نحوه صحیح برنامه ریزی کنکور

بارها در مورد اهمیت برنامه ریزی مطالبی خوانده‌ایم و حرف‌های زیادی در این باره شنیده‌ایم تا حدی که شاید این موضوع از نظرمان کلیشه‌ای شده باشد. ما در این مطلب در سایت پایتخت کتاب به شما نحوه صحیح برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری را بصورت کامل توضیح میدهیم.

بیایید یک بار برای همیشه تکلیفمان را با این قضیه روشن کنیم. یک جمله معروف در مورد برنامه ریزی این است که هرچقدر یک کاری مهم‌تر و انجام دادنش سخت‌تر باشد، به برنامه ریزی دقیق‌تری احتیاج دارد. به عنوان یک داوطلب کنکور سراسری در حال حاضر یکی از مهم‌ترین کارهای زندگی شما، موفقیت در کنکور سراسری است.

نحوه صحیح برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری

شاید تصور کنید که برنامه ریزی برای کنکور سراسری کار سختی نیست و با خودتان بگویید من برنامه ریزی برای مطالعه درس‌هایم را در طول سال‌های تحصیلم بارها انجام داده‌ام. اگرچه نمیخواهیم منکر توانایی شما در امر برنامه ریزی باشیم؛ اما این جمله را از یاد نبرید که هرچقدر یک کاری مهم‌تر و انجام دادنش سخت‌تر باشد، به برنامه ریزی دقیق‌تر و تخصصی‌تری احتیاج دارد.

حتما بخوانید: بهترین دفتر برنامه ریزی کنکور

چرا باید برنامه ریزی کنم؟

اولین سوالی که اکثر داوطلبان کنکور سراسری از ما می‌پرسند این است که اصلا چرا باید برنامه ریزی کنم و برنامه ریزی چه فایده‌ای برای من دارد؟ من دوست دارم ابتدا با دلایل منطقی شما را مجاب کنم که به برنامه ریزی احتیاج دارید و در گام بعدی شما را با اصول کلی برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری آشنا کنم. فرض کنیم که شما به عنوان یک داوطلب کنکور سراسری، یک سال زمان در اختیار دارید تا مطالب هر سه پایه دبیرستان را مطالعه کنید با این هدف که بتوانید در رقابت سخت و تنگاتنگ کنکور، به رشته دانشگاهی دلخواه خود برسید. اکثر داوطلبان گول این زمان به ظاهر طولانی را می‌خورند و تصور می‌کنند وقت بسیار زیادی در اختیار دارند؛ اما به چند نکته توجه کنید:

• در این یک سال باید درس سه سال قبل را به خوبی بخوانید، منظم مرور کنید و جمع بندی خوبی داشته باشید.
• اگر هدفی بزرگی دارید، قطعا رقبای سرسختی هم خواهید داشت که با برنامه ریزی حرکت می‌کنند.
• لازم است یک دید کلی داشته باشید؛ در طول این یک سال در هر بازه زمانی قرار است چه کارهایی انجام دهید، مثلا هر هفته برای هر درس چند ساعت مطالعه داشته باشید تا یک دور آن درس را تمام کنید، کی مطالب را مرور کنید، کی جمع بندی کنید و…
• باید در کنار درس خواندن به اندازه کافی استراحت و تفریح داشته باشید، قرار نیست در طی این یک سال به یک انسان تک بعدی تبدیل شوید؛ پس باید بتوانید بین زمان مطالعه و استراحت‌تان تعادل را برقرار کنید.
• وقتی برنامه ریزی نداشته باشید، حجم زیادی از زمان شما هدر می‌رود بدون آنکه کار مفیدی کرده باشید یا حتی حواستان باشد که وقت شما دارد تلف می‌شود.

یادتان باشد که اگر هدفی بزرگی دارید، قطعا رقبای سرسختی هم خواهید داشت که با برنامه ریزی حرکت می‌کنند.

