یادداشت‌ برداری؛ نکات و ترفندهای طلایی برای نوت برداری

کم‌رنگ‌ترین یادداشت برداری‌ها از قوی‌ترین حافظه‌ها ماندگارترند! شاید آخرین باری که سر کلاس درس از نکات مهم یادداشت برداری می‌کردید، فکرش را هم نمی‌کردید که یک نوت برداری ساده چقدر در موفقیت شما در کنکور و امتحانات نهایی تاثیر دارد. کابوس دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور، فراموشی نکات و جزئیات دروس است و یکی از دشمنان بزرگ فراموشی، یادداشت برداری و مرور منظم این یادداشت‌ها است. البته قضیه به این راحتی‌ها هم نیست و اکثر دانش‌آموزان اطلاعی از تکنیک‌ها و روش‌های نوت برداری ندارند؛ پس با پایتخت کتاب همراه باشید، چون قرار است به صفر تا صد نوت برداری بپردازیم و بهترین روش‌های یادداشت برداری را معرفی کنیم.

یادداشت برداری یا خلاصه نویسی؟

گاهی دانش‌آموزان یادداشت برداری را با خلاصه نویسی اشتباه می‌گیرند و فکر می‌کنند این دو مفهوم یکی هستند. هر چند این دو روش بسیار به هم نزدیک هستند اما یادداشت برداری کاربردی‌تر و وسیع‌تر از خلاصه نویسی است؛ چون دانش‌آموزان در زمان یادداشت برداری فعال‌تر هستند و با مطالب بیشتر درگیر می‌شوند. با اینکه با خلاصه نویسی و یادداشت برداری تقریبا یک هدف واحد را دنبال می‌کنیم اما روش انجام این دو کار با هم تفاوت‌هایی دارد. در مقاله “چگونه خلاصه نویسی کنیم” به زیر و بم این روش پرداخته‌ایم و در این محتوا قصد داریم روش مفید دیگر؛ یعنی یادداشت‌ برداری را با هم یاد بگیریم.

مقاله مرتبط: روش صحیح درس خواندن، بهترین روش درس خواندن چیست؟

نوت برداری کن تا کامروا باشی!

همه ما در طول دوران تحصیلمان حداقل یک مرتبه دست به یادداشت برداری زده‌ایم؛ برای مثال سر کلاس در مدرسه یا زمان تماشای ویدیوهای آموزشی، سعی کرده‌ایم نکات مهم و کلیدی را یادداشت کنیم. با این حال ممکن است هنوز هم برخی دانش‌آموزان و داوطلبان به اندازه کافی اهمیت این کار را درک نکرده باشند و از فواید آن آگاهی نداشته باشند. در ادامه به مهم‌ترین فواید یادداشت برداری برای دانش‌آموزان اشاره کرده‌ایم:

• خداحافظی با حواس پرتی: خود من به محض اینکه سر کلاس متوجه می‌شوم حواسم پرت شده، درس را یاد نمی‌گیرم یا حتی چرت می‌زنم، سریع دفترچه یادداشتم را باز می‌کنم و از تدریس استاد نوت برمی‌دارم. اگر شما هم از آن دسته دانش‌آموزان بازیگوشی هستید که خیلی زود تمرکزتان را در کلاس درس یا هنگام مطالعه از دست می‌دهید، حتما یادداشت برداری را امتحان کنید. پیشنهاد می کنیم مقاله “افزایش تمرکز در مطالعه” را بخوانید.
• یادگیری فعالانه: وقتی شروع به نوت برداری می‌کنید، سعی می‌کنید نکات مهم و اصلی را بنویسید و از موضوع درس سر در بیاورید. به این ترتیب سر کلاس‌ها فعالانه شرکت می‌کنید و نسبت به زمانی که فقط گوش می‌کنید و چیزی نمی‌نویسید، یادگیری‌تان بسیار بهتر خواهد بود.
• مرور سریع در همان روز: حتما از مشاور یا معلمتان شنیده‌اید بهتر است درس هر روز را همان روز بخوانید، اینطور مواقع این سوال برای دانش‌آموز پیش می‌آید که من وقت کافی برای مطالعه کل درس‌های هر روز را از کجا بیاورم؟ خودم را برای امتحان فردا آماده کنم یا درس امروز را بخوانم؟ حق با شما است، طبیعتا زمان کافی برای مطالعه کل جزوه یا کتاب را ندارید، اما قطعا می‌توانید یک مرور سریع به کمک یادداشت‌هایتان داشته باشید. در صورتی که علاقه مندید مقاله “نحوه صحیح مرور مطالب” را بخوانید.
• مرور مطالب قبل از برگزاری جلسه بعد: خیلی وقت‌ها دانش‌آموزان بعد از اتمام کلاس، تا جلسه بعدی که ممکن است یک هفته طول بکشد، کتابشان را می‌بندند و حجم زیادی از مطالب را به دست فراموشی می‌سپارند. وقتی معلم در جلسه بعدی ادامه مطلب را تدریس می‌کند، این داوطلبان چیز زیادی دستگیرشان نمی‌شود و به تدریج انبوهی از مطالب را تا شب امتحان تلنبار می‌کنند. اگر سر کلاس یادداشت بردارید، می‌توانید قبل از برگزاری جلسه بعدی، به سرعت مطالب جلسه قبل را مرور کنید. در صورت علاقه مند بودن مقاله “چطور دروس انباشته را بخوانیم” را بخوانید.
• یادآوری سریع جزئیات و نکات مهم قبل از امتحان: هیچ وقت نقش مرورهای لحظه آخر را دست کم نگیرید، حتی اگر برای یک آزمون یا امتحان به اندازه کافی مطالعه کرده باشید، وقتی در ساعات پایانی مطالب را مرور نمی‌کنید، بخش زیادی از جزئیات را فراموش خواهید کرد. این موضوع به خصوص برای داوطلبان کنکوری که مجبورند حجم زیادی از مطالب را در چند روز پایانی مرور کنند، بسیار اهمیت دارد. حالا خودتان بگویید برای مرور کردن چه چیزی بهتر از یادداشت‌هایی که زمان مطالعه یا شرکت در کلاس برداشته‌اید؟

