روش مطالعه PQRST؛ آموزش جامع به صورت گام به گام

اگر مجبورید حجم زیادی از مطالب حفظ کردنی را مطالعه کنید یا از به خاطر سپردن نکات فراوان درسی مانند زیست شناسی یا تاریخ کلافه شدهاید، شاید لازم است روش مطالعه قبلیتان را فراموش کنید و سراغ روش مطالعه PQRST بروید. این روش فوقالعاده را اولین بار آقای ارنست هیلگارد ارائه کرد تا شما دانشآموزان عزیز به جای سردرگمی و غرق شدن در انبوه مطالب، از درس خواندن لذت ببرید و اطلاعات را به حافظه بلند مدتتان بسپارید.
روش مطالعه PQRST شامل ۵ مرحله پیشخوانی، سوال پرسیدن، مطالعه، تکرار کردن اطلاعات و آزمون دادن است و بیشتر برای یادگیری دروس حفظ کردنی کاربرد دارد. در ادامه همراه پایتخت کتاب باشید تا هر کدام از مراحل این روش را کامل برایتان توضیح دهیم.
چرا روش مطالعه PQRST؟
حدس میزنم بارها این جمله را قبل از امتحانات به خودتان گفتهاید، نمیدانم چرا احساس میکنم همه مطالب در ذهنم با هم قاطی شدهاند و احتمالا بارها سر جلسه امتحان برای یادآوری یک نکته کوچک به مغزتان فشار آوردهاید در حالیکه قبلا تمام نکات را مطالعه کرده بودید!
حالا روش مطالعه PQRST کمک میکند به اطلاعات مربوط به درسهای مختلف در ذهنتان نظم بدهید، در نتیجه این اتفاقات ناخوشایند را کمتر تجربه کنید و از درس خواندن چند برابر نتیجه بگیرید، برای درک این جمله لازم است در ادامه با گامهای مختلف این روش بیشتر آشنا شوید.
گام اول، پیش مطالعه یا Preview
قبل از اینکه سراغ اصل مطلب بروید و مطالعه عمیق و دقیق هر درس را شروع کنید، باید یک آمادگی ذهنی از کلیات آن درس داشته باشید. کافی است چند دقیقه زمان بگذارید و کمی با موضوع آشنا شوید، این کار را با مطالعه و بررسی سرتیترها، جداول، نمودارها، تصاویر و زیرنویس آنها و سوالات پایان هر درس انجام دهید. دقت کنید که قرار نیست با متن درس درگیر شوید یا حتی متن درس را مطالعه کنید، در این گام فقط میخواهیم یک دید کلی از موضوع آن درس داشته باشیم.
هشدار: شاید به نظرتان انجام این مرحله مهم نباشد و ترجیح بدهید از همان ابتدا سراغ مطالعه متن درس بروید، اما انجام این مرحله کوتاه و چند دقیقهای، روی سرعت مطالعه و یادگیری شما تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
مقاله مرتبط: خلاصه نویسی چیست؟ سیر تا پیاز خلاصه نویسی
گام دوم، سوال پرسیدن یا Questioning
در این مرحله با دیدن هر سرتیتر سعی کنید سوالاتی در مورد موضوع آن سرتیتر طرح کنید، برای طرح این سوالات میتوانید یک چرا قبل از سرتیتر بگذارید. قرار است در ادامه و هنگام مطالعه دقیق مطالب، ذهنتان به دنبال پاسخ این سوالات باشد و از بین کل مطالب هر پاراگراف، نکاتی که ارزش طرح سوال دارند را پیدا کند، پس لطفا سوالهای کلی و واضح بپرسید و از طرح سوالات پیچیده و مبهم خودداری کنید.
برای مثال فرض کنید در حال مطالعه درس جغرافیا هستید و به سرتیتر “رابطه پراکندگی پوشش گیاهی با ارتفاع” برخورد میکنید، کافی است خیلی ساده بپرسید بین پراکندگی پوشش گیاهی و ارتفاع چه ارتباطی وجود دارد؟ به این ترتیب در ادامه میدانید که قرار است دقیقا دنبال درک و یادگیری چه مطالبی باشید.
هشدار: اگر با خواندن سرتیترها سوالی به ذهنتان نمیرسد، خیلی سریع و روزنامهوار مطالب آن پاراگراف را بخوانید تا بتوانید برای آن قسمت سوال طرح کنید.
مقاله مرتبط: یادداشت برداری؛ نکات و ترفندهای طلایی برای نوت برداری
گام سوم، مطالعه دقیق یا Read
در گام اول با کلیات موضوع آشنا شدید، در گام دوم با سوال پرسیدن متوجه شدید که دقیقا به دنبال چه اطلاعاتی هستید و حالا در گام سوم با آمادگی کامل سراغ مطالعه دقیق و یادگیری مطالب میروید. برای این مرحله هر درس را به چند بخش تقسیم کنید و بهتر است کل مطالب یک درس را پشت سر هم و یکجا نخوانید، میتوانید این تقسیمبندی را بر اساس سرتیترها انجام دهید.
در این مرحله مطالعه شما باید با خواندن رمان یا روزنامه فرق داشته باشد، پس دست به قلم شوید و زیر کلمات کلیدی خط بکشید، حاشیهنویسی کنید و خلاصه با مطالب درگیر شوید.