از کجا شروع کنم؟

امیدوارم تا به اینجای مقاله متوجه اهمیت برنامه ریزی شده باشید و یک تصمیم قاطع برای نظم دادن به کارهایتان گرفته باشید. بعد از اینکه داوطلبان اهمیت برنامه ریزی کردن را درک می‌کنند، سوال بعدی اکثر آنها این است که کارم را از کجا شروع کنم؟ اگرچه اصول برنامه ریزی در اکثر مواقع ثابت است اما با این حال هر کسی باید برنامه ریزی مخصوص به خودش را داشته باشد. برای شروع برنامه ریزی در ابتدا چند مورد را به دقت مشخص کنید؛ برای مثال هدف شما چیست؟

این مهم‌ترین سوالی است که باید از خودتان بپرسید و لازم است حتما یک جواب واضح و دقیق به خودتان بدهید. مثلا کافی نیست که بگویید هدفم موفقیت در کنکور سراسری است؛ بلکه لازم است دقیقا رشته و شهر مورد علاقه خودتان را مشخص کنید. همچنین اینکه هدفتان را در ذهن داشته باشید کافی نیست؛ بلکه لازم است هدفتان را روی کاغذ بنویسید. این کار از آن جهت اهمیت دارد که هرچقدر هدف شما بزرگتر باشد، به برنامه ریزی دقیق‌تری نیاز خواهید داشت.

قدم بعدی این است که برنامه ریزی را دقیقا مطابق توانایی‌های خودتان انجام دهید؛ شما به یک برنامه ریزی منطقی و واقع بینانه نیاز دارید. طبیعتا اگر دانش‌آموز هستید و نیمی از زمان خود را در طول روز در مدرسه سپری می‌کنید، نباید یک برنامه ریزی سنگین داشته باشید. برنامه ریزی برای داوطلبانی که اصطلاحا پشت کنکوری هستند، با دانش‌آموزان پایه دوازدهم متفاوت است. در ضمن شما باید توانایی خودتان را در نظر بگیرید.

اگر تاکنون در طول روز بیشتر از دو یا سه ساعت مطالعه نداشته‌اید، اصلا منطقی نیست که از همین ابتدا برای ده ساعت مطالعه در طول روز برنامه ریزی کنید؛ بلکه ساعت مطالعه‌تان را باید به مرور افزایش دهید. حتما شنیده‌اید که سنگ بزرگ علامت نزدن است!

گام اول در برنامه ریزی این است که هدفتان را دقیقا و با جزئیات مشخص کنید؛ بهتر است هدفتان را خیلی واضح روی کاغذ بنویسد.

حتما بخوانید: بهترین منابع زیست کنکور 1403

انواع برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور سراسری

قبل از اینکه کاغذ و خودکار بردارید و شروع به نوشتن برنامه کنید، باید یک اصل مهم را یاد بگیرید؛ در حوزه موفقیت در کنکور سراسری، سه نوع برنامه ریزی وجود دارد:

• برنامه بلند مدت

• برنامه میان مدت

• برنامه کوتاه مدت

برنامه بلند مدت

ابتدا با داشتن یک برنامه بلند مدت، مشخص می‌کنید که از الان تا روز کنکور چند هفته زمان در اختیار دارید و قرار است در هر هفته چه مطالبی را مطالعه کنید. برنامه ریزی بلند مدت یک دید کلی به شما می‌دهد؛ برای مثال تا هفته دهم قرار است زیست پایه دوازدهم را یک دور مطالعه کنید، یا از یک تاریخ مشخصی به بعد دوران جمع بندی شما آغاز می‌شود. به این ترتیب خیالتان راحت می‌شود که مطالب را به موقع مطالعه می‌کنید، منظم مرور می‌کنید و هیچ مطلبی در انتها باقی نخواهد ماند. در اکثر مواقع نوشتن برنامه بلند مدت کار خود دانش‌آموزان نیست؛ بلکه بهتر است این امر را به یک مشاور کنکور محول کنید.

برنامه میان مدت

معمولا برنامه میان مدت به صورت هفتگی تنظیم می‌شود؛ برای مثال در طول هفته جاری قرار است در کل چند ساعت مطالعه داشته باشید و چه تعداد تست کار کنید، چه دروسی و چه فصولی را باید مطالعه کنید. این برنامه هم بهتر است توسط مشاور ارائه شود.

