقصد و هدفتان چقدر فاصله دارید. حتما توصیه می‌کنیم که برنامه راهبردی و بودجه بندی آزمون‌های مختلف را به دقت بررسی کنید و آزمونی را انتخاب کنید که برنامه مناسب‌تری برای شما دارد.

اکثر برنامه‌های راهبردی کار دانش‌آموزان را برای برنامه‌ریزی کردن راحت‌تر می‌کنند و وضعیت خاص دانش‌آموزان پایه دوازدهم را در نظر می‌گیرند. برای مثال برنامه‌ریزی به گونه‌ای است که مطالب مرتبط از قسمت پایه و دوازدهم همزمان و به موازات هم مطالعه شوند. حتما یک برنامه ریزی هفتگی دقیق داشته باشید تا بتوانید به اکثر بودجه بندی آزمون‌ها برسید؛ البته در برنامه راهبردی اکثر آزمون‌ها زمانی برای جبران مطالب عقب افتاده در نظر گرفته می‌شود.

چگونه در ایام امتحانات برای کنکور مطالعه کنیم ؟

طبیعتا برنامه مطالعاتی شما در ایام امتحانات تفاوت‌هایی با سایر ایام سال تحصیلی دارد. برخی از داوطلبان در ایام امتحانات مطالعه برای کنکور را کاملا کنار می‌گذارند و به صورت تک درس و صرفا برای امتحان پیش رو مطالعه می‌کنند، این روش کاملا اشتباه است. قبول داریم که در این ایام باید تمرکز ویژه‌ای روی امتحانات داشته باشید؛ زیرا در مورد اهمیت نمره در پایه دوازدهم صحبت کردیم؛ اما یادتان باشد که قرار نیست مطالعه برای کنکور و تست زنی را کاملا تعطیل کنید!

اگر به نکات زیر توجه کنید، می‌توانید مطالعه مفید و رضایت بخشی در ایام امتحانات داشته باشید:

• ایام امتحانات فرصت خوبی برای جمع بندی پایه دوازدهم: بازه امتحانات نیمسال اول و نیمسال دوم پایه دوازدهم، فرصت بسیار خوبی برای جمع بندی مطالب آن نیمسال است. پس اگر برای یک امتحان آماده می‌شوید، ضمن مطالعه تشریحی و حل نمونه سوال امتحانی، بهتر است از خودتان برای مطالب هر درس، آزمون‌های تستی بگیرید و خلاصه نویسی‌هایتان را تکمیل کنید.

• مرور تست‌های نشان‌دار و آزمون‌ها: این ایام فرصت بسیار خوبی برای مرور سوالات و تست‌های نشان‌دار و آزمون‌های آزمایشی است که قبلا شرکت کرده‌اید. در ضمن این کار زمان زیادی هم از شما نمی‌‌گیرد و اکنون که یک دور کامل مبحث مورد نظر را مطالعه کرده‌اید، می‌توانید تست‌های غلطی که در گذشته زده بودید را بهتر درک کرده و آن‌ها را تحلیل کنید.

• مطالعه تک درس ممنوع: یکی از آفت‌های مطالعاتی برای داوطلبان کنکور، مطالعه به صورت تک درس و به روش بقچه‌ای است، حتی در ایام امتحانات نیز نباید از این موضوع غافل باشید؛ زیرا مطالعه تک درس بسیار خسته کننده است و بازدهی کمی دارد. البته منظور ما این نیست که در فرجه امتحانات خود همان تنوع درسی که در طول سال داشتید را رعایت کنید؛ اما می‌توانید بخش زیادی از زمان مطالعه‌تان را به امتحان پیش‌رو اختصاص دهید و در بخش کوچکی از زمانتان سایر درس‌ها و حتی سایر پایه‌ها را مطالعه کنید.

• از روتین شبانه غافل نشوید: اگر در طول سال برای حفظ لغات عربی و زبان، حل مسائل شیمی، ریاضی یا فیزیک یا حتی مرور نکات درس زیست روتین داشته‌اید، توصیه می‌کنیم که در ایام امتحانات همچنان روتین شبانه خود را ادامه دهید و حتی اگر روتین ندارید در این ایام هر شب نیم ساعت را صرف روتین شبانه کنید. مزیت داشتن روتین شبانه این است که در ظاهر شما زمان زیادی را برای آن صرف نمی‌کنید؛ اما در طولانی مدت به نتایج بسیار خوبی می‌رسید و از پیشرفتتان در زمینه آن مبحث شگفت زده خواهید شد.

• از کتاب‌های لقمه و منابع مخصوص جمع بندی استفاده کنید: کتاب‌های لقمه و جیبی و سایر منابع مخصوص ایام جمع بندی، ابزارهای بسیار خوبی برای مطالعه در ایام امتحانات هستند؛ زیرا به کمک این منابع می‌توانید حجم زیادی از مطالب را در زمان نسبتا کوتاهی مطالعه و مرور کنید و به علاوه به کمک چنین منابعی مطالب در ذهن شما طبقه‌بندی و منظم می‌شوند.