مقاله مرتبط: مطالعه بدون فراموشی به‌روش دانشگاه هاروارد؛ ۸ گام طلایی

با اصول یادداشت برداری آشنا شوید

آیا نوت برداری همین است که سر کلاس یکسری نکات را یادداشت کنیم و هر موقع نیاز داشتیم به آنها مراجعه کنیم؟ قطعا خیر! یادداشت برداری اصول و آداب مخصوص به خودش را دارد، در واقع هر یادداشتی به درد شما نمی‌خورد و برای اینکه بتوانید از کارتان حداکثر بهره را ببرید، باید اصول زیر را رعایت کنید:

• دفتر مخصوص داشته باشید: از نوشتن در حاشیه کتاب و شلوغ و نامرتب کردن صفحات یا نوشتن نکات در تکه کاغذهایی که بعدا گم و گور می‌شوند خودداری کنید و یک دفترچه مخصوص یادداشت برداری تهیه کنید.
• از قبل کمی با موضوع درس آن جلسه آشنا شوید: با این کار با آمادگی بیشتری سر کلاس حاضر شوید و بدانید چه نکاتی مهم هستند و ارزش یادداشت کردن دارند. می‌توانید چند دقیقه زمان بگذارید، کتاب درسی را ورق بزنید و سر تیترهای اصلی را مطالعه کنید. در صورتی که کتاب درسی ندارید، می توانید در هر مقطعی و هر رشته تحصیلی که هستید، کتاب خود را از پایتخت کتاب تهیه کنید.
• خوش خط و خوانا بنویسید: درست است سر کلاس وقت چندانی ندارید که از چند رنگ خودکار استفاده کنید و مجبورید به سرعت همه چیز را یادداشت کنید؛ اما منظور ما از خوش خط نوشتن این است که طوری مطالب را یادداشت کنید که خودتان بعدا بتوانید و رغبت کنید یادداشت‌هایتان را بخوانید.
• تا حد امکان خلاصه بنویسید: یادتان باشد قرار است فقط نکات مهم و کلیدی را بنویسید؛ پس لطفا سیر تا پیاز هر آنچه که معلم در کلاس می‌گوید را ننویسید. اگر حجم یادداشت‌هایتان زیاد باشد، هیچ فرقی با جزوه معلم یا کتاب درسی ندارد و احتمال اینکه بخواهید بعدا این یادداشت‌ها را مطالعه کنید هم به حداقل می‌رسد.
• از یادداشت برداری در تبلت و گوشی خودداری کنید: تجربه ثابت کرده اکثر دانش‌آموزان با یادداشت‌هایی که در برگه و دفتر نوشته‌اند بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند. همچنین مطالعه یادداشت‌ها از روی ابزار دیجیتالی همچون گوشی موبایل، باعث می‌شود بعد از مدت کوتاهی چشمانتان خسته شوند.
• یادداشت های خود را تکمیل کنید: بعد از اتمام کلاس، سعی کنید با مراجعه به کتاب‌های کمک درسی، یادداشت‌هایتان را کامل کنید و برخی نکات مهم موجود در پاسخنامه تست‌ها را هم به نوت برداری‌تان اضافه کنید. در صورتی که نمی دانید از چه کتاب کمک درسی استفاده کنید، از پایتخت کتاب کمک بگیرید. ما تمامی جدیدترین و بهترین کتاب های کمک آموزشی و کنکوری را از ناشران مختلف برای شما عزیزان فراهم کرده ایم.