هشدار: اگرچه هدف ما در این مرحله مطالعه دقیق و یادگیری مفهومی مطالب است، اما حواستان باشد که دچار وسواس مطالعاتی نشوید و برای این مرحله بیش از حد زمان صرف نکنید. اگر هم درگیر وسواس مطالعاتی هستید، خواندن مقاله “چطور وسواس مطالعاتی را کنترل کنم” در وبلاگ پایتخت کتاب، به شما کمک میکند.
گام چهارم، تکرار اطلاعات یا Self_recitation یا State
خیلی وقتها دانشآموزان میپرسند چطور متوجه شوم یک درس را خوب یاد گرفتهام؟ چطور مطالب را در ذهنم تثبیت کنم؟ با طی گامهای چهارم و پنجم. برای این مرحله اسمهای مختلفی مانند خلاصه کردن، تکرار اطلاعات یا بازگو کردن اطلاعات وجود دارد، اما فرقی نمیکند چون هدف یک چیز است. در گام چهارم قرار است مطالب خوانده شده را یک دور به زبان ساده برای خودتان توضیح بدهید.
میتوانید این کار را با نوشتن مطالب یا بازگو کردن و به صورت کلامی انجام دهید، نکته مهم این است که یادآوری و توضیح دادن کلیات کافی نیست، بلکه در این مرحله لازم است جزئیات و کلمات کلیدی را هم به یاد آورید. اگر هنگام اجرای این گام به مشکل برخوردید، اصلا نگران نشوید، کافی است همان لحظهای که ذهنتان عمیقا درگیر یادآوری نکات است به کتاب مراجعه کنید، به این ترتیب تا مدتها آن نکته در حافظه شما ثبت میشود.
هشدار: هیچ وقت سعی نکنید کل مطالب یک درس را یکجا یادآوری کنید و برای خودتان توضیح بدهید، برای این گام هم بهتر است بر اساس سرتیترهای کتاب پیش بروید. یعنی با دیدن هر سرتیتر سعی کنید نکات مربوط به آن را یادآوری کنید و به زبان ساده توضیح بدهید. اگر نتوانستید این مرحله را اجرا کنید، متاسفانه باید به عقب برگردید و مطالب را با دقت بیشتری مطالعه کنید.
مقاله مرتبط: راههای افزایش سرعت مطالعه؛ تکنیکهای دانش آموزان برتر
گام پنجم، آزمون دادن یا Test
وقتی به کمک گامهای قبلی یک درس را کامل مطالعه کردید، باید برای آن درس تعدادی سوال تستی یا تشریحی یا ترکیبی از سوالات تستی_تشریحی کار کنید. حتی میتوانید به سوالاتی که در مرحله دوم طرح کردید برگردید و با اطلاعاتی که کسب کردهاید به آنها پاسخ بدهید. تستها و سوالهایی که برای این مرحله انتخاب میکنید، باید استاندارد باشند و بهتر است آنها را به صورت آموزشی و با هدف یادگیری بهتر مطالب حل کنید.
یعنی در این مرحله با حل سوال قرار نیست مچ خودتان را بگیرید و خودتان را بابت چیزی سرزنش کنید، بلکه میخواهید نکاتی که فراموش کردهاید یا اصلا خوب یاد نگرفتهاید را شناسایی کنید و دوباره بخوانید و اطلاعاتتان را تکمیل کنید.
هشدار: نباید بین مطالعه یک مطلب و حل تست و نمونه سوال برای آن فاصله زیادی وجود داشته باشد، چون در این مرحله هدف از حل سوال، سنجش اطلاعات نیست بلکه تثبیت اطلاعات و یادگیری بهتر مطالب است.
مقاله مرتبط: نکات مهم تست زنی ✍(تقویت مهارت تست زنی)
سوالات متداول
از این روش برای مطالعه تمام درسها میتوانید استفاده کنید، اما بهتر است از این روش برای مطالعه درسهای حفظ کردنی و فهمیدنی مانند زیست، تاریخ، جغرافیا، فلسفه و… استفاده کنید.
این روش از ۵ مرحله یعنی پیش مطالعه، سوال پرسیدن، خواندن، تکرار اطلاعات و آزمون دادن تشکیل شده است.
سخن پایانی
احتمالا زمانی که به انتهای این محتوا میرسید به خودتان میگویید چقدر روش مطالعه PQRST طولانی و زمانبر بود، من که وقت اجرای این گامها را ندارم! اما یک لحظه صبر کنید، این فقط ظاهر ماجرا است، چون اگر درسی را با این روش بخوانید، متوجه میشوید که هم کیفیت مطالعه شما بیشتر شده و هم مطالب را راحتتر به حافظه میسپارید. به این ترتیب، بعدها هم برای یادآوری نکات و مطالعه مجدد مطالب نیاز نیست وقت زیادی صرف کنید.
درست مثل هر روش مطالعه دیگری، باید این روش را آنقدر تکرار کنید تا در انجام آن حرفهای شوید. اگر سوالی در مورد روش مطالعه PQRST دارید، میتوانید آن را در قسمت دیدگاهها با کارشناسان پایتخت کتاب در میان بگذارید.
ااااا دیدی چی شد؟ هیچ کس نظر نذاشته :(