شرکت در کلاس‌های تقویتی و کنکوری

حواستان باشد که در سال کنکور به اندازه کافی مشغله دارید و برنامه شما تا دلتان بخواهد سنگین است؛ پس مراقب باشید که با شرکت در کلاس‌های اضافی و غیر ضروری سرتان را بیش از حد شلوغ نکنید. بهتر است برای یادگیری مطالب هوشمندانه عمل کنید و از منابعی مانند درسنامه‌های کتاب‌های کمک آموزشی یا دی وی دی‌های تدریس اساتید برتر استفاده کنید یا تا حد امکان سوالات خود را از معلمان مدرسه بپرسید.

فقط در صورتی در کلاس‌های کمک آموزشی به صورت حضوری شرکت کنید که مجبور باشید و چاره دیگری نداشته باشید؛ زیرا بخشی از زمان شما صرف مدرسه رفتن می‌شود و باقی مانده آن را باید برای امتحانات مدرسه و آمادگی برای کنکور مطالعه کنید. در سال‌های گذشته کم نبودند دانش‌آموزانی که به دلیل شرکت در کلاس‌های کنکوری متعدد، خسته شدند و حتی توان مطالعه مطالب همان کلاس‌ها را هم نداشتند.

نحوه مطالعه برای کنکور و مدرسه در ایام بعد از عید

اگر دانش‌آموز پایه دوازدهم هستید، به احتمال زیاد هدف اصلی شما شرکت در کنکور تیر ماه است. اگر در زمان مطالعه این مقاله تایم کافی در اختیار دارید و هنوز ابتدای سال تحصیلی هستید، توصیه می‌کنیم که حتما طوری برنامه ریزی کنید که تا بعد از عید یک دور کتاب‌هایتان را مطالعه کرده باشید، اگر برنامه مدرسه شما تا بعد از عید هم ادامه دارد، لااقل تا بعد از عید مطالب مربوط به پایه‌های دهم و یازدهم را تمام کنید.

بعد از عید برنامه شما به شدت فشرده می‌شود چون از طرفی به برگزاری امتحانات پایان ترم نزدیک می‌شوید و از طرف دیگر زمان زیادی تا برگزاری کنکور ندارید. توصیه می‌کنیم تا قبل از عید طوری برنامه‌ریزی کنید که بعد از تعطیلات عید و نهایتا از اواسط ماه اردیبهشت به بعد، بازه جمع بندی را آغاز کنید. در ایام جمع بندی شما نباید مطلب جدیدی بخوانید، بلکه باید مطالب قبلی را به خوبی جمع بندی کنید تا در ماه‌های پایانی استرس نداشته باشید و روی مطالب به تسلط برسید.

خوشبختانه اکثر مدارس بعد از عید یا حداکثر تا یک ماه بعد از عید تعطیل می‌شوند و این موضوع یک فرصت طلایی برای شما فراهم می‌کند تا ساعت مطالعه‌تان را افزایش دهید.

نحوه مطالعه برای کنکور در هفته‌های باقی مانده

در طی سال‌های اخیر امتحانات نهایی نیمسال دوم پایه دوازدهم، در چند هفته باقی مانده تا کنکور سراسری برگزار می‌شدند؛ یعنی داوطلبان پس از اتمام امتحانات نهایی زمان زیادی برای مرور و جمع بندی برای کنکور در اختیار ندارند؛ پس اهمیت برنامه‌ریزی در این چند هفته پایانی به اوج خود می‌رسد.

بعد از بررسی مصاحبه‌های رتبه‌های برتر کنکور سال‌های اخیر متوجه شدیم که این افراد در هفته‌های باقی مانده تا برگزاری کنکور و ایام امتحانات پایه دوازدهم، با یک تیر دو نشان می‌زدند. یعنی درس‌های پایه دوازدهم را به خوبی مطالعه و جمع بندی می‌کردند و بعد از حل سوالات امتحانی و تشریحی، برای هر مبحث تعدادی تست حل می‌کردند.

اکثر رتبه برترها به دانش‌آموزان توصیه می‌کنند که در هفته‌های پایانی، از خودشان آزمون‌های سه روز یک بار بگیرند.

توجه داشته‌باشید که این آزمون‌ها را به دقت تحلیل کنند و از مطالعه درس‌های پایه‌های دهم و یازدهم غافل نشوند. طبیعتا برای عمل کردن به چنین برنامه‌ای لازم است از ابتدای سال تحصیلی به خوبی و طبق برنامه مطالعه و سنجش داشته باشید.

مقاله مرتبط: خجالتی بودن در مدرسه؛ علل و حل مشکل کم رویی دانش آموزان

سخن آخر

همه دانش‌آموزان می‌دانند که در سال دوازدهم برنامه‌شان به شدت فشرده و سنگین است و نیز می‌دانند که پایه دوازدهم برای موفقیت در کنکور چه نقش مهمی دارد؛ اما آیا همه این دانش‌آموزان می‌دانند که در این سال چگونه مطالعه و برنامه ریزی کنند تا بهترین نتیجه را بگیرند؟

متاسفانه اکثر دانش‌آموزان در سال دوازدهم دچار استرس شدید و افت تحصیلی می‌شوند و نه در امتحانات نهایی و نه در کنکور سراسری به نتیجه مطلوبی نمی‌رسند. در این مقاله نحوه مطالعه کنکور در ایام مدرسه را مورد بررسی قرار دادیم و سعی کردیم به مهم‌ترین دغدغه‌های داوطلبان در سال دوازدهم بپردازیم.