مقاله مرتبط: درس خواندن در شب؛ 🌙شب بهتر است یا روز ؟

بهترین تکنیک‌ها و روش های نوت برداری

شاید بپرسید مگر یادداشت برداری هم تکنیک‌های مختلفی دارد؟ در واقع اینکه شما نکات مهم را در حین تدریس یا مطالعه یادداشت کنید، تنها یکی از روش‌های نوت برداری است. ما برای نوت برداری تکنیک‌های مختلفی داریم و در همه این تکنیک‌ها تلاش ما این است که نکات مهم و کلمات کلیدی را به نوعی مشخص و برجسته کنیم. در ادامه چند روش یادداشت‌ برداری را معرفی می‌کنیم تا هر داوطلب به دلخواه خود روشی که با آن راحت‌تر است را انتخاب کند:

تکنیک اول: out line کردن

در این روش ابتدا موضوع اصلی و کلی را می‌نویسیم و بعد زیر آن نکات و کلمات کلیدی مربوطه را به صورت خلاصه یادداشت می‌کنیم. این روش یکی از بهترین روش‌ها برای دسته‌بندی کردن و نظم دادن به اطلاعات است. برای مثال:

میتوکندری یا راکیزه:

• اندامک دو غشایی
• وظیفه تنفس سلولی
• نوع تنفس هوازی
• حاوی DNA

تکنیک دوم: یادداشت برداری به روش کرنل: 

برای اجرای این تکنیک برگه را با یک خط افقی به دو قسمت تقسیم کنید، حالا قسمت بالایی را هم با یک خط عمود دو بخش کنید و دو ستون به وجود آورید. در یک ستون کلمات کلیدی مربوط به آن موضوع را یادداشت کرده و در ستون مقابل نظر شخصی خودتان و نکات تکمیلی را بنویسید. در نهایت در قسمت پایین صفحه، خلاصه کوتاهی از همه مطالب بنویسید.

تکنیک سوم: حاشیه نویسی

می‌توانید برای درس‌هایی همچون دینی یا زیست شناسی، نکات مهمی که از تست‌ها و درسنامه‌ها استخراج کرده‌اید را در حاشیه کتاب و در صفحه مربوطه بنویسید. فقط حواستان باشد که نکات را مرتب یادداشت کنید و از در هم و برهم نویسی و شلوغ و کثیف کردن کتابتان خودداری کنید.

تکنیک چهارم: هایلایت کردن

گاهی دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند در زمان مطالعه به جای اینکه نکات مهم را به صورت جداگانه در یک برگه یادداشت کنند، این نکات مهم و کلمات کلیدی را هایلایت کنند. این کار مزایای خاص خودش را دارد؛ مثلا تا حد زیادی به صرفه‌جویی در وقت کمک می‌کند.

تکنیک پنجم: نقشه ذهنی یا نمودار درختی

این تکنیک یکی از تکنیک‌های قدرتمند است و از روش‌های مشترک بین خلاصه نویسی و یادداشت برداری است. برای این کار باید یک درخت رسم کنید، در تنه درخت موضوع اصلی را یادداشت کنید، در شاخه‌ها زیر مجموعه‌ها و موضوعات فرعی را بنویسید و در نهایت در هر برگ، نکات و کلمات کلیدی مربوط به آن زیر شاخه را بنویسید. شاید انجام این کار سر کلاس و در حین تدریس معلم کار راحتی نباشد، می‌توانید بعد از مطالعه درس مربوطه و برای نظم‌دهی به اطلاعات و آموخته‌هایتان، از این تکنیک استفاده کنید.

مقاله مرتبط: یادگیری سریع؛ آشنایی با تکنیک نقشه کشی ذهنی

سخن آخر

هرگز ابزار ارزشمند یادداشت برداری و تاثیر معجزه‌آسای این روش بر موفقیت در مدرسه و کنکور را دست کم نگیرید! در این محتوا در مورد فواید نوت برداری صحبت کردیم و گفتیم یکی از بهترین ابزارها برای مرور مطالب در مدت زمان کوتاه، همین یادداشت‌ها هستند. در ادامه به اصول نوت برداری پرداختیم و در نهایت بهترین تکنیک‌های نوت برداری را معرفی کردیم. اگر شما هم از روش خاصی برای یادداشت برداری استفاده می‌کنید یا در مورد روش‌های یادداشت برداری سوالی دارید، می‌توانید آن را در قسمت دیدگاه این محتوا با ما در میان بگذارید.