روش های محدود کردن استفاده از گوشی در زمان درس خواندن

حواس پرتی و عدم تمرکز از جمله مشکلات شایع در میان دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور سراسری است، این عدم تمرکز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما متهم ردیف اول این ماجرا، معمولا گوشی موبایل است. برخی از دانش‌آموزان عادت دارند در بازه‌های استراحت‌شان یا حتی در حین مطالعه از گوشی موبایلشان استفاده کنند.

شاید تصور کنید که ده دقیقه چک کردن شبکه‌های اجتماعی اختلال بزرگی در روند مطالعه شما به وجود نمی‌آورد؛ اما موضوع به همین ده دقیقه ختم نمی‌شود و حتی بعد از اینکه گوشی‌تان را کنار گذاشتید و مطالعه را از سر گرفتید، باز هم ذهنتان به صورت ناخودآگاه درگیر بی نهایت اطلاعاتی است که در همان ده دقیقه دریافت کرده است.

آیا در این مقاله قصد داریم بگوییم استفاده از گوشی موبایل را کاملا فراموش کنید؟ خبر خوب این است که چنین قصدی نداریم؛ بلکه می‌خواهیم روش‌های محدود کردن استفاده از گوشی در زمان درس خواندن را به شما آموزش دهیم.

لطفا گوشی‌تان را کنار نگذارید!

شاید معلمان یا والدین شما اعتقاد دارند که بهتر است در سال کنکور گوشی موبایلتان را کاملا از دسترس خارج کنید؛ اما این روزها گوشی موبایل به یک جزء جدا نشدنی در زندگی همه افراد به ویژه دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور، تبدیل شده است.

قبول داریم که همه برنامه‌های موجود در تلفن همراهتان برنامه‌های مفیدی نیستند و حتی بعضی از آن‌ها مانع از درس خواندن می‌شوند؛ اما مواردی مانند کلاس‌های آنلاین، پی دی اف جزوات و کتاب‌ها، نمونه سوالات، ویدیوهای آموزشی و اپلیکیشن‌های مفید و کاربردی مانند دیکشنری یا حتی ماشین حساب و آلارم بیداری صبحگاهی، همگی باعث می‌شوند که ما در تصمیم‌مان برای حذف کامل گوشی موبایل تجدید نظر کنیم و در عوض توصیه کنیم که استفاده از این وسیله را محدود و کنترل کنید.

البته اگر برنامه‌ای در تلفن همراهتان دارید که می‌دانید به شدت روی روند مطالعاتی شما اثر منفی و مخربی دارد، بی‌درنگ آن را حذف کنید.

مقاله مرتبط: ترمیم معدل 1404؛ تاریخ ثبت نام ترمیم معدل

آیا به استفاده کردن از گوشی موبایل اعتیاد دارید؟

همین ابتدای کار بیایید تکلیف یک موضوع را صادقانه مشخص کنیم؛ آیا شما به استفاده بیش از حد از تلفن همراهتان معتاد شده‌اید؟ احتمالا می‌پرسید از کجا این مسئله را تشخیص بدهم. می‌توانید نرم افزاری برای چک کردن مدت زمان استفاده از گوشی در شبانه روز نصب کنید، البته اینکه از موبایلتان چه استفاده‌ای می‌کنید بسیار مهم است.

در ادامه برخی از خصلت‌های افرادی که به استفاده از گوشی موبایل اعتیاد دارند را بیان می‌کنیم، بهتر است بررسی کنید که چند مورد از این ویژگی‌ها را دارید:

• به محض بیدار شدن از خواب اولین کار آنها چک کردن گوشی موبایلشان است.
• ساعت‌ها بدون اینکه متوجه گذر زمان شوند غرق استفاده از موبایلشان می‌شوند.
• اکثر زمان خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذارنند و تحت تاثیر اخبار و وقایعی که در این فضا منتشر می‌شوند قرار می‌گیرند.
• در هر موقعیتی، هر چند دقیقه یک بار ناخودآگاه گوشی موبایلشان را چک می‌کنند.
• تصور اینکه حتی یک روز هم بدون گوشی و اینترنت زندگی کنند برایشان غیر ممکن است!
• قبل از خواب ساعت‌ها غرق استفاده از گوشی موبایلشان می‌شوند و همین موضوع باعث مختل شدن ساعت خواب و بیداری آن‌ها شده است.
• استفاده از تلفن همراه روی خواب، بیداری، غذا خوردن، حضور در جمع و تمام جنبه‌های زندگی آن‌ها تاثیر دارد.