برنامه کوتاه مدت

برعکس دو برنامه قبلی، این مدل از برنامه ریزی لازم است توسط خود داوطلب کنکور سراسری انجام شود. توصیه ما به شما این است که بعد از اینکه برنامه بلند مدت و میان مدت را از مشاورتان دریافت کردید، هر شب برای روز بعد برنامه ریزی کنید؛ مثلا با خودتان تصمیم بگیرد که روزانه چند ساعت مطالعه کنید، برای هر درس چه تعداد تست بزنید، کدام درس را در ساعات ابتدایی روز بخوانید و مطالعه کدام درس را به ساعات پایانی روز محول کنید.

هیچ کس به خوبی خودتان نمی‌تواند برنامه روزانه شما را تنظیم کند؛ زیرا این شما هستید که می‌دانید در کدام بازه زمانی از شبانه روز تمرکز بیشتری دارید؛ پس بهتر است دروسی که در آنها ضعف دارید را در این بازه‌ها مطالعه کنید. هر چقدر برنامه ریزی روزانه شما دقیق‌تر باشد و به برنامه‌تان متعهدتر باشید، احتمال رسیدن شما به هدفتان بیشتر می‌شود.

هر چقدر برنامه ریزی روزانه شما دقیق‌تر باشد و به برنامه‌تان متعهدتر باشید، احتمال رسیدن شما به هدفتان بیشتر می‌شود.

به یک شناخت صحیح از خودتان برسید

ممکن است بگویید در حال حاضر بازار مشاوره و برنامه ریزی تحصیلی داغ است و هر روز انواع روش‌های مشاوره و برنامه ریزی معرفی می‌شود، طبیعتا هر موسسه یا مشاوری ادعا می‌کند روش او از سایرین بهتر است. سوال مهمی که اینجا پیش می‌آید این است که یک برنامه ریزی درست و اصولی، چه ویژگی‌هایی دارد؟ قبل از بررسی ویژگی‌های یک برنامه خوب، لازم است ابتدا شما یک دید صحیح از توانمندی‌ها و ویژگی‌های شخصی خودتان داشته باشید تا بتوانید تشخیص دهید چه برنامه‌ای برای شما مناسب است.

توصیه می‌کنیم به مدت دو هفته به صورت آزمایشی مطالعه کنید تا انواع عادت‌های مطالعاتی خودتان را دریابید و به یک شناخت صحیح از خودتان برسید. بعد از اینکه به یک شناخت کلی از خودتان رسیدید، باید ویژگی‌های یک برنامه استاندارد را بشناسید تا اگر خواستید خودتان برنامه ریزی کنید، حتما این ویژگی‌ها را در نظر بگیرید. چنان‌چه برای دریافت برنامه به یک مشاور مراجعه می‌کنید، بررسی کنید که آیا برنامه ریزی او از اصول برنامه نویسی تبعیت می‌کند یا خیر.

ویژگی‌های یک برنامه ریزی خوب برای موفقیت در کنکور سراسری

همان اندازه که یک برنامه ریزی استاندارد و دقیق شما را به هدفتان نزدیک کرده و زمان را برای شما ذخیره می‌کند، یک برنامه ریزی اشتباه و غیر اصولی می‌تواند شما را فرسنگ‌ها از هدفتان دور کند و فقط باعث سردرگمی شما شود؛ پس دقت کنید که صرفا داشتن برنامه کافی نیست، برنامه ریزی صحیح ویژگی‌هایی دارد که باید حتما رعایت شوند. در ادامه ویژگی‌های یک برنامه ریزی خوب برای موفقیت در کنکور سراسری را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

• برنامه باید استاندارد و منطقی باشد و ویژگی‌های مانند سطح علمی، پایه درسی، وقت، پشتکار و.. دانش‌آموزان در آن لحاظ شده باشد.
• یک برنامه مفید، برنامه‌ای است که شخصی سازی شده است؛ یعنی دقیقا متناسب هر فرد تنظیم شده باشد. اینکه یک برنامه را همزمان و بدون هیچ تغییری به چند داوطلب بدهیم، به هیچ وجه استاندارد نیست.
• برنامه باید واضح باشد؛ یعنی دقیقا مشخص کند که متناسب با توانایی و هدف هر شخص، او چند ساعت باید مطالعه کند، در هر درسی چه تعداد تست کار کند و…
• یک برنامه اصولی و قابل اجرا، برنامه‌ای است که انعطاف پذیری کافی را دارد طوری که در هر زمان با توجه به نیاز داوطلب بتوانیم آن را کمی تغییر دهیم.
• در هر برنامه باید زمان‌هایی برای استراحت و تفریح در نظر گرفته شود. به علاوه یک برنامه خوب همه اتفاقاتی ممکن است در حین مطالعه برای داوطلبان پیش آید را در نظر می‌گیرد و شامل قسمت‌های جبرانی هم هست.
• هنگام برنامه ریزی باید سرعت مطالعه داوطلب، اهمیت و ضریب دروس و نیز بازه زمانی که در آن قرار داریم، مد نظر قرار گیرد؛ برای مثال برنامه ریزی در دوران جمع بندی باید با برنامه ریزی در طول سال تحصیلی متفاوت است.

