بی حوصلگی در زمان مطالعه؛ مهمترین دلایل و راه های رفع آن

حتی بچه زرنگ‌ها هم گاهی حال و حوصله درس خواندن ندارند و اصلا دلشان نمی‌خواهد سمت کتاب‌هایشان بروند! قبول دارم چنین موقعیتی اصلا خوب نیست مخصوصا اگر قرار باشد خودتان را برای امتحان مهمی آماده کنید. ممکن است اطرافیان به شما برچسب تنبلی بزنند؛ در حالی‌که این بی‌حوصلگی دلایلی دارد که با ریشه‌یابی و برطرف کردن آنها می‌توانید با علاقه و انرژی سراغ درس‌هایتان بروید. تا انتها همراه پایتخت کتاب باشید تا با هم دلایل بی‌حوصلگی برای درس خواندن و راهکارهای مقابله با آن را بررسی کنیم.

چرا حوصله درس خواندن ندارم؟

گفتیم در طول مدت تحصیل برای همه دانش‌آموزان پیش می‌آید که برای مدتی دل و دماغ درس خواندن نداشته باشند و حتی ممکن است خودشان هم ندانند که چرا حوصله درس خواندن ندارند. این موضوع می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و بستگی به دانش‌آموز و شرایط خاص او دارد. در ادامه شایع‌ترین دلایل بی‌حوصلگی برای درس خواندن را بررسی می‌کنیم، به احتمال زیاد دلیل بی‌حوصلگی شما یکی از موارد زیر است:

هدف مشخصی نداری

من روزهایی که بی‌هدف از خواب بیدار می‌شوم و هیچ برنامه‌ای برای روزم ندارم، تا شب حال و حوصله انجام هیچ کاری را ندارم و برعکس روزهایی که هدف‌هایم را مشخص می‌کنم، سرشار از انرژی هستم! برخی دانش‌آموزان با هدف درس خواندن روزشان را آغاز می‌کنند؛ اما این هدف آنها بسیار کلی است و مثلا مشخص نمی‌کنند می‌خواهند کدام مباحث را بخوانند یا چند ساعت مطالعه کنند، در نتیجه بعد از مدت کوتاهی احساس بی‌حوصلگی خواهند کرد.

مقاله مرتبط: برنامه ریزی درسی چست؟ مثل دانش آموزان برتر برنامه ریزی کن

هدفت را دور از دسترس می‌دانی

ممکن است بگویید من هدف مشخصی دارم اما همچنان برای درس خواندن بی‌حوصله هستم، سوال من این است که آیا رسیدن به هدفتان را امکان‌پذیر می‌دانید؟ گاهی دانش‌آموزان هدف بسیار بزرگ و دور از دسترسی برای خود انتخاب می‌کنند و چون نمی‌توانند برنامه‌هایشان را عملی کنند، حوصله و انگیزه ادامه دادن هم ندارند.

سرت جای دیگری گرم است

معلوم است که اگر فعالیت‌های دیگری همچون پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی یا کافه‌گردی با دوستان برایتان جالب و سرگرم کننده باشد، دیگری حوصله‌ای براس درس خواندن ندارید! البته منظور من این نیست که هیچ تفریحی نداشته باشید و از صبح تا شب فقط سرتان توی درس و کتاب باشد. بلکه منظور من سرگرمی‌های بدون برنامه و خارج از کنترلی است که آنقدر شما را مشغول می‌کنند و وقت و انرژی‌تان را صرف می‌کنند که دیگر حوصله و حال درس خواندن برایتان باقی نمی‌ماند.

برنامه‌ات یکنواخت شده

گاهی دانش‌آموزان هدف دارند، برنامه‌ریزی هم می‌کنند اما برنامه‌هایشان استاندارد و مناسب نیستند؛ برای مثال دانش‌آموز اینطور برنامه‌ریزی می‌کند که یک روز تا شب به مدت ده ساعت فقط یک درس خاص را بخواند. طبیعتا در این شرایط چون برنامه تنوع ندارد و بسیار یکنواخت شده است، حوصله دانش‌آموز را سر می‌برد و او را خسته می‌کند. حتی گاهی محیط مطالعه یکنواخت و همیشگی یا روش‌های مطالعه قدیمی و غلط عواملی هستند که به بی‌حوصلگی دانش‌آموزان در زمان درس خواندن دامن می‌زنند.

مقاله مرتبط: مکان مطالعه؛ بهترین مکان برای یادگیری من کجاست؟

نیاز به استراحت داری

دانش‌‌آموزی میگفت من طی هفته گذشته چند روز بی‌وقفه و از صبح تا شب درس خواندم و تست زدم؛ اما نمی‌دانم چرا یکی دو روزی است اصلا حوصله درس خواندن ندارم! دلیل بی‌حوصلگی این دانش‌آموز، بی‌وقفه و بدون استراحت درس خواندن است، در واقع خستگی ذهنی و جسمی یکی از دلایل مهم بی‌حوصلگی در زمان درس خواندن هستند.