اعتیاد به گوشی موبایل و بهم ریختن نظم خواب

همه افراد تحت تاثیر اثرات منفی استفاده بیش از حد از گوشی موبایل قرار می‌گیرند؛ اما این موضوع برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکوری اهمیت بیشتری هم دارد. دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور اکثرا در سنین نوجوانی هستند که به این دوران، سن رشد اطلاق می‌شود.

حتما می‌دانید که سن رشد چه دوره حساس و مهمی است اما شاید ندانید که تنظیم ساعت خواب و داشتن خواب شبانه کافی چه اهمیتی بر روند رشد شما دارد، به علاوه شما در طول روز انرژی زیادی مصرف می‌کنید؛ در نتیجه به خواب و استراحت کافی نیاز دارید.

تحقیقات نشان می‌دهند که نور آبی تابیده شده از صفحه گوشی موبایل، به ویژه در هنگام شب، روی فرآیند ترشح هورمون ملاتونین اثر منفی دارد؛ هورمون ملاتونین یکی از هورمون‌های مهمی است که در بدن فرآیند خواب و بیداری را تنظیم می‌کند و اختلال در ترشح این هورمون ساعت بیولوژیکی بدن را بهم می‌ریزد.

 حالا سخت نیست که متوجه شوید چرا اکثر شب‌ها دچار بی‌خوابی می‌شوید، روز بعد با خستگی زیادی سر کلاس درس حاضر می‌شوید، چیز زیادی از تدریس معلم دستگیرتان نمی‌شود، در طول روز چند ساعت می‌خوابید اما هنوز هم احساس خستگی می‌کنید، در امتحانات به نتیجه دلخواهتان نمی‌رسید و در انتها مدرسه رفتن و درس خواندن تبدیل به کاری می‌شود که از آن نفرت دارید!

اعتیاد به گوشی موبایل و افت تمرکز در زمان مطالعه

شما در حال مطالعه درسی هستید اما ناخودآگاه و بدون اینکه متوجه شوید فکری ذهنتان را درگیر می‌کند، ناگهان به خودتان می‌آیید و می‌فهمید که آن پاراگراف را با دقت مطالعه نکرده‌اید، از ابتدا شروع به خواندن آن مطلب می‌کنید و باز هم سر و کله همان فکر مزاحم پیدا می‌شود! حالا مجبورید بارها و بارها آن مطلب را از ابتدا بخوانید یا به طور کلی مطالعه کردن را کنار بگذارید.

این اتفاق چند مرتبه برای شما رخ داده است؟ شرط می‌بندم حداقل یکبار آن را تجربه کرده‌اید و می‌دانید که اگر ذهنتان درگیر نبود، بازدهی و سرعت مطالعه‌تان چقدر بیشتر می‌شد.

این موضوع چه ربطی به استفاده از گوشی موبایل دارد؟ اگر در حین درس خواندن چند دقیقه‌ای گوشی‌تان را چک کنید و فرض کنیم آنقدر اراده دارید که این چک کردن فقط چند دقیقه طول بکشد و نه بیشتر، وقتی دوباره درس خواندن را از سر می‌گیرید، حتی اگر تصمیم داشته باشید که به پیامی که دوستتان به شما داده بود یا محتواهایی که در شبکه‌های اجتماعی دیدید فکر نکنید، باز هم ناخودآگاه ذهنتان درگیر اطلاعاتی می‌شود که در همان چند دقیقه کوتاه دریافت کرده است. 