یک برنامه ریزی اشتباه و غیر اصولی می‌تواند شما را فرسنگ‌ها از هدفتان دور کند.

حتما بخوانید: بهترین منابع فیزیک کنکور تجربی 1402

منظور از برنامه شخصی سازی شده چیست؟

در پاراگراف قبلی و در قسمت ویژگی‌های یک برنامه استاندارد، گفتیم که یک برنامه اصولی باید برای هر داوطلبی شخصی سازی شود. منظور ما از این جمله این است که برنامه ریزی برای کنکور سراسری اصول خاصی دارد که باید حتما رعایت شود اما هیچ دو برنامه‌ای نباید دقیقا مشابه هم تنظیم شوند. هر داوطلبی با داوطلب دیگر از نظر سطح علمی، ویژگی‌های شخصیتی، توانمندی‌ها و قابلیت‌ها، نقاط قوت و ضعف و نیز اهداف متفاوت است.

یک برنامه هر چقدر هم از روی اصول نوشته شده باشد و دقیق و استاندارد باشد، تنها زمانی به درد شما می‌خورد که دقیقا منطبق با نیازهای شما بوده و در یک کلام بتوانید با آن ارتباط برقرار کنید و به نتیجه دلخواهتان برسید. نه تنها یک برنامه اصولی باید مختص هر داوطلب تنظیم شود، بلکه برای هر بازه زمانی باید یک برنامه مخصوص تنظیم شود. مثلا در دوران جمع بندی که شامل هفته‌های پایانی است، داوطلبان باید هر سه روز یک بار آزمون‌های استاندارد کار کنند، آزمون‌ها را با دقت تحلیل کنند و برنامه ریزی خود را منطبق با تحلیل آزمون‌هایشان تنظیم کنند.

برنامه ریزی برای دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی

آیا لازم است دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی هم برنامه داشته باشند یا برنامه ریزی فقط مخصوص داوطلبان کنکور سراسری است؟ اگرچه سال کنکور اهمیت زیادی دارد و بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است؛ اما برای موفقیت در کنکور سراسری، داوطلبان باید برنامه ریزی را از سال‌های گذشته آموخته باشند و به اندازه کافی تمرین کرده باشند.

اصول برنامه ریزی برای دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی با داوطلبان کنکور سراسری متفاوت است؛ طبیعتا برنامه دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی سبک‌تر از داوطلبان کنکور سراسری است. حتی اجازه دهید به عقب‌تر هم برویم؛ بهتر است بگوییم عادت برنامه ریزی کردن و طبق برنامه عمل کردن، باید از سال‌ها قبل در دانش‌آموزان ایجاد شود. در تنظیم برنامه مخصوص دانش‌آموزان دهمی و یازدهمی، هدف گذاری ما متفاوت است؛

هدف از برنامه ریزی کردن برای این دانش‌آموزان، کسب نمرات عالی در امتحانات مدرسه است. به علاوه به عنوان یک دانش‌آموز دهمی یا یازدهمی یادتان باشد که هر سال تمام مشکلات خود را مرتفع کنید و نقاط ضعفتان را به امید جبران کردن در سال کنکور، به سال‌های بالاتر منتقل نکنید.

برنامه ریزی کردن فقط مخصوص داوطلبان کنکور سراسری نیست؛ بلکه باید از سال‌ها قبل انجام شود تا به یک عادت همیشگی تبدیل گردد.