به درس‌هایت علاقه نداری

آیا تا به حال شده برای تماشای سریال مورد علاقه‌تان دچار بی‌حوصلگی و دل‌زدگی شوید؟ من که فکر نمی‌کنم! ما معمولا برای انجام کارهایی که به آنها علاقه داریم و از انجامشان لذت می‌بریم حال و حوصله داریم. وقتی دائم به خودتان می‌گویید من درس خواندن را دوست ندارم، چرا باید درس بخوانم و به درس خواندن به چشم کار با اعمال شاقه نگاه می‌کند، مشخص است که حوصله درس خواندن را نخواهید داشت. واکنش طبیعی مغز به انجام فعالیت‌های دشوار یا ناخوشایند، به تعویق انداختن آن فعالیت‌ها و نداشتن انرژی و انگیزه برای انجام آنها است.

مقاله مرتبط: چطور انگیزه درس خواندن پیدا کنیم؟ با جون و دل درس بخون

چطور حوصله درس خواندن پیدا کنم؟

فکر می‌کنم فهمیدن علت بی‌حوصلگی برای درس خواندن خودش نیمی از مشکل شما را حل می‌کند، اما باز هم ممکن است دانش‌آموزان خودشان نتوانند راه‌حلی برای حل مشکلاتشان پیدا کنند و نیاز به راهنمایی بیشتر داشته باشند. در ادامه محتوا راهکارهای مفیدی برای رفع بی‌حوصلگی در زمان مطالعه ارائه کرده‌ایم، یادتان باشد که باید در این مسیر صبر داشته باشید و اگر عادت غلطی دارید که باید آن را با عادات مثبت جایگزین کنید، لازم است به ندازه کافی به خودتان زمان بدهید.

خودت و هدفت را بشناس

به عنوان اولین قدم برای رفع بی‌حوصلگی و ایجاد شور و اشتیاق برای درس خواندن، باید دقیقا اهدافتان را مشخص کنید. این تعیین هدف صرفا به قبولی در یک رشته خاص یا کسب فلان نمره محدود نمی‌شود، بلکه باید برای هر روزتان یک هدف و برنامه دقیق داشته باشید. همچنین لازم است به خودشناسی برسید، مثلا دقت کنید ببینید چه مواقعی سطح انرژی‌ بالاتری دارید یا با انجام چه کارهایی بی‌انرژی و بی‌حوصله می‌شوید.

هدفت را خرد کن

وقتی یک هدف بزرگ و سخت برای خودتان مشخص می‌کنید، ممکن است دستیابی به آن هدف دور از ذهن به نظر برسد و در نتیجه حتی رغبت نمی‌کنید اولین گام را بردارید، در این وضعیت ممکن است احساس بی‌حوصلگی کنید در حالی‌که فقط ترسیده‌اید. حالا اگر این هدف بزرگ را خرد کنید و به اهداف کوچکتری تقسیم کنید، می‌بینید که حوصله‌تان هم سر جایش می‌آید.

یک مثال می‌زنم؛ دانش‌آموزی در درس ریاضی ضعف دارد و می‌خواهد این درس را تقویت کند، اگر او بخواهد این کار را در عرض یک هفته انجام بدهد آنقدر انجام این کار دور از ذهن به نظر می‌رسد که هیچ اقدامی نمی‌کند و ممکن است فکر کند حوصله کافی برای انجام این کار ندارد. حالا اگر او هر روز یک ساعت را به مطالعه ریاضی اختصاص دهد و یک هدف چند ماهه برای خودش در نظر داشته باشد، هر روز با حوصله و علاقه هدفش را دنبال خواهد کرد.

درس خواندن را جذاب کن

گفتیم یکنواختی یکی از عوامل بی‌حوصلگی در زمان درس خواندن است، اگر برنامه تکراری و یکنواختی دارید، در اسرع وقت کمی به برنامه‌هایتان انعطاف بدهید و اگر محیط درس خواندن برایتان یکنواخت و خسته کننده شده است، بهتر است محیط مطالعه‌تان را عوض کنید؛ مثلا می‌توانید به جای اتاق شخصی‌تان در سالن‌ مطالعه درس بخوانید. حتی گاهی خرید لوازم تحریر جدید یا نوشیدن یک نوشیدنی جذاب در زمان درس خواندن، می‌تواند حسابی سرحالتان کرده و حوصله‌تان را سر جایش بیاورد. در صورتی که علاقه مندید مقاله “نوشیدنی انرژی زا خانگی برای درس خواندن” را بخوانید.

روش‌های جدید را امتحان کن

اگر به درس خواندن علاقه ندارید یا مطالعه یک درس خاص را دوست ندارید و همین موضوع باعث شده برای درس خواندن بی‌حوصله شوید، وقت آن رسیده روش مطالعه‌تان را تغییر دهید. خیلی وقت‌ها دانش‌آموزان روش مطالعه صحیح درسی را بلد نیستند و در نتیجه در آن درس پیشرفت نمی‌کنند، همین موضوع خودش باعث می‌شود بعد از مدتی حوصله مطالعه آن درس را نداشته باشند. با یک جستجو در وبلاگ پایتخت کتاب، روش صحیح مطالعه همه درس‌ها را خواهید یافت.