چگونه استفاده از گوشی موبایل را محدود کنیم؟

بیایید با خودتان صادق باشید، آیا هدف مهمی در زندگی‌تان دارید؟ چقدر هدفتان را می‌خواهید؟ آیا فقط هدفتان را دوست دارید یا حاضرید برای رسیدن به آن هر کاری بکنید و هر عامل مزاحمی را حذف کنید؟ اگر هدفتان موفق شدن در رقابت بزرگ کنکور و به طور کلی پیشرفت در زمینه درسی است و حاضر هستید هر کاری برای رسیدن به هدفتان انجام دهید، پس پذیرفتن صحبت‌های من در ادامه برایتان راحت می‌شود.

برای محدود کردن استفاده از گوشی موبایل کارهای زیر را قدم به قدم انجام دهید:

• قدم اول: مشخص کنید که از کدام یک از برنامه‌ها و نرم افزارهای موجود در گوشی موبایلتان بیشتر استفاده می‌کنید.

• قدم دوم: هر کدام از این برنامه‌ها و نرم افزارها چه استفاده‌ای برای شما دارند؟ برای مثال فرض می‌کنیم که از اپلیکیشن‌های مربوط به فضای مجازی بیشتر از هر برنامه‌ای استفاده می‌کنید؛ اما از طریق این نرم افزارها با مشاور خود در ارتباط هستید یا در کلاس‌های مجازی و آنلاین شرکت می‌کنید و در کنار این موضوع گاهی استفاده از این اپلیکیشن‌ها باعث بهم زدن نظم خواب و بیداری شما می‌شوند.

• قدم سوم: مزایا و معایب استفاده از هر نرم افزار و برنامه را یادداشت کنید، در انجام این مرحله کاملا صادقانه عمل کنید.

• قدم چهارم: نرم افزارها و برنامه‌هایی که مزیت آن‌ها از معایبشان بیشتر است را نگه دارید و هر برنامه‌ای که فایده چندانی برای شما ندارد و فقط زمانتان را هدر می‌دهد را حذف کنید.

• قدم پنجم: اکنون که گوشی‌تان را از برنامه‌های اضافی پاکسازی کردید، باز هم برای استفاده کردن از برنامه‌های مفید باقی مانده زمان تعیین کنید و حتی استفاده کردن از این برنامه‌های مفید و کاربردی را هم محدود کنید.

مقاله مرتبط: بهترین دفتر برنامه ریزی کنکور

اپلیکیشن‌های مربوط به فضای مجازی یا شمشیر دو لبه!

برخی از برنامه‌های گوشی شما مانند یک شمشیر دو لبه هستند؛ برای مثال اپلیکیشن‌های مربوط به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هم مزیت و فایده برای شما دارند و هم می‌توانند روند مطالعاتی شما را به شدت مختل کنند.

• اول از همه اراده شما بسیار مهم است و باید آن را در جهت استفاده درست از این فضاها تقویت کنید.

• دوم اینکه شما می‌توانید مخاطبان یا صفحه‌هایی که در این فضا دنبال می‌کنید را به صورت هوشمندانه انتخاب کنید و سعی کنید کسانی را دنبال کنید که به ذهن شما جهت مثبتی می‌دهند نه کسانی که ذهنتان را به هم می‌ریزند. به علاوه می‌توانید تصمیم بگیرید که فقط در زمان‌های خاصی از این برنامه‌ها استفاده کنید و هشدار می‌دهیم که زمان استفاده از آن‌ها را به تایم مطالعه درس‌ها یا شب‌ها قبل از خواب موکول نکنید.

در انتها اگر متوجه شده‌اید که استفاده از فضای مجازی هیچ فایده‌ای برای شما ندارد و فقط به برنامه‌ریزی‌های شما لطمه می‌زند، نرم‌افزارهای مربوط به شبکه‌های اجتماعی را از گوشی موبایلتان حذف کنید.