هنگام برنامه ریزی ارزش و اهمیت دروس مختلف را در نظر بگیرید

فرض کنید می‌خواهید در طول هفته 60 ساعت مطالعه کنید؛ سوال مهم و اساسی این است که از این 60 ساعت سهم هر درس چقدر است و چه عاملی سهم هر درس را مشخص می‌کند؟ یکی از اصول مهم برنامه ریزی این است که دو سوم از زمان کل مطالعه شما باید به درس‌های اختصاصی و یک سوم آن به مطالعه درس‌های عمومی اختصاص پیدا کند. البته این موضوع بیشتر برای دانش‌آموزان دهم، یازدهم و دوازدهم کاربرد دارد؛ زیرا همان طور که می‌دانید، از سال آینده در کنکور سراسری سوالی از دروس عمومی طرح نمی‌شود. اما اگر دانش‌آموز هستید، لازم است به اندازه کافی برای مطالعه دروس عمومی وقت صرف کنید تا بتوانید در امتحانات نهایی نمره خوبی کسب کنید.

یک اصل دیگر که در برنامه ریزی کنکوری مطرح می‌شود، اهمیت ضرایب درس‌ها است. برای مثال چون ضریب درس زیست شناسی 12 است، بهتر است در طول هفته این درس حداقل 12 ساعت مطالعه شود اما مثلا باید برای درس شیمی 9 ساعت در نظر بگیرید. البته این موضوع همیشگی نیست؛ اگر در یک درس واقعا قوی هستید و در عوض در درس دیگری به شدت ضعف دارید، می‌توانید 25 درصد از زمان درس قوی‌تر کم کنید و به زمان مطالعه درس ضعیف اضافه کنید.

حتما بخوانید: بهترین منابع ریاضی کنکور تجربی 1402

چند نکته ساده اما مهم برای برنامه ریزی

قبل از هرچیزی یادتان باشد که اگرچه برنامه ریزی کردن در نگاه اول کار بسیار راحتی به نظر می‌رسد اما اصول خاص خود را دارد و در ضمن همانطور که قبلا هم گفتیم، یک برنامه ریزی غلط و غیراصولی، بسیار به شما ضرر خواهد زد. پس توصیه ما این است که برنامه ریزی کردن را به عهده یک مشاور باتجربه بگذارید و ترجیحا خودتان برنامه ریزی نکنید؛ البته تنظیم برنامه کوتاه مدت یا روزانه به عهده خود شما است. اگر به هر دلیلی به مشاور دسترسی نداشتید و مجبور شدید خودتان شخصا وظیفه برنامه ریزی کردن را به عهده بگیرید، به چند نکته ساده اما مهم که در ادامه بیان می‌شوند، توجه کنید:

• در نوشتن برنامه روزانه خود، اصل تنوع موضوعات را رعایت کنید. دوران بقچه‌ای خواندن تمام شده است و لازم است هر روز به طور همزمان چند درس مختلف را مطالعه کنید.
• در تنظیم برنامه‌تان از اصل تعادل غافل نشوید؛ برای مثال برخی از داوطلبان کنکور تجربی، به درس زیست شناسی بیش از حد اهمیت می‌دهند و از مطالعه درس ریاضی غافل می‌شوند. فراموش نکنید همه درس‌ها برای ما مهم هستند و لازم است به هر درسی به اندازه نیاز اهمیت دهید.
• از بی‌وقفه درس خواندن جدا خودداری کنید؛ حتما بعد از یک بازه مطالعاتی مثلا یک و نیم ساعته، به اندازه 20 دقیقه استراحت کنید.
• بازه زمانی که به مطالعه هر درس اختصاص می‌دهید، به حجم مطالب و نیز درجه سختی آنها بستگی دارد.
• هنگام نوشتن برنامه ساعاتی را برای استراحت هفتگی و تفریح در نظر بگیرید؛ مثلا می‌توانید روزهای جمعه عصر را کاملا به استراحت و تفریح اختصاص دهید تا هفته بعد را پرانرژی آغاز کنید.
• هنگام برنامه ریزی کردن، مرور را از یاد نبرید. یادتان باشد که حتی اگر یک درس را عالی مطالعه کنید اما اگر در بازه‌های زمانی مشخصی آن مطلب را مرور نکنید، عمده مطالب را فراموش خواهید کرد و به عبارت دیگر تمام تلاش‌های شما به هدر می‌رود.
• در زمان برنامه ریزی کردن، حتما پیش نیازها را در نظر بگیرید؛ زیرا گاهی یک مطلب از یک پایه دیگر، پیش نیاز مطلب مورد نظر شما است و باید از قبل یا به صورت همزمان مطالعه شود.
• هرشب قبل از خواب عملکرد آن روز را به دقت مورد بررسی قرار دهید و برای روز بعد برنامه ریزی کنید.
• اگر در یک درس خاص ضعف دارید، بهتر است هر شب زمان کوتاهی را به مطالعه و مرور آن درس اختصاص دهید.