مقاله مرتبط: روش صحیح درس خواندن، بهترین روش درس خواندن چیست؟

عوامل حواس پرتی را حذف کن

می‌دانم کمی کلیشه‌ای به نظر می‌رسد و احتمالا گوشتان از این حرفا پر است، اما اگر استفاده از شبکه‌های اجتماعی را کم کنید و حتی به صفر برسانید، بعد از مدت کوتاهی متوجه خواهید شد که چقدر برای درس خواندن انگیزه و حوصله دارید. ممکن است گوشی عامل حواس‌پرتی شما نباشد، در هر صورت حتما با خودتان صادق باشید، عوامل حواس‌پرتی‌تان را پیدا کرده و آنها را حذف کنید تا انرژی و حوصله بیشتری برای درس خواندن پیدا کنید.

مقاله مرتبط: تمرکز هنگام مطالعه ؛🎯 چگونه روی درس تمرکز کنیم؟

به اندازه کافی استراحت کن

نقطه مقابل کسانی که سرشان را با چیزی غیر از درس گرم می‌کنند، کسانی هستند که آنقدر درس می‌خوانند و استراحت نمی‌کنند که سرانجام حتی حوصله بیدار شدن از خواب را هم نخواهند داشت چه برسد به درس خواندن! توصیه می‌کنم به ازای هر یک و نیم ساعت درس خواندن بیست دقیقه استراحت کنید و درطول هفته حداقل یک نصفه روز را به استراحت و تفریح اختصاص دهید. گاهی اوقات شما بی‌حوصله یا تنبل نشده‌اید، فقط خسته هستید و انرژی کافی برای ادامه دادن ندارید.

مقاله مرتبط: خستگی هنگام مطالعه؛ راهکار طلایی رفع خستگی درس خواندن

از اهرم لذت و رنج استفاده کن

روانشناسان معتقدند تمام کارهایی که ما در طول شبانه روز انجام می‌دهیم یا برای رسیدن به یک لذت یا برای فرار کردن از یک رنج است، حالا از این اهرم می‌توانید برای رفع بی‌حوصلگی در زمان درس خواندن استفاده کنید. به این صورت که هر زمان احساس کردید حوصله و دل و دماغ درس خواندن ندارید، به رنجی که در نتیجه درس نخواندن نصیبتان می‌شود فکر کنید، مثلا نمره کمی که می‌گیرید و احساس خجالت و شرمندگی که در مقابل معلم یا دوستانتان تجربه می‌کنید.

همچنین، می‌توانید از اهرم لذت استفاده کنید، مثلا به خودتان بگویید اگر امروز به بی‌حوصلگی‌ام غلبه کنم و خوب درس بخوانم، به خودم جایزه می‌دهم یا گرفتن نمره خوب و تشویق معلم و والدین را تجسم کنید.

از تکنیک پنج دقیقه استفاده کن

گاهی شروع درس خواندن برای دانش‌آموزان دشوار است و در واقع آنها حوصله شروع کردن ندارند اما وقتی درس خواندن را شروع می‌کنند، کم کم به آن علاقه‌مند می‌شوند و حسابی موتورشان راه می‌افتد. حالا برای اینکه بتوانید به بی‌حوصلگی در آغاز درس خواندن غلبه کنید و استارت مطالعه را بزنید، کافی است خودتان را گول بزنید!

به خودتان نگویید می‌خواهم دو ساعت شیمی بخوانم، اینطوری اصلا رغبت نمی‌کنید سمت کتاب شیمی‌تان بروید، بلکه بگویید می‌خواهم فقط پنج دقیقه درس بخوانم اما این پنج دقیقه را با حواس جمع و تمام تمرکزتان مطالعه کنید. خواهید دید که بعد از اتمام پنج دقیقه، چندین پنج دقیقه دیگر هم پشت سر هم و با حوصله و اشتیاق به مطالعه درس شیمی می‌پردازید.

مقاله مرتبط: انرژی برای درس خواندن، چطور سرحال درس بخوانیم؟

سخن آخر

بعضی روزها پیش می‌آید که نه تنها حوصله درس خواندن ندارید بلکه حتی جدا شدن از رختخواب‌ و باز کردن چشم‌هایتان هم برایتان دشوار است. همه دانش‌آموزان بی‌حوصلگی برای درس خواندن را تجربه می‌کنند و این اتفاق دلایل متعددی دارد، در این محتوا به مهم‌ترین عوامل بی‌حوصلگی پرداختیم و برای رفع این مشکل راهکارهایی ارائه کردیم. به دانش‌آموزان عزیز توصیه می‌کنیم بعد از مطالعه این محتوا، روی کاغذ دلایل احتمالی بی‌حوصلگی در زمان درس خواندن را یادداشت کنند و اگر به راهنمایی بیشتر نیاز دارند یا در این زمینه سوالی دارند آن را در قسمت دیدگاه این محتوا با ما در میان بگذارند.

سوالات متداول