چگونه از گوشی دوری کنیم و درس بخوانیم؟

گوشی موبایل را از محیط درس خواندن دور کنید، قبول کنید که حتی صفحه خاموش گوشی موبایلی که روی میز مطالعه قرار دارد، ما را وسوسه می‌کند که ده دقیقه برای چک کردنش زمان صرف کنیم و درس خواندن را کنار بگذاریم و خب ده دقیقه از نظر ما زمان زیادی نیست!

اگر گوشی موبایلتان را هر نقطه‌ای از اتاقتان بگذارید، حتی جایی که جلوی چشمتان نباشد، باز هم کافی است اینترنت آن را روشن گذاشته باشید، حالا هر صدای اعلانی که از گوشی‌تان می‌شنوید تبدیل به هشداری برای چک کردن آن می‌شود، شاید پیام مهمی برایم آمده باشد! 

توصیه می‌کنیم که در زمان مطالعه، گوشی موبایلتان را از اتاق و محیط مطالعه‌تان دور کنید.

اگر مجبورید از گوشی‌تان در حین مطالعه استفاده کنید ( مثلا برای دیدن فیلم‌های آموزشی ) حتما اینترنت تلفن همراهتان را خاموش کنید و آن را روی حالت پرواز قرار دهید.

 شب‌ها قبل از خواب گوشی‌تان را زیر بالش یا اطراف تختتان نگذارید، بهتر است آن را در سمت دیگری از اتاقتان بگذارید چون ممکن است وسوسه شوید که قبل از خواب چند دقیقه اینستاگرام را چک کنید و می‌دانید که ممکن است این چند دقیقه چند ساعت طول بکشد!

تکنیک پومودورو برای درس خواندن

در این تکنیک در اقع زما‌ن‌های مطالعه را به چند بخش کوچکتر تقسیم می‌کنیم و ساعات درس خواندن و استراحتمان را طبق آن پیش می‌بریم. برنامه‌ریزی درسی به وسیله این تکنیک به افزایش تمرکز در مطالعه و مدیریت بهتر زمان کمک زیادی می‌کند و نهایتا باعث منظم شدن هر چه بیشتر مطالعات روزانه و کاهش استرس در دانش‌آموزان و کنکوری‌ها می‌شود.

مقاله مرتبط:  تکنیک پومودورو ؛ برنامه ریزی به روش گوجه فرنگی

برنامه‌هایی برای ترک اعتیاد به گوشی موبایل

هر چقدر هم که اراده شما برای ترک اعتیاد به تلفن همراهتان قوی باشد، باز هم نیاز به استفاده از برنامه‌هایی برای کنترل کردن مدت زمان استفاده از گوشی‌تان و کاهش و مدیریت این مدت زمان دارید. اکثر افراد بعد از نصب و استفاده از این برنامه‌ها متوجه می‌شوند که زمان استفاده از گوشی موبایلشان خیلی بیشتر از حد تصورشان بوده است. در ادامه بعضی از این برنامه‌های مفید را معرفی می‌کنیم:

• اپلیکیشن Forest: فرض کنیم شما می‌خواهید دو ساعت درس بخوانید و در طول این مدت قصد ندارید از گوشی‌تان استفاده کنید، اگر این هدف را در اپلیکیشن Forest وارد کنید و به آن عمل کنید؛ یعنی به مدت دو ساعت هیچ استفاده‌ای از گوشی موبایلتان نکنید، به عنوان جایزه از این اپلیکیشن یک درخت دریافت می‌کنید و هر چقدر که در طول روز به تصمیمات خود برای استفاده نکردن از گوشی‌تان پایبند باشید، تعداد درختان شما بیشتر می‌شوند. حال اگر به تصمیم‌تان عمل نکنید و به جای دو ساعت بعد از یک ساعت به سراغ گوشی‌تان بروید، کم کم درخت‌های شما خشک می‌شوند.