اگر یک مطلب را مرور نکنید، عمده مطالب را فراموش خواهید کرد و به عبارت دیگر تمام تلاش‌های شما به هدر می‌رود. طبق یک تحقیق علمی که نتایج آن به منحنی‌ای به نام منحنی فراموشی ابینگهاوس منتهی شد، در صورت عدم مرور یک مطلب بعد از 1 روز تنها حدود 30% از آن مطلب در ذهن شما باقی خواهد ماند!

چطور هنگام برنامه ریزی، برای هر درس مرور بگذاریم؟

یکی از مواردی که برخی از مشاوران کنکور در آن ضعف دارند، گذاشتن مروهای منظم برای به حداقل رساندن فراموشی مطالب است. یکی از تحقیقات بسیار مهم در زمینه فراموشی مطالب و تاثیر مرور کردن، تحقیقات ابینگهاوس است که منجر به ارائه منحنی فراموشی ابینگهاوس شد. طبق این منحنی، مرور صحیح مطالب طی پنج مرحله انجام می‌شود:

1. اولین مرحله مرور یک روز بعد از مطالعه یک مطلب است.
2. مرحله دوم سه روز بعد از مطالعه اولیه مطلب.
3. مرحله سوم ده روز بعد از مطالعه اولیه مطلب مورد نظر.
4. چهارمین مرور 30 روز بعد از مطالعه
5. آخرین مرور بعد از 90 روز است.

تنظیم این مراحل به احتمال زیاد کار سختی برای داوطلبان کنکور سراسری است؛ پس لازم است آن را به یک مشاور باتجربه بسپارند. روش‌های مرور کردن هم بسیار متنوع هستند؛ برای مثال شما می‌توانید برای مرور کردن از خلاصه‌هایتان استفاده کنید، کتاب یا جزوه را تورق سریع کنید و…

در حال حاضر بهترین روش برای مرور مطالب، آزمون دادن و تحلیل دقیق آزمون است. شما با این کار دقیقا متوجه می‌شوید که چه مطالبی از هر فصل را فراموش کرده‌اید. به این ترتیب نقاط ضعف شما مشخص می‌شوند و شما دقیقا به سراغ قسمت‌هایی که فراموش کرده‌اید می‌روید و نه کل کتاب یا یک فصل؛ با این روش در زمان‌تان صرفه جویی می‌کنید.

بهترین روش برای مرور مطالب، آزمون دادن و تحلیل دقیق آزمون است.

سخن آخر

یکی از مهم‌ترین نکاتی که برای موفقیت در کنکور سراسری باید مد نظر قرار دهید، برنامه ریزی کردن است. بعد از مطالعه این مقاله احتمالا متوجه شده‌اید که برای استفاده بهینه از زمان، باید یک برنامه اصولی و استاندارد داشته باشید. در این مقاله تلاش کردیم اصول مهم برنامه ریزی برای کنکور سراسری را به شما بیاموزیم تا اگر بنا به هر دلیلی به مشاور دسترسی ندارید، از این اصول استفاده کنید.

اما اگر خودتان نمی‌توانید یک برنامه استاندارد تنظیم کنید، به هیچ وجه ریسک نکنید و این کار را به یک مشاور با تجربه بسپارید؛ زیرا در سال کنکور زمان کافی برای آزمون و خطا ندارید. البته در کنار یک برنامه ریزی درست و اصولی، باید پشتکار خوبی داشته باشید؛ اگر هدف بزرگی انتخاب کرده‌اید لازم است متناسب با آن هدف تلاش کنید. بعد از اینکه برنامه مناسب خودتان را یافتید، باید به آن متعهد شوید و آن را مو به مو اجر کنید؛ موفقیت چیز عجیب و دور از دسترسی نیست؛ فقط کافی است موفق شدن تبدیل به عادت شما شود.