• اپلیکیشن‌‌های OffTime : اگر برنامه‌هایی که باعث هدر رفتن زمانتان در هنگام مطالعه می‌شوند را شناسایی کرده‌اید اما نمی‌خواهید این برنامه‌ها را حذف کنید، می‌توانید از این اپلیکیشن استفاده کنید؛ زیرا وظیفه این اپلیکیشن بلاک کردن و محدود کردن برنامه‌ها و بازی‌هایی است که زمان شما را هدر می‌دهند.

• اپلیکیشن QualityTime: اگر می‌خواهید مدت زمان دقیق استفاده از هر برنامه یا نرم افزاری در گوشی موبایلتان را بدانید، توصیه می‌کنیم که این اپلیکیشن کاربردی را در گوشی‌تان نصب کنید. به کمک این اپلیکیشن اولا متوجه می‌شوید که در طول روز چقدر از زمانتان را صرف استفاده از هر برنامه کرده‌اید، دوما بعد از شناسایی برنامه‌هایی که زمانتان را هدر می‌دهند، می‌توانید برای استفاده از هر برنامه محدودیت زمانی تعیین کنید و در صورتی که بیشتر از زمان محدودی از یک برنامه استفاده کنید، این اپلیکیشن به شما هشدار می‌دهد.

• اپلیکیشن Space: به کمک این برنامه می‌توانید برای مدت زمان استفاده از تلفن همراه‌تان یا تعداد دفعات باز و بسته کردن صفحه گوشی‌تان محدودیت بگذارید. اگر از گوشی موبایلتان بیشتر از حد مجاز استفاده کنید، این برنامه با ارسال اعلان و هشدارهایی یا کم کردن نور صفحه، شما را متوجه اشتباهتان می‌کند. حتی می‌توانید به این اپلیکیشن اختیاری بدهید که اعلان‌ها و پیام‌های شبکه‌های اجتماعی موبایلتان را مسدود کند، این موضوع در حفظ تمرکز شما در زمان مطالعه تاثیر بسیار خوبی دارد.

• اپلیکیشن Time used: این اپلیکیشن یکی از مفیدترین برنامه‌ها برای مدیریت زمان است و می‌تواند مانند سایر برنامه‌های مدیریت زمان، برای شما مدت زمان استفاده از برنامه‌های گوشی‌تان را مشخص کند؛ البته تفاوت این اپلیکیشن با نمونه‌های مشابهش این است که برنامه‌های گوشی شما را دسته بندی می‌کند؛ برای مثال از نظر این برنامه نرم‌افزارهای واتس‌اپ، تلگرام و اینستاگرام همگی در دسته شبکه‌های اجتماعی هستند و قادر است مجموع مدت زمان استفاده از این برنامه‌ها را برای شما مشخص کند. این اپلیکیشن از نمودارها و چارت‌های جالبی برای نمایش دادن مدت زمان استفاده از برنامه‌های تلفن همراهتان استفاده می‌کند.

مقاله مرتبط: ضریب هوشی؛ از محاسبه تا تقویت ضریب هوشی (IQ)

سخن آخر

استفاده از گوشی موبایل مزایای زیادی در جهت آسان کردن زندگی روزمره ما دارد و تصور حذف کردن کامل این وسیله از زندگی امروزی بسیار دشوار است؛ اما به عنوان یک دانش‌آموز یا داوطلب کنکوری حواستان به مدت زمان استفاده از این ابزار مفید باشد زیرا ممکن است ناخواسته به آن اعتیاد پیدا کرده باشید و همین موضوع شما را کیلومترها از هدفتان دور کند.

در این مقاله در مورد معایب استفاده بیش از حد از گوشی موبایل و اعتیاد به آن صحبت کردیم و گفتیم که قرار نیست گوشی موبایلتان را کنار بگذارید بلکه لازم است استفاده از آن را محدود کنید. در ادامه در مورد روش‌های محدود کردن استفاده از گوشی در زمان درس خواندن صحبت کردیم و چند نرم افزار مفید در زمینه مدیریت زمان و کنترل استفاده از موبایل را معرفی کردیم.